Tης Ελίνας Συρρή,
Από τις αρχές της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα τόσο σχετικά με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει εξωτερικά, όσο και εσωτερικά. Η ανάπτυξη των επιστημών της φυσιολογίας και της ιατρικής οδήγησαν στην καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας του σώματος του ανθρώπου. Η αναζήτηση αυτή πολλές φορές επέβαλε την ανάγκη για διατήρηση και διαφύλαξη των ανθρώπινων σωμάτων. Οπότε, όταν, το 1977, ο Dr. Gunther von Hagens ανακάλυψε τη μέθοδο της πλαστινοποίησης, ήταν σίγουρο πως ο κόσμος είχε έρθει λίγο πιο κοντά σε κάτι που παλιότερα φάνταζε όνειρο. Η έκθεση “Body Worlds”, που φιλοξενείται στο ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού μέχρι τις 9/1/2022, δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κανείς δείγματα του έργου του, αλλά και να προβληματιστεί αναφορικά με τα παραπάνω ερωτήματα.
Τι είναι, όμως, η πλαστινοποίηση; Η πλαστινοποίηση είναι μια διαδικασία, η οποία εφευρέθηκε από τον επιστήμονα και ειδικό στην ανατομία Dr. Gunther von Hagens, και έχει ως σκοπό τη συντήρηση των σωμάτων για εκπαιδευτικούς και επιμορφωτικούς σκοπούς. Το νερό και το λίπος στο νεκρό σώμα αντικαθίστανται από συγκεκριμένα πλαστικά, επιτρέποντας να δημιουργηθούν δείγματα, τα οποία διατηρούν την πλειονότητα των αρχικών ιδιοτήτων τους και, το σημαντικότερο, δεν αποσυντίθενται. Για να φτιαχτεί ένα δείγμα, χρειάζoνται περίπου 1500 ώρες, ενώ για να ολοκληρωθεί σχεδόν ένας χρόνος.
Περίπου 20 χρόνια μετά από την ανακάλυψη της μεθόδου της πλαστινοποίησης, πραγματοποιήθηκε το 1995 στην Ιαπωνία η πρώτη έκθεση “Body Worlds”. Περιεχόμενο της έκθεσης είναι αληθινά ολόκληρα σώματα ή μεμονωμένα όργανα ανθρώπων, αλλά ακόμα και ζώων, τα οποία έχουν υποστεί τη διαδικασία αυτή. Στόχος είναι ο επισκέπτης να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το σώμα του και να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι “under the skin” – κάτω από το δέρμα. Πέρα από αυτό, πληροφορείται για διάφορες ασθένειες και εθισμούς και πώς αυτές επηρεάζουν το σώμα.
Σημαντικό μέρος της έκθεσης είναι η καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών του ανθρώπινου σώματος. Πώς λειτουργεί η άρθρωση του γονάτου ή του αγκώνα; Ποια είναι η μορφή του τετρακέφαλου όταν τρέχουμε; Τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του “Body Worlds”, τα εκθέματα βρίσκονταν σε άκαμπτες και σταθερές στάσεις, με τρόπο με τον οποίο η έκθεση θύμιζε περισσότερο ένα εργαστήριο ιατρικής. Για αυτό το λόγο, η Dr. Angelina Whalley, διευθύντρια του δημιουργικού τμήματος της έκθεσης, αποφάσισε τα σώματα να έχουν άλλες μορφές, πιο ανθρώπινες. Επομένως, στο “Body Worlds” θα δει κανείς τα δείγματα να βρίσκονται σε διάφορες στάσεις, και να φαίνεται σαν να τρέχουν, να κάνουν τοξοβολία, ακόμα και να είναι τερματοφύλακες.
Η έκθεση δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να αναθεωρήσει τις συνήθειες του σχετικά με τον τρόπο που φροντίζει το σώμα του. Τοποθετώντας αντικριστά τα πνευμόνια ενός καπνιστή και μη, δίνει έμφαση στις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος και καλεί τον καθένα να κάνει τον προσωπικό του απολογισμό.
Το “Body Worlds” προσφέρει μια νέα προοπτική σε πολλά ζητήματα που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο. Τα σώματα που παρουσιάζονται στο κοινό δεν είναι απλά έργα τέχνης, είναι μορφές που έχουν ως στόχο να ευαισθητοποιήσουν και να εμπλουτίσουν με γνώσεις. Αποτελεί μια ακόμη ευκαιρία να γνωρίσει κανείς τον εσωτερικό του κόσμο και ίσως να αρχίσει να τον φροντίζει με ακόμα καλύτερο τρόπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Body Worlds (Frequently Asked Questions), Official Website, διαθέσιμο εδώ
- What is Plastination?, Von Hagens Plastination, διαθέσιμο εδώ
- Body Worlds: Anatomy and Art, Τeach Magazine, διαθέσιμο εδώ
