Του Θάνου Κουλουβάκη,
Ο έρωτας αποτελεί αναμφίβολα ένα πολύ ισχυρό συναίσθημα· ένα συναίσθημα που έχει επηρεάσει την πλειονότητα των ανθρώπων, άλλοτε καταλήγοντας να έχει θετικά και άλλοτε αρνητικά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο πως όσοι και όσες τον αισθάνθηκαν, θα τον παρουσιάσουν με τρόπο διαφορετικό και τα βιώματα θα διαφέρουν. Αυτή η διαφοροποίηση αναπόφευκτα παρατηρείται και στους καλλιτέχνες που αποφάσισαν να παρουσιάσουν τον έρωτα μέσα από τα έργα τους. Σε αυτό εδώ το άρθρο, λοιπόν, θα παρουσιάσω τρεις πίνακες ζωγραφικής οι οποίοι είναι αφιερωμένοι στον έρωτα· σ’ έναν έρωτα που αλλάζει μορφή, αλλά πάρα τις διαφοροποιήσεις του, παραμένει αυτό το ίδιο υπέροχο συναίσθημα.
1. In Bed, The Kiss – Henri de Toulouse-Lautrec
Το συγκεκριμένο έργο δημιουργήθηκε το 1892 και παρουσιάζει δύο γυναίκες να βρίσκονται στο κρεβάτι και να ανταλλάσσουν φιλιά. Χρησιμοποιώ πληθυντικό αριθμό —ενώ ο πίνακας φαντάζει να είναι ακίνητος—, διότι ο τρόπος που έχουν χρησιμοποιηθεί τα χρώματα, οι μικρές πινελιές πάνω στα σώματα αλλά και το βάθος που έχει δημιουργήσει ο καλλιτέχνης, δημιουργούν στο μάτι την αίσθηση της κίνησης και της διαιώνισης της πράξης. Σε κάθε περίπτωση, ο συγκεκριμένος πίνακας —πέρα από ιδιαίτερα πρωτοποριακός για την εποχή του, αφού άλλωστε υπογράφεται και από τον ιδιαίτερα αντισυμβατικό αυτόν καλλιτέχνη— αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, έναν ύμνο στο πάθος.
2. The lovers – René Magritte
Από τον πρώτο πίνακα που επικεντρώνεται έντονα στις ταυτότητες των ανθρώπων που απεικονίζει, περνάμε στους εραστές του Ρενέ Μαγκρίτ, που αποτελούν δύο ανθρώπους χωρίς πρόσωπο, χωρίς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ή ταυτότητα. Τα πρόσωπα είναι καλυμμένα με λευκά πανιά και το μόνο που φαίνεται είναι το μεταξύ τους αίσθημα. Οι εραστές εδώ απεικονίζουν τον κάθε άνθρωπο και δημιουργούν ένα μυστήριο γύρω από τον έρωτα αυτόν καθ’ αυτόν. Διαμορφώνουν —θα μπορούσαμε να πούμε— μία τελετουργία γύρω από το φιλί και τη ψυχική σύνδεση που επιφέρει το κοινό συναίσθημα. Ο Μαγκρίτ είχε πει ότι: «Κάθε στιγμή είναι μια απρόοπτη ανακάλυψη, σε κάθε στιγμή φανερώνεται το απόλυτο μυστήριο του παρόντος». Ακριβώς αυτό συμβαίνει και στον εν λόγω πίνακά του· η ανακάλυψη των συναισθημάτων, άλλωστε, είναι πάντοτε απρόοπτη.
3. The Fisherman and the Siren – Frederic Leighton
Ο συγκεκριμένος πίνακας αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, μία ωδή στον έρωτα και στον αισθησιασμό και έχει σαφώς επιρροές από τη μυθολογία — κάτι το οποίο καθίσταται φανερό από τον τίτλο του. Ο τρόπος που έχουν αποτυπωθεί τα σώματα με την υπέροχη διαφοροποίηση στους τόνους του δέρματος, η αρμονία που υπάρχει στο βλέμμα του νεαρού, τα ξανθά μαλλιά που δημιουργούν νοητές ακτίνες φωτός και η θάλασσα —η δίνη— που υπάρχει κάτω από τα πόδια των ερωτευμένων, είναι μονάχα μερικά στοιχεία που με εντυπωσίασαν από την πρώτη φορά που είδα τον πίνακα. Η αλήθεια είναι ότι —αν αναλογιστούμε την αλληγορία πίσω από τον πίνακα— η συγκεκριμένη σκηνή είναι αρκετά πιο δυσοίωνη από τις προηγούμενες· ωστόσο, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι —παρόλο που ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει— ο πίνακας μας εκπέμπει τρυφερότητα και ερωτισμό, ο οποίος υπάρχει και από την πλευρά του νεαρού και από την πλευρά της σειρήνας.
