Της Μαντώς Μανώλη,
Έχουμε συζητήσει πολλές φορές τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία χρόνια που ηγεμονεύουν. Ειδικά στην καραντίνα έπεσε στις πλάτες τους όλη η κοινωνικοποίηση που μας απέμεινε, η επικοινωνία και κυρίως η ενημέρωση. Βέβαια, το ότι δε χρειάζεται να το «κουνήσουμε» από τον καναπέ μας για να μάθουμε τι συμβαίνει σε αυτόν τον ταλαίπωρο πλανήτη δεν έχει μόνο τα θετικά του, γνωστό παράδειγμα το πολυταξιδεμένο πια hashtag «#…ξεφτίλες».
Όσο εύκολα, δηλαδή, ελέγχεται και μεθοδεύεται η ενημέρωση στα κανάλια, τα οποία ως σωστοί milenials περιφρονούμε πλέον, τόσο εύκολα ελέγχεται και μεθοδεύεται η ενημέρωση στα social media, και λόγω της μεταδοτικότητας τους («έγινε viral», λέμε) ακόμα πιο εύκολα. Ταυτόχρονα, αφού οποιοσδήποτε μπορεί να ανοίξει λογαριασμό, μπορεί ταυτόχρονα να μεταδώσει και κυρίως να δημιουργήσει την είδηση, με σκοπό να πληροφορήσει, να παραπληροφορήσει ή πιο έξυπνα να αποπροσανατολίσει. Τυχαίο παράδειγμα το meme της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, η οποία την ώρα που έριχνε νερό με αύρες και κρότους λάμψης στους πυροσβέστες, με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό ενός, «τιτίβιζε» στο Τwitter, αστειευόμενη για την κίνηση που προκάλεσαν στους δρόμους με την διαμαρτυρία τους. Αυτοί που, όσο στέκονταν αμέριμνοι και στολισμένοι οι ΜΑΤατζήδες, έσβηναν τις εγκληματικές φωτιές του καλοκαιριού.
Ακόμα, ερευνάται ποιο από τα δύο είναι το κακόγουστο αστείο της υπόθεσης: το «μπου μπου μπου λεωφόρος Κηφισού», που δείχνει άλλη μία φορά πόσο κατώτερη είναι η ΕΛΑΣ σε δημιουργικότητα σε σύγκριση με τα ευφάνταστα συνθήματα των διαδηλωτών, ή το ότι στους ίδιους τους ήρωες του καλοκαιριού που μάζευαν τα «σπασμένα» μιας κυβέρνησης, η οποία φέρει ευθύνη για τις πυρκαγιές σε 1.000.000 στρέμματα με 2 μποφόρ αέρα, τώρα χυδαία επιτίθεται; Μάλλον ο υπεύθυνος των social media της ΓΑΔΑ θεώρησε πως «τέλος καλό όλα καλά», αφού ένα μέτριο meme είναι αρκετό να ανακατευθύνει έναν κύκλο ειδήσεων που περιλαμβάνει βίντεο με τις κραυγές πόνου του πυροσβέστη από τον τραυματισμό του από κροτίδες κρότου λάμψης.
Ένα παρόμοιο τυχαίο γεγονός ίσως παρατηρήσαμε πρόσφατα, όταν λίγες στιγμές μετά την δολοφονία του 18χρονου Ρομά, η ΓΑΔΑ ανακοίνωσε στο Facebook πως κατά την καταδίωξη τραυματίστηκαν 7 αστυνομικοί, μόνο και μόνο για να διαψευστεί στη συνέχεια από την εφημερίδα Καθημερινή με βίντεο – ομολογία των αστυνομικών πως κανείς δεν τραυματίστηκε και, μάλιστα, υπήρχε εντολή να σταματήσει εξ ολοκλήρου η καταδίωξη. Τα παραπάνω εξαγρίωσαν τους πολίτες στα social media για λίγες μέρες, φυσικά. Ωστόσο, τότε ήταν που οι αρχικές σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης «βούιξαν» πως αστυνομικοί αγόρασαν σε Αφγανό (!!) άστεγο κάλτσες και παπούτσια. Με λίγα λόγια, όσες σφαίρες και να ρίξαμε, νερό κι αλάτι.
Όταν, όμως, ιδιώτες αναλαμβάνουν την ενημέρωση στα social με το να μοιράζονται απλώς εμπειρίες τους, τότε δημιουργούν την είδηση χωρίς να χρειάζεται να ελπίζουν στην ειλικρινή ενημέρωση από μεγάλες εφημερίδες και κανάλια και απ’ ότι φαίνεται τόσο αμερόληπτη δουλειά γίνεται που δεν αρέσει σε όλους, καθώς μία απλή φωτογραφία στο μετρό, ας πούμε, δεν μετρά μόνο σαν post, αλλά μπορεί να ασκεί και πολιτική κριτική. Ακόμα ένα άσχετο παράδειγμα, η απαγόρευση λήψης φωτογραφιών σε δημοσιογράφους και ιδιώτες στους σταθμούς μετρό οι οποίες φανερώνουν τον συνωστισμό. Το ότι οι φωτογραφίες αυτές αναδεικνύουν άλλη μια έκφανση της κακής κυβερνητικής διαχείρισης στην εξάπλωση του ιού, «καμία σχέση» δεν έχει με αυτήν την απαγόρευση.
Όμως, για να μην απελπιζόμαστε, υπάρχει και ο γελοίος πολιτικός διάλογος στη λειτουργία των social media, μία μικρή «όαση» ανάμεσα σε όλο αυτό το «θανατικό». Όσο και να λέμε πως αυτά βασίζονται στο «φαίνεσθαι» και στο image control, το κατανοούμε πολύ καλύτερα, αν παρακολουθήσουμε, γεμάτοι περηφάνια για τις επιλογές μας, μία μικρή αλληλεπίδραση του τέως και του νυν πρωθυπουργού.
Μετά την κατακραυγή που ακολούθησε τα χαλαρά μέτρα στις εκκλησίες, γνωρίζοντας πως πολλοί υποστηρικτές της ΝΔ ανήκουν στη συντηρητική πτέρυγα, ο πρωθυπουργός απαντά στον προηγούμενο πρωθυπουργό πως ίσως δεν έχει νιώσει ποτέ την ανάγκη να ανάψει ένα κερί, χωρίς όμως να αναγνωρίζει τη μεγάλη ειρωνεία στο να περηφανεύεται για τα κεριά που ανάβει (πυροδοτώντας το χάσταγκ «#με_τον_Κεριάκο»), λίγους μήνες αφότου κάηκε όλη η Εύβοια. Η αντιπολίτευση του «έκανε τη χάρη» να καλύψει τη γκάφα του με μία ακόμα μεγαλύτερη, αφού η απάντηση του τέως πρωθυπουργού ήταν… να ανάψει ένα κεράκι και να το ποστάρει στα social media.
Ο Καβάφης έγραφε: «Μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων», μιλώντας για τις περασμένες μέρες, για τον χρόνο που πέρασε, με φόβο πάντα για το γήρας, χωρίς καμιά έγνοια για συντηρητικές κενές τελετουργίες. Τώρα μάλλον θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε μία θλιβερή γραμμή κεριών αναμμένων, από τα κλαδιά που σιγόκαιγαν μετά τις τελευταίες πυρκαγιές, μέχρι τις φαιδρότητες των πολιτικών μας ηγητόρων, με γέλιο και μελαγχολία μπροστά στην ποιότητα του πολιτικού διαλόγου των ημερών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΕΛ.ΑΣ.: Το χιουμοριστικό tweet με το «φάντασμα της κίνησης» που τρομάζει Αθηναίους και Θεσσαλονικείς, lifo.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Επεισόδια στο Μαρούσι: Έρευνα της ΕΛ.ΑΣ. για τους τραυματισμούς πυροσβέστη και φωτορεπόρτερ, lifo.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Απαγορεύουν τις φωτογραφίες στο Μετρό για να μη φαίνεται συνωστισμός! newscenter.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Οι αστυνομικοί που αγόρασαν παπούτσια σε άστεγο, μιλούν στον ΑΝΤ1, youtube.com, Διαθέσιμο εδώ
- Έτοιμοι με… ΜΑΤ και ΟΠΚΕ στις φωτιές, efsyn.gr, Διαθέσιμο εδώ
