Της Ελένης Μουνδούρη,
Όπως είδαμε στο Μέρος Α’, που αφορά την Κόστα Ρίκα, πρόκειται για μια χώρα με ιστορικό ενδιαφέρον, ενώ πολιτικά παρατηρείται μια σταθερή κατάσταση, συγκριτικά τουλάχιστον με τις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής. Η σταθερότητα αυτή αντικατοπτρίζεται και στον οικονομικό τομέα, καθώς τα τελευταία 25 χρόνια η οικονομία της χώρας παραμένει σε σταθερά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε σε μια χώρα με σταθερή οικονομική μεγέθυνση, μια χώρα που πλέον χαρακτηρίζεται ως μεσαίου εισοδήματος χώρα. Σε μεγάλο βαθμό, τα αποτελέσματα ευθύνονται σε μια στρατηγική που ανέπτυξε η χώρα, προσανατολισμένη εξωτερικά, δηλαδή, μια στρατηγική που επικεντρώθηκε στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων και τη σταθερή φιλελευθεροποίηση του εμπορίου.
Ο συνδυασμός της οικονομικής και πολιτικής κατάστασης, έχει καταφέρει να οδηγήσει τη χώρα σε αποτελέσματα τέτοια, ώστε να κατατάσσεται μεταξύ των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής με τα χαμηλότερα καταγεγραμμένα ποσοστά φτώχειας. Πιο συγκεκριμένα, από το 2010 μέχρι το 2019, οι κάτοικοι της Κόστα Ρίκα με μισθό λιγότερο από 5,5 δολάρια Η.ΠΑ. .τη μέρα, μειώθηκαν από 12,9% σε 10,6% του συνολικού πληθυσμού. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα σίγουρα παρουσιάζουν και θετικό αντίκτυπο στο βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων στη χώρα. Ο ρυθμός ανάπτυξης του Α.Ε.Π. στη χώρα, από το 2007 μέχρι το 2019, κυμαινόταν από 8,2% σε 2,1%. Ωστόσο, με την πανδημία του COVID-19, έφτασαν στη χώρα και οικονομικές προκλήσεις, τις οποίες κλήθηκε να αντιμετωπίσει, –όπως άλλωστε και στην πλειοψηφία των χωρών παγκοσμίως– έχοντας ως αποτέλεσμα την πτώση της ετήσιας ανάπτυξης του Α.Ε.Π. κατά -4,5% και τη μείωση του κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π. από 12,67 χιλιάδες το 2019 σε 12,07 χιλιάδες δολάρια Η.Π.Α. το 2020.
Επομένως, με βάση τον αυστηρό ορισμό της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Κόστα Ρίκα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία ανεπτυγμένη χώρα. Συγκεκριμένα έχει ξεπεράσει το όριο των 10.000$, όσον αφορά το κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π., εδώ και 10 χρόνια. Οι λόγοι που διαλέξαμε να τη σχολιάσουμε, είναι δύο. Πρώτον, αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα για χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, που βρίσκονται στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Το άνοιγμα της οικονομίας και η προσέλκυση ΑΞΕ έχουν πολλά πολλαπλασιαστικά οφέλη, αλλά θα πρέπει να εφαρμοστούν σωστά, αλλιώς μπορούν να χειροτερέψουν την κατάσταση. Η Κόστα Ρίκα μπόρεσε να κάνει μία επιτυχημένη εφαρμογή αυτού του πλαισίου. Δεύτερον, ακόμα και αν η χώρα ξεπέρασε το όριο των 10.00,$ παραμένει κοντά σε αυτό. Η ανάπτυξή της βέβαια δεν είναι εύθραυστη, όπως στην περίπτωση του Μεξικού. Όμως, μία εκτεταμένη οικονομική ύφεση θα μπορούσε να έχει πολύ σημαντικές συνέπειες. Η έκταση που θα λάβει η ύφεση εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι ακόμη άγνωστη στους μελετητές και δεν μπορούμε να αποφανθούμε με σιγουριά σχετικά με το πόσο θα επηρεάσει τις επιμέρους χώρες και την παγκόσμια οικονομία. Σε περίπτωση, όμως, που η ύφεση αυτή συνεχίσει για πολλά χρόνια, θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την οικονομία της Κόστα Ρίκα και να την επαναφέρει ξανά στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων χωρών, αν και θα χρειαζόταν αρκετός χρόνος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο και ιδιαίτερα αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης.
Σημαντικό χαρακτηριστικό της χώρας, είναι επιπλέον και οι προσπάθειες που έχει καταβάλει για την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, μιας και αποτελεί μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Η χώρα με τις καινοτόμες πρακτικές της έχει σημειώσει σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα αυτόν, καταφέρνοντας να διατηρήσει μεγάλο αριθμό δασών καθώς και υψηλό βαθμό της βιοποικιλότητας, σε αντίθεση με τις περισσότερες τροπικές αντίστοιχα χώρες. Αυτά τα επιτεύγματα, αποτελούν μια πολύ καλή «διαφήμιση» της χώρας, η οποία σταδιακά ανεβαίνει τουριστικά, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι εμπιστεύονται τη χώρα και την επιλέγουν ως προορισμό για να γνωρίσουν τη βιοποικιλότητά της. Ο τουρισμός, φυσικά, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς που φέρνουν έσοδα στη χώρα.
Όσον αφορά στην εκπαίδευση, το κράτος επενδύει ένα «σχετικά υψηλό» ποσοστό του συνολικού Α.Ε.Π. της χώρας στο εκπαιδευτικό σύστημα, ποσοστό το οποίο τα τελευταία 5 χρόνια κινείται γύρω στο 6,8%. Σε γενικές γραμμές, το εκπαιδευτικό της σύστημα θεωρείται εξαιρετικά καλό γενικά για την αμερικανική ήπειρο, με τα υψηλότερα ποσοστά κρατικών δαπανών σε αυτό, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής. Επιπλέον, από τον 20ό αιώνα, έχει δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερα αξιόπιστο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο αποτελεί σήμερα το καλύτερο μεταξύ των χωρών της Λατινικής και Κεντρικής Αμερικής. Σε αριθμούς, το έτος 2011, οι μαθητές (πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) ήταν περίπου 850.000 με 46.500 καθηγητές, δηλαδή έναν ικανοποιητικό βαθμό καθηγητών ανά μαθητή (σχεδόν 18 μαθητές ανά καθηγητή). Επομένως, εύκολα συμπεραίνουμε πως η γενικότερη οικονομική ανάπτυξη, αντικατοπτρίζεται στον τομέα αυτό της χώρας.
Σε σχέση με το υγειονομικό σύστημα, η χώρα για ακόμα μια φορά εκπλήσσει με τα θετικά της αποτελέσματα. Το υγειονομικό της σύστημα κατατάσσεται μεταξύ των καλύτερων και αποδοτικότερων στον κόσμο, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να την κατατάσσει στην 36η θέση παγκοσμίως, θέση η οποία ξεπερνάει αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, της Κούβας και της Νέας Ζηλανδίας. Η συμβολή του κράτους σε αυτή είναι ιδιαίτερα υψηλή, καθώς για την υγεία γίνονται προσπάθειες και δαπανούνται σημαντικά ποσοστά του συνολικού Α.Ε.Π. Συγκεκριμένα, το ποσοστό δημοσίων δαπανών κυμαίνεται σταθερά μεταξύ 7% και 8% την τελευταία 10ετία. Γενικά, οι Κοσταρικανοί θεωρούνται από τους πιο υγιείς λαούς, με πολύ υψηλό ποσοστό μακροζωίας, γεγονός για το οποίο φυσικά ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η έντονη συμβολή του δημοσίου συστήματος υγείας. Πιο συγκεκριμένα, ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων στη χώρα αυτή είναι τα 80 έτη, ένα προσδόκιμο ζωής το οποίο χαρακτηρίζει τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι κάτοικοι της χώρας έχουν 100% οικονομική κάλυψη σε ό,τι αφορά ιατρικές υποθέσεις από το κράτος, κάτι το οποίο ισχύει από τη 10ετία του 1940. Βέβαια, είναι γεγονός πως πολλές φορές εκδηλώνονται δυσαρέσκειες από τους κατοίκους σχετικά με καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε ιατρούς, ωστόσο, είναι κάτι για το οποίο το κράτος εργάζεται διαρκώς προσπαθώντας να το βελτιώσει στον καλύτερο δυνατό βαθμό.
Συμπερασματικά, η Κόστα Ρίκα αποτελεί μια χώρα με πολύ υψηλές προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη. Τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν πως τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό τομέα, η κατάσταση είναι ενθαρρυντική για τη δημιουργία ενός κράτους,κάτι που μπορεί να εξαλείψει σημαντικές κοινωνικές ανισότητες. Η θετική αυτή πορεία της διαρκεί εδώ και αρκετά χρόνια. Επιπλέον, σημαντικός παράγοντας που θα καθορίσει τη θετική της πορείας στο μέλλον είναι οι προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή και οι προσπάθειες για την προστασία του περιβάλλοντος, κάτι το οποίο θα αποτελεί από εδώ και στο εξής καταλυτικό παράγοντα για όλα κράτη του κόσμου. Είναι μια χώρα, λοιπόν, πολλά υποσχόμενη, η πορεία της οποίας είναι άξια παρακολούθησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Costa Rican educational system, Costa Rica News, Retrieved from here
- Life Expectancy of the World Population, worldometer.info, Retrieved from here
- The World Bank in Costa Rica, Retrieved from here
- Understanding the Costa Rican Healthcare System, internationalinsurance.com, Retrieved from here
- Costa Rica has excellent healthcare, internationalliving.com, Retrieved from here
