Του Ελευθέριου Ζαμπουλάκη,
Ναι, ναι, είμαι σίγουρος τι μπορεί να σκέφτεστε, βλέποντας το εξώφυλλο και τον τίτλο. Άλλος ένας πόλεμος και άλλη μια μάχη μεταξύ των επιδέξιων γιάνκηδων και των ερυθρόδερμων της Αμερικής. Άλλος ένας κλασικός γύρος «Ινδιάνων και Καουμπόηδων», σαν το παιχνίδι που παίζαμε μικροί. Αν και για να σας είμαι απολύτως ειλικρινής, προτιμούσα το «Κλέφτες και Αστυνόμους». Όπως και να έχει, σας υπόσχομαι πως δε θα σας κουράσω με στρατιωτικούς όρους, ελιγμούς και χάρτες της μάχης, αλλά θα προσπαθήσω να σας δώσω μια γεύση για ένα κομμάτι ενός αρκετά σημαντικού γεγονότος της Αμερικανικής Ιστορίας.
Είμαι σίγουρος πως όλοι έχετε ακούσει για τους πολέμους μεταξύ Αμερικανών και Ιθαγενών κατά τον 19ο αιώνα. Το γεγονός για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα είναι η μάχη του Rosebud. Η Μάχη του Rosebud διεξήχθη στο πλαίσιο του Mεγάλου Πολέμου των Σίου (Great Sioux War, 1876-1877) και συγκεκριμένα, στις 17 Ιουνίου του 1876. Ουσιαστικά “Sioux” είναι οι ομάδες των Ιθαγενών Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής. Οι Sioux, και γενικότερα οι Ινδιάνοι ιθαγενείς της Αμερικής, είχαν μια εξαιρετικά πλούσια κουλτούρα. Μέσα σε αυτή συμπεριλαμβανόταν το κυνήγι, αλλά και φυσικά ο πόλεμος. Δεν είναι παράξενο ότι σε περιγραφές ακούμε το πόσο τρανοί πολεμιστές ήταν.
Καλά όλα αυτά, αλλά πώς άρχισαν να «τρώγονται» οι μεν με τους δε; Το πρόσχημα, αλλά και το πρόβλημα, θα έλεγε κανείς, ήταν στα δικαιώματα του κυνηγιού και της γης. Οι ιθαγενείς δεν ήθελαν οι νέοι Αμερικάνοι άποικοι από τις ευρωπαϊκές χώρες να μπλέκονται στα πόδια τους, ούτε όταν κυνηγούν ούτε και να εισβάλουν στη γη τους. Είχαν υπάρξει αρκετές συνθήκες ειρήνης μεταξύ των φυλών αυτών και των Αμερικανών, αλλά καμία δεν ήταν οριστική.
Οι ηγέτες που «πρωταγωνιστούν» στη μάχη, είναι ο στρατηγός George Crook από την πλευρά της Αμερικανικής Κυβέρνησης, και ο “Crazy Horse” («Το Τρελό Άλογο»), με τη φυλή του Lakota, από την πλευρά των Ινδιάνων ιθαγενών. Από τη μία, οι δυνάμεις του Crook υπολογίζονταν σε περίπου 1.300 άνδρες, Αμερικανούς, αλλά και Ινδιάνους που είχε προσελκύσει να τον ακολουθήσουν, ακόμη και μερικούς από την αντίπαλη φυλή των Sioux. Συγκεκριμένα, οι Φυλές Crow και Shoshonie τον ακολούθησαν, συμβάλλοντας σημαντικά στο στράτευμα του Crook. Μπορεί ο Crook να είχε συμμάχους, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τους Sioux να βρουν και αυτοί τους δικούς τους συμμάχους, στη γειτονική τους φυλή Cheyenne, με την οποία είχαν στενές σχέσεις, συμπληρώνοντας, έτσι, τη δύναμη περίπου 1.000 μαχητών.
Το πρωί, λοιπόν, της 17ης Ιουνίου, στις 8:00 η ώρα, στο ρυάκι του Rosebud, η μάχη ξεκινάει. Με απλά λόγια, στην αρχή της μάχης, οι φυλές Crow και Shoshonie προηγούνταν των αμερικανικών σωμάτων, καθώς φημίζονταν για τις σπουδαίες ανιχνευτικές τους ικανότητες. Στην ανίχνευση, λοιπόν, δέχθηκαν επίθεση από τους Sioux και τους Cheyenne, αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν προς τη μεριά του Crook και των στρατευμάτων του. Ο Crook δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια και προχώρησε σε αντεπίθεση. Για μια ακόμη φορά βλέπουμε το πόσο σημαντικό είναι το υπερυψωμένο έδαφος, καθώς χαρίζει στον μαχόμενο καθαρό πλεονέκτημα. Σε αυτό το πλεονέκτημα στόχευε και ο Crook, καταφέρνοντας να αναχαιτίσει τα στρατεύματα των Sioux και των Cheyenne, που επιτίθονταν από τα βόρεια και τα ανατολικά. Από τα δυτικά, όμως, τα πράγματα ήταν δύσκολα για το στράτευμα του Crook. Οι Ιθαγενείς είχαν καταφέρει να φτάσουν κοντά στο σημείο που οι Aμερικανοί είχαν στρατοπεδεύσει, αναγκάζοντας τη μονάδα που είχε στείλει εκεί ο Crook να υποχωρήσει και να σμίξει με το υπόλοιπο σώμα στα βορειοανατολικά.
Οι Ιθαγενείς παρά τις «πρωτόγονες» -θα έλεγε κάποιος- μεθόδους τους, είχαν καταφέρει να γίνουν άριστοι με τα τουφέκια της εποχής. Αυτό το βλέπουμε και στη Μάχη του Rosebud. Μετά τα προαναφερθέντα γεγονότα οι Sioux και Cheyenne άλλαξαν τακτική. Κράτησαν μικρές ομάδες ελεύθερων σκοπευτών να τους σφυροκοπούν από μακριά (να διευκρινίσουμε ότι στην εποχή αυτή δεν υπήρχαν διόπτρες και σίγουρα οι Ιθαγενείς δεν είχαν πρόσβαση σε στρατιωτικό εξοπλισμό, όπως ήταν τα κιάλια), ενώ μικρές ομάδες από κοντινή απόσταση, χρησιμοποιώντας άλογα, χτυπούσαν και έφευγαν αστραπιαία, εφαρμόζοντας τακτικές ανταρτοπολέμου.
Ο Crook ήθελε να προσπαθήσει να βρει το στρατόπεδο των Ιθαγενών και από τα βορειοανατολικά προσπάθησε να προχωρήσει, χωρίς, ωστόσο, αποτέλεσμα. Η ζυγαριά έγερνε όλο ένα και περισσότερο από τη μεριά των Sioux και Cheyenne, που άρχισαν να επιτίθενται μανιωδώς προς τα υπολειπόμενα στρατεύματα των Αμερικανών. Ο Crook, παρά τις προσπάθειές του να τους αναχαιτίσει, δεν τα κατάφερε, και εν τέλει υποχώρησε πίσω στο στρατόπεδο Goose Creek απ’ όπου είχε έρθει, κοντά στο Sheridan του Wyoming.
Η έκβαση της μάχης, λοιπόν, ήταν με το μέρος των Sioux και των Cheyenne, αν και αυτό ίσως παραμένει αμφίσημο, μιας και ο ίδιος ο στρατηγός Crook υποστήριξε ότι κέρδισε τη μάχη. Για τις συνολικές απώλειες υπάρχουν μόνο κάποιες εκτιμήσεις: οι απώλειες των Ιθαγενών ανέρχονταν περίπου σε 102 νεκρούς και κάμποσους τραυματίες, ενώ οι απώλειες των Αμερικανών μαζί με των Ινδιάνων συμμάχων τους ήταν περίπου οι μισές από αυτές των ιθαγενών (περίπου 50). Λέγεται πως είναι από τις μόνες μάχες που οι Ιθαγενείς θέλησαν με τόσο σθένος να υπερασπιστούν τη γη τους, πολεμώντας τόσο φοβερά και γενναία, έχοντας περιορισμένους πόρους, πρόθυμοι να θυσιαστούν. Αυτή η μάχη, κατά τη γνώμη μου, συμβολίζει όχι μόνο τη νίκη ενός μικρότερου, λιγότερο εξοπλισμένου σώματος έναντι σε έναν μεγαλύτερο και δυνατότερο στρατό, αλλά και μια σημαντική νίκη ενάντια στην καταπίεση των αυτόχθονων λαών και της ίδιας της αποικιοκρατικής ιδεολογίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Robertson, William Glenn, Brown, Jerold E., et als (s.d.), Atlas of the Sioux Wars, Fort Leavenworth, Kansas: U.S. Army Command and General Staff College, διαθέσιμο ΕΔΩ
- Olwzewski, Zbynio (2014), Battle of the Rosebud, 17th June 1876 (part 1+2), από την ιστοσελίδα indianistyka, διαθέσιμο ΕΔΩ
