Της Ιωάννας Μηνδρινού,
Στο Χονγκ Κονγκ στις 27 Οκτωβρίου, στην τελευταία συνάντηση της παρατεταμένης τρέχουσας θητείας του Νομοθετικού Συμβουλίου, ψηφίστηκε το νομοσχέδιο περί λογοκρισίας των ταινιών, το τελευταίο χτύπημα στην ελευθερία έκφρασης στην περιοχή. Στο στόχαστρό του έχουν βρεθεί οι ταινίες και τα ντοκιμαντέρ και, παρά την απουσία αντιπολίτευσης στο νομοθετικό σώμα, οι νομοθέτες ακόμα αντιπαρατίθενται.
Πιο συγκεκριμένα, το νομοθετικό σώμα στο Χονγκ Κονγκ ψήφισε νέο νομοσχέδιο που τροποποιεί τον ήδη υφιστάμενο νόμο, καθιερώνοντας μηχανισμό που απαγορεύει ταινίες, οι οποίες θεωρείται ότι παραβιάζουν ή έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της εθνικής ασφαλείας της Κίνας. Βάσει του νέου νόμου για τη λογοκρισία ταινιών, δίνεται η εξουσία στον Γενικό Γραμματέα, στη δεύτερη πιο ισχυρή μορφή στη διοίκηση της πόλης, να προβεί στην ανάκληση άδειας ταινίας, αν βρεθεί ότι επιδοκιμάζει, υποστηρίζει, επαινεί, ενθαρρύνει και υποκινεί δραστηριότητες που εγκυμονούν κινδύνους για την εθνική ασφάλεια. Προβλέπεται, μεταξύ, άλλων να έχει αναδρομική ισχύ, γεγονός που σημαίνει πως είναι δυνατή και η απαγόρευση προβολής προηγούμενων ταινιών, που παλαιότερα είχαν εγκριθεί και είχαν λάβει τις απαραίτητες πιστοποιήσεις.
Μπορεί τα ακριβή όρια του τι θεωρείται πως έρχεται σε αντίθεση με την εθνική ασφάλεια να μην έχουν διευκρινιστεί, η αρχή για την λογοκρισία ταινιών, όμως, μπορεί να απαιτήσει την παροχή περισσότερων πληροφοριών σχετικά με την προβολή μιας ταινίας σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία. Παράλληλα, επιθεωρητές μπορούν να διεξαγάγουν έρευνα σε εσωτερικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων γραφείων εταιρειών και ιδιωτικών λεσχών χωρίς ένταλμα, ενώ προβλέπονται ως ανώτατες ποινές για την προβολή μη αδειοδοτημένης ταινίας τα έως και 3 χρόνια φυλάκισης και πρόστιμο 130,000$.
Αναδύονται λοιπόν, ερωτήματα για το πώς οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν τις υπηρεσίες συνεχούς ροής και, συλλήβδην, την κινηματογραφική κουλτούρα. Νομοθέτες υπέρ των πολιτικών του Πεκίνο άσκησαν κριτική στην κυβέρνηση για την μη συμπερίληψη των online συνδρομών για ταινίες στη διατύπωση του νόμου, με τον Υπουργό Εμπορίου, Edward Yau, να επισημαίνει πως, όσον αφορά τις online ταινίες, απαραίτητη είναι πρώτα η διενέργεια ενδελεχούς και προσεκτικής έρευνας για να αποφευχθεί παρέκκλιση από τον αρχικό στόχο της τροποποίησης. Τόσο η συνδρομητική πλατφόρμα Netflix Inc. όσο και η εταιρεία Vimeo Inc., η Amazon.com και η Apple Inc. δεν έχουν κάνει κάποιο σχόλιο για τις νέες αλλαγές.
Όσοι είναι υπέρ της νομοθεσίας τονίζουν πως το νομοσχέδιο ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα, υποστηρίζοντας πως πολλές Δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Η.Π.Α., έχουν επίσης παρεμφερείς κανονισμούς λογοκρισίας. Η Σύμβουλος Priscilla Leung υπογράμμισε πως ο νόμος σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ ο Edward Yau επεσήμανε πως ως στόχο έχει τη βελτίωση του συστήματος λογοκρισίας και διαχείρισης των κινηματογραφικών ταινιών και την αποτροπή οποιασδήποτε ενέργειας που ελλοχεύει κινδύνους για την εθνική ασφάλεια. Ακόμη, υποστήριξε πως η βιομηχανία του κινηματογράφου θα παραμείνει, στο μεγαλύτερο μέρος της, ανεπηρέαστη, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των ταινιών δεν εγείρουν τέτοιου είδους ανησυχίες. Στην πραγματικότητα όμως, παρόλο που οι πολιτικές ταινίες αποτελούν μονάχα ένα μικρό μέρος της τοπικής παραγωγή ταινιών, ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης θα αποτελέσει πλήγμα για την ανάπτυξη του Χονγκ Κονγκ. Πολλοί είναι και αυτοί που διατείνονται πως πίσω από τον νόμο υποβόσκει η προσπάθεια εκφοβισμού παραγωγών και επενδυτών, έτσι ώστε να καταφύγουν σε ένα είδος «αυτολογοκρισίας», με αποτέλεσμα πολλές ιδέες και project να μην υλοποιηθούν. Ήδη πολλοί εκδότες βιβλίων έχουν παραδεχθεί πως υποβάλλονται σε «αυτολογοκρισία».
Ειδικοί και παραγωγοί περιεχομένου έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο του νόμου ως προς την δημιουργικότητα και την ελευθερία έκφρασης. Θεωρούν πως η λογοκρισία στις ταινίες θα βλάψει την εγχώρια βιομηχανία κινηματογράφου και θα σπείρει τον φόβο μεταξύ των παραγωγών, οι οποίοι πλέον θα ανησυχούν για τον αν οι ταινίες τους θα αποσυρθούν, εντείνοντας την αβεβαιότητα.
Οι νέοι περιορισμοί είναι απίθανο να επηρεάσουν ταινίες μεγάλου προϋπολογισμού, καθώς με αυξητική τάση γίνονται σε συνεργασία με εγχώριες εταιρείες, στοχεύοντας στην Κινεζική αγορά, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί τους να έχουν ήδη ξεκινήσει διαδικασίες συμμόρφωσης με τη νέα νομοθεσία. Κυρίως, πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν ντοκιμαντέρ και ταινίες φαντασίας που θα ασχοληθούν με θέματα όπως οι διαμαρτυρίες του 2019 και η αντιπολιτευτική πολιτική. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δύο ντοκιμαντέρ, το “Far from Home” και το “Inside the Brick Wall”, με θέμα τις διαμαρτυρίες υπέρ της δημοκρατίας, που έλαβαν χώρα το 2019. Στην πρώτη περίπτωση, η σκηνοθέτρια Mok Kwan-ling κλήθηκε τον Ιούνιο να κάνει 14 περικοπές στη ταινίας, διάρκειας 25 λεπτών, και να αλλάξει τον τίτλο της, με την ίδια, όμως, να αρνείται να προβεί σε αυτές. Δικαιολόγησε την απόφασή της, υποστηρίζοντας πως θα κατέστρεφαν την ισορροπία και ουδετερότητα που προσπαθούσε να δημιουργήσει μεταξύ των απόψεων των διαδηλωτών και όσων εναντιώθηκαν σε αυτούς. Έτσι, δεδομένης της κατάστασης, δεν σκοπεύει να την προβάλλει, παρόλο που συγκαταλέχθηκε στον κατάλογο επικρατέστερων υποψηφίων για την καλύτερη ταινία μικρού μήκους στο ετήσιο τοπικό φεστιβάλ κινηματογράφου για νέους σκηνοθέτες, το καλοκαίρι που πέρασε. Στη δεύτερη περίπτωση, τον Μάρτιο, τοπικό θέατρο, ώρες πριν την προγραμματισμένη προβολή του βραβευμένου ντοκιμαντέρ “Inside the Brick Wall”, το απέσυρε μετά από δημοσίευμα κρατικής εφημερίδας που υποστήριξε πως υποκινούσε μίσος για την Κίνα, με τον εμπορικό αντιπρόσωπο να χάνει τη χρηματοδότηση από την κυβέρνηση.
Συνοψίζοντας, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς οι σκηνοθέτες, οι παραγωγοί και οι ηθοποιοί θα μπορούσαν να παραμείνουν πολιτικά ουδέτεροι. Ο νέος νόμος αίρει ελευθερίες που κάποτε βοήθησαν το Χονγκ Κονγκ να αποκτήσει το ψευδώνυμο «Hollywood της Άπω Ανατολής», δημιουργώντας ένα κλίμα λογοκρισίας που το φέρνει πιο κοντά στις πολιτικές της Κίνας, όπου οι ταινίες ελέγχονται αυστηρά, με αποτέλεσμα μόνο λίγες «δυτικές» ταινίες ή ντοκιμαντέρ να προβάλλονται κάθε χρόνο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Hong Kong passes new film censorship law, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong passes film censorship law to ‘safeguard national security’, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong passes film censorship law to maintain security, Taipei Times, διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong passes new film censorship law, City.AM., διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong film censorship bill takes page from mainland script, Nikkei Asia, διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong passes new film censorship law to’ safeguard national security’, Firstpost, διαθέσιμο εδώ
- HK passes bill to junk movies harmful to national security, Global Times, διαθέσιμο εδώ
-
14 Cuts in 25 Minutes: How Hong Kong Censors Movies, New York Times, διαθέσιμο εδώ
