Της Ιωάννας Μπινιάρη,
«Είμαι νεκρός:
Συ ζωντανός·
…πάρε με πόνο την ανάσα,
να πεις την ιστορία μου»
Άμλετ, Πράξη 5, Σκηνή 2
«Άμνετ» και «Άμλετ»: Παρόμοια μορφή δεν έχουν αυτά τα δύο ονόματα; Το όνομα του αγοριού αυτής της ιστορίας είναι αναγνωρίσιμο παγκοσμίως, καθώς παραπέμπει στον τίτλο ενός από τα διασημότερα θεατρικά έργα σε όλον τον κόσμο. Και πράγματι, υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ τους, καθώς όπως αναφέρεται στην ιστορική σημείωση του εν λόγω βιβλίου: «Τη δεκαετία του 1580, ένα ζευγάρι που έμενε στην οδό Χένλι του Στράτφορντ απέκτησε τρία παιδιά: τη Σουζάνα κι έπειτα τον Άμνετ και την Τζούντιθ – δίδυμα αδέρφια. Ο Άμνετ πέθανε το 1596, σε ηλικία έντεκα ετών. Γύρω στα τέσσερα χρόνια μετά, ο πατέρας έγραψε ένα θεατρικό έργο ονόματι Άμλετ».
Το ιστορικό μυθιστόρημα «Άμνετ» της συγγραφέως Μάγκι Ο’ Φάρελ, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ, αφηγείται την ιστορία του Άμνετ, ενός αγοριού που μια καλοκαιριάτικη μέρα του 1596 αναζητά απεγνωσμένα βοήθεια για να σώσει τη δίδυμη αδερφή του, Τζούντιθ, η οποία έχει πέσει στο κρεβάτι με έντονο πυρετό και η ζωή της κινδυνεύει θανάσιμα. Η μητέρα του αγοριού, Άγκνες, βρισκόταν εκείνη τη μέρα στον κήπο της, ενώ ο πατέρας του -το όνομα του οποίου δεν αποκαλύπτεται στο βιβλίο καθόλη την εξέλιξη της ιστορίας- βρίσκεται για δουλειές στο Λονδίνο. Τίποτα, όμως, δεν είναι αυτό που φαίνεται τελικά.
Μέσα στις σελίδες του εν λόγω βιβλίου, η συγγραφέας αφηγείται παράλληλα την ιστορία της Άγκνες, τη γνωριμία της με τον σύζυγο και πατέρα των παιδιών της, καθώς και τα εμπόδια που αντιμετώπισαν μέχρι να έρθουν στον κόσμο τα παιδιά τους. Ο έρωτάς τους δεν είναι κοινωνικά αποδεκτός λόγω της διαφοράς ηλικίας τους και της κακής φήμης που περιστοιχίζει την Άγκνες, που πολλές φορές οι κάτοικοι του Στράτφορντ τη χαρακτηρίζουν ως «μάγισσα». Παρόλα αυτά, το ζευγάρι καταφέρνει να είναι μαζί και παντρεύεται, όταν ανακαλύπτεται η εγκυμοσύνη της νεαρής γυναίκας, γεγονός το οποίο δίνει αμέριστη χαρά και ικανοποιεί τον κρυφό πόθο του νεαρού άντρα, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια ζει κάτω από τη σκιά του βίαιου και απατεώνα πατέρα του.
Ωστόσο, η Άγκνες αντιλαμβάνεται την κακή επίδραση του πατέρα στον σύζυγό της, ο οποίος ακόμα και μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού τους, βυθίζεται στη μελαγχολία και τη δυστυχία. Τότε καταλαβαίνει ότι δεν της μένει άλλη επιλογή, από το να «συνωμοτήσει» με τον μεγάλο της αδερφό, ώστε ο σύζυγός της να μεταβεί στο Λονδίνο, για να επεκτείνει την επιχείρηση του γαντοποιού πατέρα του, με την ελπίδα ότι θα τον ακολουθήσει και εκείνη με τα παιδιά τους, μόλις ευοδώσει η επιχείρηση. Παρά την προχωρημένη εγκυμοσύνη της στα δίδυμα παιδιά της, αποχαιρετά τον σύζυγό της και λίγο καιρό μετά έρχεται η στιγμή του τοκετού, που παραλίγο να χάσει τη ζωή της. Γεννιέται πρώτα ο Άμνετ, γερός και δυνατός, και έπειτα από μερικές ώρες η Τζούντιθ, που από την πρώτη στιγμή ήταν αμφίβολο το αν θα παραμείνει για καιρό στη ζωή.
Τα χρόνια, όμως, περνούν… Η Άγκνες αφοσιώνεται στα παιδιά της και παλεύει να συμβιβαστεί με την απουσία του άντρα της, που, απ’ όσο μαθαίνει από τα γράμματά του, εργάζεται σε θεατρικό θίασο στο Λονδίνο και γράφει και ο ίδιος τα δικά του έργα. Το σενάριο μετακόμισής τους στο Λονδίνο αρχίζει και απομακρύνεται, ενώ οι επισκέψεις του άντρα της όλο και λιγοστεύουν. Τότε είναι που η Τζούντιθ αρρωσταίνει από τον λοιμό και αναμένεται ο σύντομος θάνατός της, ωστόσο ένα καθοριστικό βράδυ ο Άμνετ, μη θέλοντας να αποχωριστεί το άλλο του μισό, παίρνει τη θέση της στο κρεβάτι και κάτι αλλάζει. Εκείνος δίνει την τελευταία του πνοή, σκορπίζοντας τον πόνο και τον θρήνο στην οικογένειά του, ενώ η αδερφή του αναρρώνει και επανέρχεται η καλή της υγεία. Η μητέρα κατηγορεί τον εαυτό της, που δεν αντιλήφθηκε την κατάσταση του γιου της, και την πλημμυρίζουν οι ενοχές και ο πόνος.
Αλλά η ζωή συνεχίζεται… Παρά την αποξένωση του ζευγαριού, υπάρχει ακόμη αγάπη μεταξύ τους και το βιβλίο τελειώνει με την Άγκνες να βρίσκεται σε ένα θέατρο στο Λονδίνο και να παρακολουθεί ένα έργο με το όνομα του νεκρού παιδιού της, όπου πρωταγωνιστεί ο σύζυγός της. Παρά την αρχική της οργή για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία του, χωρίς να την ενημερώσει, σε μια σκηνή είναι που καταλαβαίνει ότι ο άντρας της, γράφοντας αυτό το έργο, άλλαξε θέση με τον γιο του. Με τον τρόπο που μόνο εκείνος γνώριζε, έβαλε τον εαυτό του στα χέρια του θανάτου και στη θέση του έφερε τον αναστημένο γιο του, όπως θα ήθελε να κάνει κάθε πατέρας.
Στην πραγματικότητα, αυτή δεν είναι τόσο η ιστορία του Άμνετ όσο της μητέρας του, Άγκνες, η οποία είναι η κύρια ηρωίδα του έργου. Είναι μια αυθεντική και ολοκληρωμένη προσωπικότητα, γεμάτη πληγές και οδύνη, τόσο για την αναπάντεχη απώλεια του παιδιού της όσο και για την απομάκρυνση του άντρα της. Κεντρικό θέμα, λοιπόν, είναι ο αποχωρισμός κάθε είδους, που καθρεφτίζεται μέσα από έντονες εικόνες και λέξεις, καθώς η γραφή της Ο’ Φάρελ καταφέρνει να προξενήσει την απόλυτη ταύτιση του αναγνώστη με το προσωπικό βίωμα της ηρωίδας. Οι περιγραφές, εν γένει, είναι πλούσιες και λεπτομερείς, χωρίς να κουράζουν τον αναγνώστη, ενώ σε κάποια σημεία του κειμένου υπερισχύει και το μεταφυσικό στοιχείο. Δίκαια, λοιπόν, η συγγραφέας τιμήθηκε με το Women’s Prize for Fiction για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, το οποίο αποτελεί και best-seller των Sunday Times και βρίσκεται μεταξύ των δέκα κορυφαίων βιβλίων του 2020, κατά τους New York Times, και καλύτερο του 2020, κατά το BBC.
Εν τέλει, πρόκειται για μια σπαρακτική ιστορία, όπου κυριαρχεί η απώλεια, η θλίψη, η άνευ ορίων αγάπη μεταξύ των διδύμων αδερφών και η υπερίσχυση του έρωτα, κόντρα στις κοινωνικές συμβάσεις. Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του συγκεκριμένου βραβευμένου μυθιστορήματος, δε μπορεί ο αναγνώστης να μη βιώσει έντονη συναισθηματική φόρτιση και συγκίνηση, όχι μόνο για τον χαμό του παιδιού και τον θρήνο της μάνας, αλλά και για τη μετουσίωση του πένθους του πατέρα στην τέχνη, έτσι ώστε να μην ξεχαστεί ο γιος τους και η μνήμη του να μείνει παντοτινά χαραγμένη στο μυαλό και στις καρδιές τους!
