Της Αγγελικής Κόκκαλη,
1598: Γεννήθηκε στην Ισπανία ο Φρανθίσκο ντε Θουρμπαράν, σημαντικός ζωγράφος του Μπαρόκ. Προερχόμενος από φτωχή οικογένεια, το 1614, ξεκίνησε να σπουδάζει ζωγραφική στο εργαστήρι ενός ντόπιου και άσημου ζωγράφου στη Σεβίλλη. Εκεί, άρχισε να λαμβάνει παραγγελίες πληθώρας θρησκευτικών έργων από εκκλησίες, μοναστήρια και μοναχικά τάγματα, εκπληρώνοντας το θρησκευτικό ιδεώδες της χώρας του. Η πολιτική της Ισπανίας, επηρεασμένη από το πνεύμα της Αντιμεταρρύθμισης, καθιστούσε τους καλλιτέχνες εκφραστές μεγάλων θρησκευτικών συνθέσεων. Το 1626, ο Θουρμπαράν υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με το Τάγμα των Δομινικανών Μοναχών και το 1627 ολοκλήρωσε τον «Χριστό πάνω στον σταυρό», ένα έργο βαθιά μυστικιστικό και ερεβώδες, που αναδείκνυε το εσωτερικό μεγαλείο του Χριστού. Το 1634, μετέβη στη Μαδρίτη, όπου ο βασιλιάς Φίλιππός Δ΄ τού ανέθεσε να ζωγραφίσει τα κατορθώματα του Ηρακλή για το παλάτι Μπουέν Ρετίρο. Το σύνολο αυτό αποτέλεσε τη μοναδική του μυθολογική σύνθεση, η οποία επηρεάστηκε από τον Γκουίντο Ρένι και τους Ιταλούς Μανιεριστές. Αποκαλούμενος ο Ισπανός Καραβάτζο, ο Θουρμπαράν έμεινε γνωστός για τις έντονες φωτοσκιάσεις και τις μνημειακές συνθέσεις του. Επέλεγε συνήθως το μονοχρωματικό φόντο, δίνοντας, με αυτόν τον τρόπο, έμφαση στις μορφές. Οι τελευταίες, δε, αποδίδονταν με ασκητική λιτότητα. Στη θεματολογία του εντάσσονται, επίσης, οι νεκρές φύσεις και οι προσωπογραφίες. Πέθανε το 1664 στη Μαδρίτη.
1893: Πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα στην πολιτεία του Κολοράντο αναφορικά με το δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο. Έχοντας ως ορόσημο τον νικηφόρο αγώνα των Σουφραζετών των Δυτικών Πολιτειών, οι γυναίκες του Κολοράντο συσπειρώθηκαν ήδη από τη δεκαετία του 1870, με σκοπό την απόκτηση εκλογικών δικαιωμάτων. Καθώς επιθυμούσαν την έγκριση ενός νομοσχεδίου από την Πολιτεία τους, το οποίο θα άκουγε τις απαιτήσεις τους, ξεκίνησαν να οργανώνουν συνελεύσεις, πορείες και δημόσιες ομιλίες. Γνώριζαν ότι ίδιο το Σύνταγμα επέτρεπε ρητά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να αποφανθεί το ζήτημα της γυναικείας ψήφου. Οι πρώτες επίσημες διαβουλεύσεις έλαβαν χώρα το 1870, ωστόσο το νομοσχέδιο που συντάχθηκε αναβλήθηκε επ’ αόριστον. Στα μέσα της ίδιας δεκαετίας, κι ενώ το κίνημά τους είχε κερδίσει έδαφος, οι προτάσεις των ακτιβιστριών εξακολουθούσαν να απορρίπτονται ή να καταψηφίζονται. Έγινε, τότε, φανερή η ανάγκη ζύμωσης της καθεστηκυίας τάξης στα γυναικεία αιτήματα, η οποία δε μπόρεσε να έρθει πριν το Δημοψήφισμα του 1893. Στις 2 Δεκεμβρίου, αφού επιβεβαιώθηκε η επίσημη καταμέτρηση των ψηφοδελτίων και με το 55% της ανδρικής ψήφου υπέρ, δόθηκε στις γυναίκες το δικαίωμα να ψηφίζουν «με τον ίδιο τρόπο, από κάθε άποψη, με τους άνδρες». Το Κολοράντο έγινε η δεύτερη πολιτεία των Η.Π.Α. που παραχώρησε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες και η νίκη αυτή αποτέλεσε κινητήριο δύναμη εμφύσησης του δημοκρατικού πνεύματος και στις υπόλοιπες πολιτείες.
1918: Το Νεοζηλανδέζικο επιβατηγό πλοίο Talune έφτασε γεμάτο ασθενείς στην Απία, την πρωτεύουσα των Νήσων Σαμόα. Είχε ξεκινήσει το ταξίδι του από το Ώκλαντ της Νέας Ζηλανδίας, μεταφέροντας ανθρώπους που έπασχαν από πνευμονική γρίπη, γνωστή και ως ισπανική γρίπη. Παρόλο που οι αρχές γνώριζαν τον εξαιρετικά ταχύ δείκτη μετάδοσης της ασθένειας, η μολυσματικότητα της οποίας είχε θεαθεί σε δεκάδες πόλεις ανά τον κόσμο, κι ενώ το πλοίο είχε τεθεί σε καραντίνα στα Νησιά Φίτζι, δεν επιβλήθηκε κανένας περιοριστικός όρος στα Νησιά Σαμόα. Επιτρέποντας στους άρρωστους επιβάτες την ελεύθερη απόβαση στο νησί, οι γηγενείς εκτέθηκαν στα δεινά της επιδημίας. Η ασθένεια εξαπλώθηκε ταχύτατα και οι απαρχαιωμένες υγειονομικές δομές δε μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το μέγεθος της καταστροφής. Οι ιατρικές ελλείψεις σε συνδυασμό με την απειρία του υγειονομικού προσωπικού οδήγησαν σε ανοδική αύξηση του αριθμού των αποθανόντων. Ο θάνατος είχε επεκταθεί στο μεγαλύτερο μέρος των νησιών, με αποτέλεσμα οι παραδοσιακές τελετές απόδοσης τιμών στους νεκρούς να ματαιώνονταν. Οι ομαδικοί τάφοι των νεκρών τους χαράχτηκαν στη συλλογική μνήμη και έγιναν θεμέλιο, πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν τα παράπονα κατά των αρχών της Νέας Ζηλανδίας, τις οποίες θεωρούσαν υπεύθυνες. Υπολογίζεται ότι πέθανε το 22% του πληθυσμού. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η επιδημία του 1918 υπήρξε μία από τις καταστροφικότερες του 20ου αιώνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ζερμαίν Μπαζέν, Μπαρόκ και Ροκοκό, Αθήνα, 1995
- Francisco de Zurbaran, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Francisco de Zurbaran (1598-1664), Visual Arts Cork, διαθέσιμο εδώ
- Erin Udell, Western suffragettes: How Colorado, Wyoming women won voting rights decades ahead of nation, Coloradoan, διαθέσιμο εδώ
- Judy E. Gaughan, Legislative Sessions and Women’s Suffrage (1861–93), Colorado Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ
- Women’s Suffrage in Colorado: 1877 and Susan B Anthony, Fort Collin’s Museum of Discovery, διαθέσιμο εδώ
- Michael Field, Tales οf Time – Sickness in the Boat, The Coconet TV, διαθέσιμο εδώ
- Sandra M. Tomkins, “The Influenza Epidemic of 1918-19 in Western Samoa” στο The Journal of Pacific History Vol. 27, No. 2 (Δεκέμβριος, 1992), σσ. 181-197
- The 1918 influenza pandemic, New Zealand History, διαθέσιμο εδώ
