Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Νομίζω πως όλοι γνωρίζουμε τι εστί body shaming. Είναι ένα θέμα που έχει πολυγραφεί και λίγο πολύ το έχουμε βιώσει όλοι, ανεξαρτήτως κιλών και σωματότυπου. Μία ειδικότερη έκφανση του body shaming, στην οποία θα ήθελα να επικεντρωθώ στο παρόν άρθρο, είναι το λεγόμενο ‘’fat shaming’’, το φαινόμενο δηλαδή που τα άτομα με παραπάνω κιλά δέχονται επικριτικά και ρατσιστικά σχόλια για την εμφάνιση και το σώμα τους.
Με αφορμή την κοπέλα, που έπεσε θύμα δημόσιας διαπόμπευσης από γνωστό χορογράφο λόγω της ενδυματολογικής της επιλογής που κατά τα λεγόμενά του δεν ταίριαζε με το «μεγάλο» της σωματότυπο, αποδεικνύεται πόσο η κοινωνία τείνει να χλευάζει κυρίως τα άτομα με παραπάνω κιλά. Σίγουρα, όλοι δέχονται κριτική για το σώμα τους, είτε είναι κάποιος αδύνατος είτε παχύς, ωστόσο οι προσωπικές μου εμπειρίες και παρατηρήσεις δείχνουν ότι κυρίως οι εύσωμοι άνθρωποι βάλλονται από υποτιμητικά και χλευαστικά σχόλια. Αν ξεκινήσει κανείς, μάλιστα, να σκέφτεται τις παλιές ελληνικές ταινίες μέχρι και τα πιο σύγχρονα ανέκδοτα, όπου όλοι γελούν συλλογικά με τους υπέρβαρους, θα διαπιστώσει πως το fat shaming είναι ένα φαινόμενο βαθιά ριζωμένο στην ελληνική κοινωνία.
Πολλές φορές, το fat shaming τείνει να υποβόσκει πίσω από δήθεν ανησυχητικά σχόλια για την υγεία ενός υπέρβαρου ατόμου, καθώς όλοι αυτοί οι «καλόβολοι» κοινωνικοί επικριτές τείνουν να εξισώνουν αυτόματα τα παραπάνω κιλά με προκαταλήψεις, όπως ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο τεμπέλη που αμελεί τον εαυτό μου, δεν κάνει σωστή διατροφή και δεν γυμνάζεται. Προφανώς, αυτές οι απόψεις δείχνουν μία σκληρότητα και ενέχουν μια βιαστική κριτική, βασιζόμενη σε επιφανειακές και ρηχές υποθέσεις ότι ένα υπέρβαρο άτομο ίσως αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας ή ίσως δεν είναι ικανοποιημένο με τη ζωή του, αλλά μπορεί να ασκείται, να τρέφεται σωστά και να φροντίζει για την πνευματική του υγεία, όπως όλοι. Επίσης, η συνεχής πίεση για δίαιτα και η υπόδειξη των «σωστών» ρούχων δε βοηθάει ένα άτομο να νιώθει αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό του, αλλά, αντιθέτως, το επιβαρύνουν με ανασφάλειες και αρνητικά συναισθήματα.
Στην πραγματικότητα, όμως, το βαθύτερο πρόβλημα υγείας σε παγκόσμια κλίμακα δεν είναι τελικά τα ίδια τα περιττά κιλά, αλλά ο κοινωνικός στιγματισμός που επιφέρει το fat shaming. Και εδώ θα θέσω τα εξής ερωτήματα: Γιατί ένα υπέρβαρο άτομο να μη θεωρείται όμορφο; Γιατί να μην έχει δικαίωμα στον έρωτα και το σεξ; Γιατί να πρέπει να δει ξαφνικά την εικόνα του σε ένα δημόσιο βίντεο όπου το χλευάζουν; Γιατί η αυτοεκτίμησή του πρέπει να είναι συνδεδεμένη με το μέγεθός του; Είναι πολλά τα «γιατί». Και είμαι σίγουρη ότι δεν υπάρχει απάντηση, ίσως τελικά για το fat shaming να φταίει η ανάγκη ορισμένων ανθρώπων να νιώσουν καλύτερα ποδοπατώντας τους άλλους, ίσως ο τρόπος που έχουν μεγαλώσει, ίσως η έλλειψη αγάπης αλλά μάλλον ευθύνεται η σήψη της κοινωνίας εν γένει.
Βέβαια, μάλλον σε αυτό το σημείο ο Αμερικανός συγγραφέας Τομ Ρόμπινς θα διαφωνούσε μαζί μου, καθώς όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο-αριστούργημά του Τρυποκάρυδος: «Σήμερα υπάρχει η τάση να συγχωρούνται οι ηθικές ευθύνες από τα άτομα και να θεωρούνται θύματα των κοινωνικών συνθηκών. Αυτό που περιορίζει τους ανθρώπους είναι η έλλειψη χαρακτήρα. Αυτό που περιορίζει τους ανθρώπους είναι πως δεν έχουν το θάρρος του κερατά, δεν έχουν τη φαντασία να πρωταγωνιστήσουν στην ίδια τους την ταινία κι ακόμα λιγότερο να τη σκηνοθετήσουν». Με αυτές τις ρήσεις του, θα έλεγα ότι προσπαθεί να μας παρακινήσει να παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας, να αντιμετωπίζουμε με δυναμισμό κάθε δυσάρεστη κατάσταση και να μην αφήνουμε κανέναν άνθρωπο και τα επικριτικά του σχόλια να μας προσβάλλουν και να περιορίζουν τον τρόπο ζωής μας, είτε αυτό έχει να κάνει με το τι τρώμε είτε με το τι φοράμε είτε με το πώς νιώθουμε γενικά με τον εαυτό μας.
Συνεπώς, ας αφήσουμε πίσω μας κάθε χονδροφοβική και κακοποιητική συνωμοσία και ας μην παριστάνουμε την «αστυνομία μόδας», καταχρώμενοι την εξουσία που νομίζουμε ότι μας δίνουν κάποια μέσα και ξεπερνώντας έτσι τα όρια. Ας δείχνουμε πάντα την αλληλεγγύη μας φορώντας οριζόντιες ρίγες, σαν αυτές που κόσμησαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτές τις μέρες. Ας καταλάβουμε επιτέλους την αξία της καλοσύνης και ας μην κρίνουμε αρνητικά ένα άτομο για το σώμα του, πόσο μάλλον χρησιμοποιώντας τη λέξη «παχύς» σαν προσβολή, με ατάκες τύπου: «Κρίμα που είσαι παχιά ενώ έχεις τέτοιο όμορφο πρόσωπο» ή «Τι όμορφη που είσαι τώρα που έχασες βάρος».
Το κίνημα θετικότητας που μας παρακινεί να αγαπήσουμε το σώμα μας (body positivity) εξακολουθεί να είναι αναγκαίο να ενταχθεί στη νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας, προκειμένου να πάψουμε να είμαστε προσκολλημένοι με την εικόνα και με τα σύγχρονα πρότυπα ομορφιάς και επιτέλους να δεχτούμε έμπρακτα τη διαφορετικότητα και την ομορφιά κάθε είδους.
Ας αγαπήσουμε, λοιπόν, το σώμα μας και ας το φροντίζουμε καθημερινά, αγωνιζόμενοι για την καλύτερη εκδοχή του. Οι ατέλειές μας είναι τέλειες. Και μιας και ανέφερα ήδη τον Τομ Ρόμπινς, θα κλείσω με την εξής φράση του από το προαναφερθέν έργο του:
«Μην αφήνεις τον εαυτό σου να γίνεται θύμα της εποχής του».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γελώντας με τους χοντρούς: Ένας χρόνιος ρατσισμός της ελληνικής κοινωνίας, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τάσο Ξιαρχό, του ρατσισμού οι οριζόντιες ρίγες του έφταιγαν, provocateur.gr, διαθέσιμο εδώ
- Fat-shaming by doctors, family, classmates is a global health problem, studies find, edition.cnn.com, διαθέσιμο εδώ
