Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Αυτήν την περίοδο στους ελληνικούς κινηματογράφους οι επίδοξοι θεατές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τη νέα ταινία – ορόσημο για τη γυναίκα, από τον παγκοσμίου φήμης Ισπανό σκηνοθέτη Πέδρο Αλμοδόβαρ (Pedro Almodovar). Μετά από δύο χρόνια αποχής από τις κινηματογραφικές αίθουσες, την οποία μας επέβαλε η πανδημία του Covid-19, η επιστροφή στο σινεμά δε θα μπορούσε να ξεκινήσει καλύτερα από τις «Παράλληλες Μητέρες» (“Madres Paralelas”).
Η συγκεκριμένη ταινία άνοιξε το 78ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, το οποίο συνιστά το αρχαιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του πλανήτη. Η Penelope Cruz, μάλιστα, που πρωταγωνιστεί στο συγκεκριμένο έργο, έλαβε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στο φετινό φεστιβάλ. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του φεστιβάλ δήλωσε επίσης πως: «Είμαι ευγνώμων στον Πέδρο Αλμοδόβαρ για το προνόμιο να ανοίξουμε το φεστιβάλ με τη νέα του ταινία, ένα έντονο και ευαίσθητο πορτρέτο δύο γυναικών καθώς αντιμετωπίζουν μια εγκυμοσύνη με απρόβλεπτες συνέπειες, που θίγει την αλληλεγγύη των γυναικών και την σεξουαλικότητα με πλήρη ελευθερία και χωρίς υποκρισία, όλα με φόντο έναν προβληματισμό σχετικό με την αναπόφευκτη κι ασταμάτητη αναζήτηση της αλήθειας».
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Η ταινία ξεκινά με δύο γυναίκες που γεννούν μαζί στο μαιευτήριο. Έχουν μία βασική διαφορά, η οποία είναι, ότι η μία είναι περίπου 40 χρονών και πολύ χαρούμενη που θα γνωρίσει τη μητρότητα, ενώ η άλλη είναι μία έφηβη κοπέλα που δηλώνει μετανιωμένη για την επιλογή της να γεννήσει αυτό το παιδί. Μεγαλύτερη σημασία πάντως έχει το κοινό τους στοιχείο, το οποίο είναι η απουσία των πατεράδων από το μαιευτήριο και όπως φαίνεται και από τη ζωή τους. Η δημιουργία, δηλαδή, μίας μονογονεϊκής οικογένειας είναι μονόδρομος και για τις δυο τους. Ωστόσο, η μοίρα έχει άλλα σχέδια όπως θα φανεί κατά την εξέλιξη της πλοκής, καθώς οι δύο γυναίκες, η Γιάνις (Penelope Cruz) και η Άννα (Milena Smit), θα καταφέρουν να συνδεθούν ξανά, και μάλιστα με τον πιο περίπλοκο τρόπο.
Στο σημείο αυτό, χωρίς να θέλω να προχωρήσω σε περαιτέρω λεπτομέρειες, για να μην προδώσω την εξέλιξη της ταινίας, θα επισημάνω μονάχα ορισμένα στοιχεία που υπερισχύουν: Η απώλεια, ο έρωτας, η σεξουαλικότητα, η διαφορετικότητα, η μνήμη, η ιστορική δικαίωση, οι ζωντανοί που θέλουν να τιμήσουν τους νεκρούς. Διότι, το περιεχόμενο της ταινίας είναι κατεξοχήν πολιτικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο συλλογικό τραύμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου και στη σπουδαιότητα της ανάμνησης.
Οι πληγές που έχει αφήσει το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο δεν έχουν επουλωθεί ακόμα, και συνεχίζουν να ταλανίζουν την ισπανική κοινωνία, γεγονός το οποίο αποδεικνύεται από το πείσμα της ηρωίδας μας, Γιάνις, να ανακαλύψει τον ομαδικό τάφο όπου βρίσκεται θαμμένος ο παππούς της μαζί με άλλους συγχωριανούς του. Εκείνοι ανήκαν στο αντιστασιακό κίνημα των Δημοκρατικών του Εμφυλίου και εκτελέστηκαν από το εθνικιστικό κίνημα των Φαλαγγιτών.
Η Γιάνις, λοιπόν, είναι μία γυναίκα θεματοφύλακας της ιστορικής μνήμης με έντονο εθνικό φρόνημα και με ρίζες. Δυναμική και έτοιμη να μεγαλώσει μόνη της το παιδί της, χωρίς τη βοήθεια του ανθρωπολόγου που έχει αναλάβει την εκσκαφή του τάφου, ο οποίος τυγχάνει και πατέρας του παιδιού της. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ηρωίδα μας, «είναι παράδοση στην οικογένειά της να ανατρέφουν οι γυναίκες μόνες τα παιδιά τους». Η Άννα, από την άλλη, δε μοιράζεται το ίδιο πάθος για την ιστορία και καμιά φορά δεν αντιλαμβάνεται την επιμονή της Γιάνις για ιστορική δικαίωση. Ίσως επειδή είναι και εκείνη βασανισμένη από τον βίαιο τρόπο που συνέλαβε το παιδί της και επειδή η οικογένειά της δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά μαζί της, καθώς έχει έναν πατέρα απόντα και μια μητέρα που κυνηγά το όνειρό της να γίνει ηθοποιός.
Κλείνοντας, λοιπόν, οι «Παράλληλες Μητέρες» συνιστούν έναν ύμνο στη γυναίκα σε όλες τις εκδοχές της και συγκεκριμένα στη μητρική φιγούρα, η οποία είναι καθοριστική στις περισσότερες ταινίες του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Παρακολουθώντας την ταινία στη σκοτεινή αίθουσα του κινηματογράφου, σκέφτηκα ότι ενώ η πλοκή σε κάποιο σημείο θα μπορούσε να θυμίσει τηλεοπτική σαπουνόπερα, στα χέρια του συγκεκριμένου σκηνοθέτη απλά «καθρεφτίζεται» η συνεχής πάλη για την αναζήτηση της αλήθειας και επιδιώκεται η συμφιλίωση με το παρελθόν, για να μπορέσει κανείς να αλλάξει το μέλλον.
Το σπουδαιότερο, πάντως, που κατάφερε τελικά ο σκηνοθέτης ήταν να συνδυάσει δύο ιστορίες μέσα στην ίδια ταινία. Μία για τις μητέρες και μία για τους εκτελεσθέντες του Ισπανικού Εμφυλίου, προκαλώντας έτσι στην τελευταία συγκλονιστική σκηνή της ταινίας, την ασυγκράτητη συγκίνηση του θεατή και τον αμέριστο θαυμασμό του για αυτά που μπορεί να καταφέρει μία γυναίκα η οποία ξέρει να διεκδικεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Παράλληλες Μητέρες» του Πέδρο Αλμοδόβαρ: Πρόγονοι κι απόγονοι και στη μέση εμείς, elculture.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βενετία 2021: Οι «Παράλληλες Μητέρες» του Πέδρο Αλμοδόβαρ είναι η κινηματογραφική αγκαλιά που χρειαζόμαστε τώρα, flix.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παράλληλες μητέρες, moveitmag.gr, διαθέσιμο εδώ
