Της Ελένης Κόρου,
Όλοι έχουμε ακούσει πάμπολλες φορές τους εξής τίτλους: «Σταφύλια της οργής», «Άνθρωποι και ποντίκια», «Ανατολικά της Εδέμ». Τα παραπάνω αποτελούν μερικά από τα πιο εμβληματικά έργα του γνωστού Αμερικανού συγγραφέα, Τζον Στάινμπεκ και σε αυτά περιγράφεται με γλαφυρότητα το κλίμα της Αμερικής του πρώτου μισού του 20ού αιώνα.
Ο Στάινμπεκ δεν είχε κανέναν ενδοιασμό που να τον αποτρέπει από το να γράψει την αλήθεια και να μιλήσει για τα μελανά σημεία της αμερικανικής κοινωνίας. Για την φτώχεια που μάστιζε τους απλούς ανθρώπους και για την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Ο Στάινμπεκ μέσω των βιβλίων του μιλά για δικαιοσύνη και για την πάλη του ανθρώπου για έναν καλύτερο κόσμο.
Ο κόσμος των βιβλίων του Στάινμπεκ απέχει από το να είναι ουτοπικός. Οι ήρωές του είναι τραγικοί. Προσπαθούν με κόπο να αλλάξουν τη φρικτή μοίρα των στερήσεων που τους επιφέρει η φτώχεια, συνειδητοποιούν, όμως, πως δεν είναι παρά έρμαια της τύχης και βλέπουν τα όνειρά τους να γκρεμίζονται. Βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε έναν κόσμο που δεν είναι ιδανικός, μα κατάφωρα άδικος. Kαι κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από την μοίρα του.
«Άνθρωποι και ποντίκια» (1937)
Δύο φίλοι, ο Τζορτζ και ο Λένι, αναζητούν εργασία στην Αμερική της οικονομικής ύφεσης του 1929 και ονειρεύονται να αποκτήσουν αρκετά χρήματα, ώστε να αγοράσουν τη δική τους γη, όμως η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Όταν στην συνέχεια βρίσκουν τη δουλειά που ήλπιζαν, αντιλαμβάνονται πως το όνειρό τους είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί, μα δεν σταματούν να ελπίζουν.
Το βιβλίο αφηγείται τη δυνατή φιλία ανάμεσα στους δύο, τις αγωνίες και τους φόβους τους, με ένα εντελώς αναπάντεχο φινάλε, στο οποίο όλες τους οι ελπίδες να ζήσουν μαζί μία ευτυχισμένη ζωή, καταρρέουν.
«Τα σταφύλια της οργής» (1939)
Μία φτωχή οικογένεια από την Οκλαχόμα, αφού έχει αποδεχτεί πως δεν απομένει τίποτα στην ακόμη πιο φτωχή πατρίδα της, ξεκινά το ταξίδι της για να εργαστεί στην Καλιφόρνια. Το ταξίδι είναι κουραστικό και τα μέλη της οικογένειας, εκτός από την πείνα και την φτώχεια, έχουν να αντιμετωπίσουν ο ένας τον άλλον, μα η αναζήτηση για τη δική τους γη της Επαγγελίας, τους γεμίζει με ελπίδα. Όταν, όμως, φτάνουν στον προορισμό τους, συνειδητοποιούν με πικρία πως τίποτα δεν είναι όπως το περίμεναν, πως από την φτώχεια δεν υπάρχει σωτηρία και πως η επιβίωση είναι μία δύσκολη υπόθεση.
Το βιβλίο πραγματεύεται την εκμετάλλευση των φτωχών εργατών από τα πλούσια αφεντικά, τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν με την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων.
«Ανατολικά της Εδέμ» (1952)
Ένα βιβλίο εμπνευσμένο από την ιστορία των Κάιν και Άβελ και, σύμφωνα με τον ίδιο τον Τζον Στάινμπεκ, το βιβλίο, το οποίο γεννήθηκε για να γράψει. Αποτελεί το πιο φιλόδοξο έργο του γνωστού συγγραφέα, καθώς κι ένα ανάγνωσμα διαχρονικής αξίας.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι είτε απόλυτα καλοί είτε απόλυτα κακοί και καλό και κακό παλεύουν για το ποιο θα επικρατήσει. Μεγάλη σημασία για την εκτύλιξη της πλοκής έχει η σχέση μεταξύ των δύο αδερφών, Άνταμ και Τσαρλς, οι οποίοι δεν αγαπιούνται το ίδιο από τον πατέρα τους και αυτό προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ τους. Τη σχέση τους περιπλέκει αργότερα μία γυναίκα, η οποία ενσαρκώνει το απόλυτο κακό και διεισδύει στις ζωές τους, δυσκολεύοντάς τους ακόμη περισσότερο.
Τα τρία αυτά βιβλία του Τζον Στάινμπεκ έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη και θεωρούνται έργα αξεπέραστης αξίας μέχρι και σήμερα. Σίγουρα δεν είναι ανάλαφρα βιβλία, αλλά έχουν πολλά να προσφέρουν, καθώς όπως κάθε βιβλίο μίας άλλης εποχής, επιτρέπουν στον αναγνώστη να ακούσει μία φωνή από το παρελθόν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Of Mice and Men, by John Steinbeck, goodreads.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Grapes of Wrath, by John Steinbeck, goodreads.com, διαθέσιμo εδώ.
- East of Eden, by John Steinbeck, goodreads.com, διαθέσιμο εδώ.
