Της Δήμητρας Παναγιωτακοπούλου,
Στο άκουσμα της ραγισμένης καρδιάς, ο νους των περισσότερων ατόμων οδηγείται σε πληγωμένα συναισθήματα και στην εικόνα μιας ψεύτικης καρδιάς με μια ρωγμή που διαπερνά το κέντρο της, και όχι αδίκως. Προς έκπληξη πολλών, το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς είναι αληθινό και ονομάζεται, επίσης, προερχόμενη από στρες μυοκαρδιοπάθεια ή αλλιώς μυοκαρδιοπάθεια takotsubo (Tako tsubo είναι παγίδες για χταπόδια, οι οποίες μοιάζουν με το σχήμα γλάστρας που αποκτά η καρδιά, όταν πλήττεται από το συγκεκριμένο σύνδρομο).
Το σύνδρομο αυτό περιεγράφηκε πρώτη φορά στην Ιαπωνία το 1990, και είναι γεγονός ότι μπορεί να εμφανισθεί ακόμα και σε υγιή άτομα, ενώ συναντάται πολύ συχνότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Συγκεκριμένα, πάνω από το 90% των καταγεγραμμένων περιπτώσεων αφορούσε γυναίκες των ηλικιών 58 έως 75 ετών. Σύμφωνα με έρευνες, υπάρχει η υποψία πως το 5% των καρδιακών προσβολών στον γυναικείο πληθυσμό είναι στην πραγματικότητα μυοκαρδιοπάθεια takotsubo.
Πράγματι, τα αποτελέσματα των εξετάσεων και τα συμπτώματα του συνδρόμου αυτού μπορεί να «μιμηθούν» μια καρδιακή προσβολή, αφού τα συχνότερα είναι ο πόνος στο στήθος και η δυσκολία στην αναπνοή. Αλλά σε αντίθεση με το έμφραγμα, δεν υπάρχουν ενδείξεις φραγμένων καρδιακών αρτηριών. Παρατηρούνται, όμως, εφίδρωση, ζαλάδα, χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση), ακανόνιστοι καρδιακοί παλμοί (αρρυθμίες) και εξασθένιση της αριστερής κοιλίας της καρδιάς. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανιστούν σε μερικά λεπτά ή και ώρες, ύστερα από ένα γεγονός, σωματικά ή ψυχικά, στρεσογόνο.
Όταν βιώνει κανείς μια κατάσταση που προκαλεί έντονο στρες, το σώμα του παράγει ορμόνες και πρωτεΐνες, όπως η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη, οι οποίες έχουν ως στόχο τη διαχείριση του στρες αυτού. Ο καρδιακός μυς, όμως, μπορεί να κατακλυστεί από μια τεράστια ποσότητα αδρεναλίνης που παράγεται ξαφνικά ως απόκριση σε αυτό. Η υπερβολική αυτή ποσότητα μπορεί να προκαλέσει στένωση των μικρών αρτηριών που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα, προκαλώντας προσωρινή μείωση της ροής του προς αυτή. Εναλλακτικά, η αδρεναλίνη μπορεί να συνδεθεί απευθείας με τα καρδιακά κύτταρα, προκαλώντας την είσοδο μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου σε αυτά, με τη μεγάλη αυτή πρόσληψη να εμποδίζει ενδεχομένως τον σωστό χτύπο τους. Ουσιαστικά, ένα μέρος της καρδιάς μεγεθύνεται προσωρινά και δεν αντλεί καλά, ενώ το υπόλοιπο λειτουργεί κανονικά ή με ακόμα πιο έντονες συσπάσεις.
Υπάρχουν πολλοί στρεσογόνοι παράγοντες, ικανοί να οδηγήσουν σε αυξημένη ποσότητα αδρεναλίνης και οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς. Αυτοί μπορεί να είναι είτε σωματικοί είτε ψυχικοί. Όσον αφορά τους πρώτους, αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν τον έντονο πόνο, την ενδοοικογενειακή βία, τη σωματική εξουθένωση, κάποιο ατύχημα ή καταστάσεις που αφορούν την υγεία, όπως μια κρίση άσθματος, ένα χειρουργείο, μια υπογλυκαιμία, μεγάλη απώλεια αίματος ή υψηλό πυρετό. Παραδείγματα ξαφνικών συναισθηματικών στρεσογόνων παραγόντων που μπορούν να προκαλέσουν σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς αποτελούν οι δυσάρεστες ανακοινώσεις, οι ξαφνικές και σημαντικές απώλειες, οι έντονοι καυγάδες, η ομιλία μπροστά σε κοινό, οι οικονομικές απώλειες, οι εκπλήξεις, είτε δυσάρεστες είτε ευχάριστες, οι φοβιστικές καταστάσεις, ο μεγάλος θυμός, το πένθος και γενικά τα έντονα συναισθήματα. Ακόμη και κάποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν το σύνδρομο, αν και σπανιότερα, και περιλαμβάνουν την επινεφρίνη, τη βενλαφαξίνη, τη λεβοθυροξίνη και τα μη συνταγογραφούμενα ή παράνομα διεγερτικά, όπως η μεθαμφεταμίνη και η κοκαΐνη.
Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς μπορεί να είναι θανατηφόρο σε σπάνιες περιπτώσεις, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή, βραχυπρόθεσμη καρδιακή μυϊκή ανεπάρκεια. Τα καλά νέα είναι ότι είναι συνήθως θεραπεύσιμο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που το βιώνουν, αναρρώνουν πλήρως εντός μερικών εβδομάδων και διατρέχουν χαμηλό κίνδυνο να συμβεί ξανά.
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν γνωστές θεραπείες για την πρόληψη του συνδρόμου. Παρόλα αυτά, η εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του άγχους και αντιμετώπισης των προβλημάτων μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό του σωματικού και συναισθηματικού στρες. Προτείνονται διάφορες τεχνικές χαλάρωσης, όπως η εξάσκηση της γιόγκα, του διαλογισμού και η διατήρηση ημερολόγιου. Βοηθητικά στην καταπολέμηση του στρες θα μπορούσαν να είναι και τα ζεστά μπάνια, το άναμμα αρωματικών κεριών και οι μεγάλες, βαθιές αναπνοές με αργή εκπνοή.
Ανάλογα με την πηγή που προκαλεί δυσφορία, μπορεί να υπάρχει μια ομάδα υποστήριξης, η οποία θα περιλαμβάνει άτομα που μοιράζονται παρόμοιες εμπειρίες και δεξιότητες διαχείρισής τους. Θα μπορούσε να εξεταστεί και η πιθανότητα αναζήτησης βοήθειας από επαγγελματία σύμβουλο. Σημαντικό είναι να μην ξεχνάει κανείς πως γενικά οι υγιεινές συνήθειες λειτουργούν βοηθητικά. Η υγιεινή διατροφή, η επαφή με τους αγαπημένους ανθρώπους, η τακτική άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η τήρηση των ιατρικών ραντεβού για παρακολούθηση και πρόληψη, η αποφυγή αλκοόλ, παράνομων ουσιών και καπνίσματος, αποτελούν υγιεινές συνήθειες και βοηθοί στην προσπάθεια ελέγχου του στρες που βιώνει ο κάθε άνθρωπος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Takotsubo cardiomyopathy (broken-heart syndrome), health.harvard.edu. Διαθέσιμο εδώ
- Broken heart syndrome, mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Broken heart syndrome, myclevelandclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Is Broken Heart Syndrome Real?, heart.org. Διαθέσιμο εδώ
- Broken heart syndrome, hopkinsmedicine.org. Διαθέσιμο εδώ
