Της Νάσιας Τριάντη,
Ένας αόρατος εχθρός της ανθρωπότητας, ανάμεσα σε άλλους, που μαίνεται αυτήν τη στιγμή, παράλληλα με την παγκόσμια πανδημία, είναι η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια νεόφερτη απειλή, όπως ο κορωνοϊός, αλλά συνιστά αποτέλεσμα πολυετούς απομύζησης της φύσης και ταυτόχρονα υπαίτιας αδιαφορίας ως προς τις συνέπειες αυτής της πρακτικής για το μέλλον. Η βλάβη, όμως, που έχει προκληθεί είναι σχεδόν μη αναστρέψιμη και οι συνέπειες αυτές που έχουν αρχίσει να γίνονται περισσότερο αισθητές στο μεγαλύτερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού, έχουν θορυβήσει τους αρχηγούς των κρατών παγκοσμίως, «εξαναγκάζοντάς» τους να αναλάβουν δράση.
Παρότι έχει υπάρξει κάποια πρόοδος, λόγω της καταστροφής που έχει προκαλέσει η προηγούμενη μη φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά μας, δεν απαιτούνται πλέον βήματα αλλά δρασκελιές, προκειμένου οι ενέργειές μας να έχουν αποτέλεσμα. Στο πλαίσιο αυτού του σκεπτικού, διοργανώθηκε για μια ακόμα φορά, με πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η Σύνοδος Κορυφής για την Κλιματική Αλλαγή (26th UN Climate Change Conference of the Parties/COP26) στη Γλασκώβη, με σκοπό την προσέγγιση των κρατών πάνω στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Η συνεύρεση αυτή αποβλέπει στο να αποτελέσει μια ανανέωση των στόχων που τέθηκαν στη Συνθήκη του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή το 2016, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα νέες προκλήσεις για τα κράτη. Η συνάντηση αυτή, όμως, εμφορείται και με μια μεγαλύτερη απαξία, λόγω της έντασης που έχει δημιουργηθεί γύρω από το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, της επιτακτικής ανάγκης να αντιμετωπιστούν άμεσα οι συνέπειές της και να περιοριστεί ο κίνδυνος. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της Patricia Espinosa, επικεφαλής του Γραφείου του ΟΗΕ για το Κλίμα, η οποία παραθέτει κατά την έναρξη της Συνόδου ότι «οι κυβερνητικοί ηγέτες αντιμετωπίζουν δύο επιλογές στη Γλασκώβη: Μπορούν να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να βοηθήσουν τις κοινότητες και τις χώρες να επιβιώσουν σε έναν πιο ζεστό, σκληρότερο κόσμο, ή να δεχτούμε ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα ζοφερό μέλλον σε αυτόν τον πλανήτη».
Οι στόχοι που πρέπει πάση θυσία να επιτευχθούν είναι η παύση της διεθνούς χρηματοδότησης σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, ο εκμηδενισμός της ρύπανσης από ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2050 και η διατήρηση της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για τους πρωταρχικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν, ενώ δεν είναι λίγοι οι δευτερεύοντες και επιμέρους στόχοι που περιλαμβάνονται στη σφαίρα επιρροής καθενός από τους παραπάνω πρωτεύοντες. Φαίνεται πως οι εκπρόσωποι των περισσότερων συμμετεχουσών χωρών έφτασαν στη Γλασκώβη με συνείδηση της βαρύτητας που έχει για το μέλλον όλων η συνάντηση αυτή, καθώς και με διάθεση συνδιαλλαγής και τη δημιουργία ενιαίου μετώπου απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, δεν έλειψαν και ορισμένες παρεκκλίσεις από τη συνολική προθυμία των συμμετεχόντων να λάβουν σε εθνικό επίπεδο δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Παραδείγματος χάριν, οι δύο υπερδυνάμεις, Κίνα και Ρωσία, αρνούνται να εγκαταλείψουν άμεσα τις επιβλαβείς για το περιβάλλον βιομηχανίες καθώς, παρά το αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα επικερδείς για την εθνική οικονομία, και άρα η συνέχισή τους είναι ζωτικής σημασίας για τα εθνικά συμφέροντα. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίτευξη μιας παγκόσμιας πολιτικής αντιμετώπισης οποιουδήποτε ζητήματος, και στη συγκεκριμένη περίπτωση της κλιματικής αλλαγής. Τα εθνικά συμφέροντα, που διαφοροποιούνται από χώρα σε χώρα. αποτελούν παρωπίδες για τους πολιτικούς ηγέτες, εμποδίζοντάς τους να σκεφτούν και να πράξουν για το γενικό-παγκόσμιο συμφέρον, άλλως το συμφέρον της ανθρωπότητας.
Αποθαρρυντική είναι και η στάση της επιτροπής G20, που εκδηλώνεται με μετριοπαθείς δηλώσεις και υποσχέσεις επί του ζητήματος, αποδίδοντας μια θολή εικόνα για το μέλλον. Χρήσιμο θα ήταν να διευκρινιστεί ότι η G20 αποτελεί ένα διεθνές φόρουμ για τις κυβερνήσεις και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών από τις 20 μεγάλες οικονομίες. Κατά συνέπεια, γίνεται ευλόγως αντιληπτό ότι και οι χώρες-μέλη της έχουν το μεγαλύτερο επιβαρυντικό φορτίο για το περιβάλλον, άρα είναι και οι χώρες που επιβάλλεται να κάνουν τις πιο δραστικές αλλαγές στην περιβαλλοντική πολιτική τους, λόγω της ισχύος και της επιρροής τους.
Τα δεδομένα σχετικά με την κλιματική αλλαγή είναι άκρως ανησυχητικά και δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο για άλλα λάθη. Έρευνες δείχνουν πως η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας τα τελευταία 29 χρόνια είναι μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρήθηκε τα τελευταία 110. Ακόμη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που προβάλλονται στις τηλεοράσεις και σπείρουν τον πανικό, κρούουν πιο έντονα τον κώδωνα του κινδύνου. Σίγουρα, η ατομική μεταστροφή του καθενός από εμάς προς έναν πιο οικολογικό τρόπο ζωής είναι σημαντική, εντούτοις, μεγάλες αλλαγές, σε επίπεδο κυβερνήσεων και μεγάλων οικονομικών παραγόντων, είναι αυτό που πραγματικά θα έχει αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό να ταυτιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη των κοινωνιών με το κέρδος, διότι, δυστυχώς, αυτό είναι που κινεί τις αλλαγές, και προς το καλύτερο και προς το χειρότερο.
Παρότι η Σύνοδος Κορυφής δεν ξεκίνησε ιδιαίτερα ελπιδοφόρα, οι προσδοκίες, αλλά και οι απαιτήσεις, δεν κάμπτονται. Αναμένεται ακόμη η επίσημη συνάντηση, στην οποία όλες οι συμμετέχουσες χώρες θα εκθέσουν τις προσπάθειες που κάνουν σε επίπεδο εθνικό για τον περιορισμό των εκπομπών από την καύση άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ας ελπίσουμε, λοιπόν, πως οι μεγάλες δηλώσεις θα συνοδευτούν από ανάλογης βαρύτητας πράξεις, διότι ο χρόνος που μας απομένει να ανακόψουμε την, με μαθηματική ακρίβεια, κατευθυνόμενη πορεία του πλανήτη μας προς το «τέλος», λιγοστεύει μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘Last, best hope’: Leaders launch crucial UN climate summit, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Uniting the world to tackle climate change, UN Climate Change Conference, διαθέσιμο εδώ
