Της Ιόλης Βολτή,
Ορμώμενη από την έντονη συζήτηση που γίνεται περί ισότητας των δύο φύλων, θεωρώ απαραίτητο να γίνει μία ανασκόπηση και μία εκτίμηση της σχέσης ανάμεσα στα δύο φύλα. Παλαιότερα, κυριαρχούσε η αντίληψη ότι ο άνδρας παίρνει τις αποφάσεις ενώ η γυναίκα λειτουργούσε περισσότερο επικουρικά. Το εισόδημα του σπιτιού ήταν υποχρέωση του άνδρα, ενώ η γυναίκα περιοριζόταν στις δουλειές του σπιτιού και ασχολούνταν αποκλειστικά και μόνο με τη φροντίδα και την ανατροφή των παιδιών. Με μία πρώτη ματιά, το συγκεκριμένο μοντέλο ζωής φαίνεται ότι ήταν αποδοτικό επειδή κράτησε για πολλά χρόνια, όμως τι συνέβαινε όταν μία γυναίκα καλούνταν να εγκαταλείψει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες της απλά και μόνο επειδή έτσι ήταν «εκ φύσεως» ορισμένο να γίνει;
Με την εκβιομηχάνιση των κοινωνιών, τα δεδομένα ανατράπηκαν, καθώς αρχίζουν να αναδύονται νέες τάξεις πραγμάτων με περισσότερες ευκαιρίες, νέες θέσεις εργασίας και κατ’ επέκτασιν επανεκτιμώνται υφιστάμενες αξίες και νόρμες. Σήμερα, η σχέση των δύο φύλων δεν αποτελεί κάτι στατικό, αλλά κάτι δυναμικό. Οι ισορροπίες αλλάζουν και οι υποχρεώσεις μοιράζονται, ενώ, παράλληλα, υπάρχει μία «πραγματική» εγκαθίδρυση των δικαιωμάτων του καθενός. Εξαιτίας όμως αυτής της τόσο άμεσης αλλαγής των θέσεων και λόγω του ότι δεν πρόλαβε η κοινωνία να αφομοιώσει ομαλά αυτές τις αλλαγές, υπάρχει μία «σύγχυση». Εν ολίγοις, αυτή η ξαφνική μεταβολή από μία φάση του πατριαρχικού, παλαιού, συμβατικού τύπου του «σχετίζεσθαι» στη φάση ενός πιο ισάξιου, προοδευτικού «μαζί» αφομοιώθηκε προτού καν απαντήσει σε αμφιβολίες, να υποστεί κριτική και να γίνει αποδεκτή. Έτσι, δημιουργούνταν συγκρούσεις όσον αφορά θέματα εμπιστοσύνης, αυτονομίας, ανεξαρτησίας κλπ.
Και όμως, ενώ θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι παρόλη την ξαφνική αλλαγή, η ισορροπία έχει επανέλθει και ότι η γυναίκα έχει ανακτήσει πλήρως την αξία της, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, τουλάχιστον όχι ακόμα. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα γυναικών οι οποίες ταλαντεύονται ανάμεσα στο εάν πρέπει να είναι νοικοκυρές ή να ακολουθούν την καριέρα τους διότι η ισορροπία είναι πράγματι πολύ δύσκολο να βρεθεί.
Η εξάντληση από την πολλαπλότητα των ρόλων, στερεότυπα και προκαταλήψεις, ο φθοροποιός ρόλος των ΜΜΕ (που συμβάλλουν στη διαιώνιση των στερεοτύπων) και πολλοί άλλοι παράγοντες είναι υπεύθυνοι για την αποδυνάμωση της αξίας του γυναικείου φύλου. Από την άλλη όμως, οι ουτοπικές και υπερβολικές απαιτήσεις υπέρ του γυναικείου φύλου δημιουργούν ένα νέο είδος ρατσισμού το οποίο απλά, εμφορείται από γυναικεία χαρακτηριστικά. Με αυτόν τον τρόπο, η γυναίκα επιλέγει ποιον ρόλο θα παίξει: Τον ρόλο του θύματος ή του θύτη;
Φυσικά, έχουν πραγματοποιηθεί βήματα τεράστιας σημασίας έτσι ώστε να επανέλθει η ισορροπία, όπως π.χ. προγράμματα τα οποία διεξάγουν συγκεκριμένες εταιρείες ούτως ώστε να προωθηθεί η επαγγελματική πορεία γυναικών οι οποίες είναι ταυτόχρονα επιφορτισμένες με τη φροντίδα των παιδιών τους, αλλά ακόμα υπάρχει μεγάλη μια μεγάλη απόσταση την οποία καλείται να διανύσει η κοινωνία, καταρρίπτοντας στερεότυπα και προκαταλήψεις.
Κοινότυπες εκφράσεις αποτελούν για παράδειγμα σχόλια που υποβαθμίζουν τις επαγγελματικές ικανότητες των γυναικών με αποτέλεσμα αυτό να ωθεί τις γυναίκες να γίνονται περισσότερο ανταγωνιστικές ούτως ώστε να αποδείξουν την αξία τους. Έμφυλοι διαχωρισμοί, στερεότυπα, διαφορετική αντιμετώπιση στον εργασιακό χώρο λόγω φύλου και πολλά ακόμη είναι προβλήματα τα οποία αναπαράγει η κοινωνία και αφορούν τις γυναίκες.
Το όλο θέμα όμως, αφορά και τους άνδρες οι οποίοι περιορίζονται π.χ. στην εκδήλωση των συναισθημάτων τους. Δεν είναι αποδεκτό ένας άντρας να είναι ευαίσθητος ή να κλαίει γιατί θεωρείται «αδύναμος» όπως αντίστοιχα και μία γυναίκα δεν είναι αποδεκτό να «θυμώνει» και γενικότερα να δείχνει πιο έντονα συναισθήματα.
Αυτές οι διακρίσεις (masculinity-femineity) καταπιέζουν τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες με αποτέλεσμα να μεταφέρουν αυτήν την καταπίεση που έχουν βιώσει και στις μετέπειτα σχέσεις τους. Όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων υπάρχουν και περιπτώσεις, λοιπόν, όπου και οι άνδρες καταπιέζονται. Για παράδειγμα, στην Αγγλία όχι μόνο υπάρχει ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα, αλλά υπάρχει μία ευνοιοκρατία, μία χαριστική μεταχείριση ως προς τον γυναικείο πληθυσμό σε σημείο όπου μία σημαντική μερίδα ανδρών καταπιέζεται. Χρειάζεται λοιπόν μία ισορροπία.
Παρόλα αυτά, είναι πρόδηλο ότι τα δύο φύλα είναι μεν ισότιμα αλλά εκ φύσεως διαφορετικά. Με άλλα λόγια, δε γίνεται να φτάσουν στην επίτευξη πλήρους ισοτιμίας. Έτσι, η ίση αντιμετώπιση θα επέλθει μόνο μέσα από κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές παρεμβάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι σχέσεις των δύο φύλων: από τη μοναξιά αιώνων σε ένα καινούργιο και διαφορετικό «μαζί», psychotherapycenter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σχέσεις των δύο φύλων, slideshare.net, διαθέσιμο εδώ
- Ο ρόλος των δύο φύλων σήμερα και παλαιότερα, dynamikhgynaika.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Υφίσταται ισότητα μεταξύ των δύο φύλων στις μέρες μας; Η περίπτωση της Ελλάδας» | Ομαδικό Άρθρο, lep.gr, διαθέσιμο εδώ
- The Relationship of Gender Roles and Beliefs to Crying in an International Sample, frontiersin.org, διαθέσιμο εδώ
