Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Το Ραντάρ Αναπτυσσόμενων Χωρών ασχολήθηκε πρόσφατα με την οικονομία του Μεξικού. Η τελευταία αποτελεί σημαντικό παίκτη του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, καθότι το Α.Ε.Π. της χώρας είναι αρκετά μεγάλο σε ονομαστικούς όρους. Πιο συγκεκριμένα, το Μεξικό καταλαμβάνει τη 15η θέση με βάση το Ονομαστικό Α.Ε.Π. Παρόλα αυτά, όμως, αν δούμε τα πράγματα σε πραγματικούς και κατά Κεφαλήν όρους, λαμβάνουμε μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Το Μεξικό ανήκε από τη δεκαετία του 1970 στις χώρες μεσαίου εισοδήματος. Για μια σειρά ετών, είχε ξεπεράσει το όριο των 10.000$ που ορίζει η Παγκόσμια Τράπεζα, και θα μπορούσε να θεωρηθεί ανεπτυγμένη χώρα σε εισοδηματικούς όρους. Όμως, το «φράγμα» αυτό ξεπεράστηκε οριακά, με αποτέλεσμα η ύφεση που ξέσπασε στη χώρα εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, να ρίξει το κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π. και πάλι κάτω από 10.000$. Επομένως, μιλάμε για μια χώρα που βρίσκεται στο μεταίχμιο.
Τα εισοδηματικά προβλήματα του Μεξικού προέρχονται κυρίως από τη μη διαφοροποιημένη οικονομία του και από το μεγάλο ποσοστό διαφθοράς που χαρακτηρίζει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, ξεκινώντας από τα υψηλότερα —δηλαδή τις εκάστοτε κυβερνήσεις— και φτάνοντας μέχρι και τα χαμηλότερα κλιμάκια — δηλαδή, οι διάφοροι υπάλληλοι του κράτους.
Όσον αφορά την Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία, το Μεξικό κατέχει μια σχετικά καλή θέση ανάμεσα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, όμως, εάν το συγκρίνουμε με τις ανεπτυγμένες χώρες, τότε βλέπουμε ότι έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμη. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές πρωτοβουλίες και συνεχίζουν να γίνονται αρκετές προσπάθειες.
Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης στοχεύει στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν μεγάλη δυναμική. Η δυναμική αυτή ορίζεται από το προφίλ του/των επιχειρηματία/επιχειρηματιών, από τη βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχεδίου και από τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας ιδέας (scalability). Προκειμένου να επιτευχθεί, λοιπόν, η στήριξη αυτού του είδους των επιχειρήσεων, ιδρύθηκε το 2013 το Εθνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικότητας του Μεξικού (INADEM), το οποίο τελεί υπό τη διοίκηση του Υπουργείου Οικονομικών της χώρας. Την προηγούμενη χρονιά, οι Ρυθμοί Ανάπτυξης της χώρας είχαν μείνει στάσιμοι, επομένως, το INADEM ανήκε στα μέτρα που πάρθηκαν για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη. Η κίνηση αυτή ήταν σωστή με βάση την οικονομική θεωρία, καθότι η τελευταία λέει πως οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματική ανάπτυξη, και όχι σε μία προσωρινή φούσκα, είναι η Τεχνολογία και, κατ’ επέκταση, η Καινοτομία. Επομένως, ο τομέας αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 2014, το Α.Ε.Π. της χώρας αυξήθηκε αρκετά, μέχρι να ξαναπέσει το 2016. Βέβαια, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα μετέπειτα χρόνια, το Α.Ε.Π. έχει και πάλι ανοδική τάση, μέχρι που έλαβε χώρα η πανδημία του κορωνοϊού.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο παραγωγικός ιστός της χώρας αναβαθμίστηκε, χωρίς όμως να φτάνει εκείνο των ανεπτυγμένων χωρών. Έχουν γίνει, όμως, αρκετά σημαντικά βήματα. Τα παλιότερα χρόνια, τα βιομηχανικά αγαθά που παρήγαγε το Μεξικό ήταν χαμηλής προστιθέμενης αξίας, όπως φθηνά ρούχα. Πλέον, η χώρα είναι σε θέση να παράγει αυτοκίνητα και αεροπλάνα. Το γεγονός ότι έχει φτάσει στο σημείο να παράγει τέτοιου είδους αγαθά, σημαίνει ότι έχει προηγηθεί σχετική Έρευνα και Ανάπτυξη, τόσο για την κατασκευή των αγαθών καθ’ αυτών όσο και για το λανσάρισμά τους στην αγορά (νέες μέθοδοι προώθησης, εξυπηρέτησης κλπ). Η διαδικασία αυτή δημιουργεί ένα γνωσιακό κεφάλαιο για τους τοπικούς επιχειρηματίες, το οποίο δεν υπήρχε πιο πριν. Το κεφάλαιο αυτό μπορεί με τη σειρά του να οδηγήσει στη δημιουργία νέων προϊόντων και διαδικασιών ή σε σημαντική βελτίωση των υπαρχόντων.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η παραπάνω διαδικασία δεν είναι εύκολη για το Μεξικό. Οι επιχειρηματίες όλων των ειδών —και ειδικά όσοι σκοπεύουν να δημιουργήσουν καινοτόμα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας— έρχονται αντιμέτωποι με μία σειρά εμποδίων. Το πρώτο από αυτά το έχουμε ήδη αναφέρει στην εισαγωγή του παρόντος, και δεν είναι άλλο από τη διαφθορά. Η τελευταία εμποδίζει όλες τις πτυχές της επιχειρηματικής ζωής, όπως μία απλή έκδοση αδειών, μέχρι τις δικαστικές διενέξεις που αφορούν τις επιχειρήσεις. Άλλο ένα σημαντικό εμπόδιο είναι η έλλειψη προσωπικού με γνώσεις. Τα τελευταία 20 περίπου χρόνια, το Μεξικό έχει υποστεί brain drain σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθότι πολλοί νέοι με προσόντα μεταναστεύουν εκτός της χώρας, γιατί επιδιώκουν μια υψηλότερη ποιότητα ζωής. Οι καινοτόμες επιχειρήσεις που μπορούν να προσφέρουν μία αξιοπρεπή εργασία είναι λίγες, επομένως, οι περισσότεροι προσοντούχοι εγκαταλείπουν τη χώρα. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, κατά τον οποίο οι startups δεν είναι σε θέση να βρουν καταρτισμένο προσωπικό. Ένα τρίτο πολύ σημαντικό εμπόδιο είναι οι υψηλές τιμές της Ενέργειας στη χώρα, πράγμα το οποίο αποτελεί «καταδίκη» για ορισμένους κλάδους. Μέσα σε όλα αυτά, θα πρέπει να προστεθεί και η υψηλή φορολογία.
Παρόλες τις δύσκολες συνθήκες, όμως, ιδρύονται πάρα πολλές startups κάθε μήνα στο Μεξικό. Οι περισσότερες από αυτές, αφορούν τους κλάδους των Fintech (χρηματοοικονομική τεχνολογία), την ανάπτυξη του Cloud Computing και του Internet of the Things, καθώς και το 5G. Ενδεικτικά, θα παραθέσουμε κάποιες από τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες νεοφυείς επιχειρήσεις του Μεξικού.
Πρώτη στη λίστα δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την εταιρεία Clip, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο του Fintech και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να δέχονται όλων των ειδών τις κάρτες και να λαμβάνουν πληρωμές. Η υπηρεσία αυτή δεν είναι καθόλου δεδομένη στο Μεξικό και δημιουργούνται διάφορα προβλήματα όταν κάποιος πρέπει να δεχτεί μία τέτοια πληρωμή. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2012 και έχει αντλήσει το αστρονομικό ποσό των 397,4 εκατομμυρίων δολαρίων.
Δεύτερη στη λίστα είναι η εταιρεία Belvo, η οποία δραστηριοποιείται και πάλι στον χώρο του Fintech. H Belvo παρέχει μία πλατφόρμα API, η οποία επιτρέπει στους προγραμματιστές των διαφόρων τραπεζικών εφαρμογών να κρατούν τους λογαριασμούς των συνδρομητών συνδεδεμένους με την εκάστοτε εφαρμογή. Πρόκειται, δηλαδή, για μία εξειδικευμένη υπηρεσία, που απευθύνεται σε επαγγελματίες και όχι στο ευρύ κοινό. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2019 και η χρηματοδότηση που έλαβε φτάνει τα 56 εκατομμύρια δολάρια.
Τέλος, άξιο αναφοράς είναι το online μανάβικο Jüsto. Ακούγοντας κανείς για πρώτη φορά για την «πλατφόρμα» αυτήν, μπορεί να τη θεωρήσει μια ανόητη ιδέα, η οποία δεν πρόκειται να έχει μέλλον. Όμως, η εταιρεία βασίζεται σε ένα πράγμα: πουλάει τα είδη της μονάχα online. Αυτό της επιτρέπει να έχει καλύτερους και πιο υγιεινούς χώρους αποθήκευσης των τροφίμων, απ’ ό,τι θα είχε εάν έπρεπε να φτιάξει παραδοσιακά μανάβικα. Αυτό της επιτρέπει να έχει μία άκρως αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα και να διανέμει τα προϊόντα της γρήγορα και σε άριστη κατάσταση. Κάτι τέτοιο είναι άκρως σημαντικό, όταν μιλάμε για φρούτα και λαχανικά, καθώς ο καταναλωτής επιθυμεί να είναι φρέσκα. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2019 και έχει αντλήσει 92 εκατομμύρια δολάρια.
Συμπερασματικά, βλέπουμε ότι το Μεξικό έχει κάνει πολλά αξιόλογα βήματα όσον αφορά την Επιχειρηματικότητα και την Τεχνολογία, όμως υπάρχουν πολλά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεραστούν. Η διαφθορά, η γραφειοκρατία και η υψηλή φορολογία, βάζουν φρένο στην ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων. Τα πράγμα χειροτερεύει ακόμα περισσότερο όταν το εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, βρίσκεται σε έλλειψη. Παρόλα αυτά, η χώρα έχει δημιουργήσει δικά της κρυπτονομίσματα και πλατφόρμες χρηματοοικονομικών συναλλαγών, πράγμα το οποίο αποτελεί σπουδαίο βήμα και ίσως είναι ικανό να «σπάσει» τους φαύλους κύκλους που χαρακτηρίζουν τη χώρα. Όπως και να ‘χει, τα εγχειρήματα αυτά είναι καινούρια και δεν διαθέτουμε τα απαραίτητα δεδομένα για να αποφανθούμε αν είναι επιτυχημένα ή όχι. Μένει μονάχα να δούμε πώς θα κινηθεί το Startup Οικοσύστημα του Μεξικού μέσα στην επόμενη πενταετία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Entrepreneurship and Innovation in Mexico, Wilson Center, Retrieved from here
- Mexico’s brain drain to continue unabated, Oxford Analytica: Expert Briefings, Emerald Insight, Retrieved from here
- Mexico and the Gods of Corruption, Ioan Grillo, New York Times, Retrieved from here
- Promoting High Impact Entrepreneurship in Mexico, Competitiveness Policy Evaluation Impact Evaluation Brief, World Bank, Retrieved from here
- 56 Best Startups in Mexico, failory.com. Retrieved from here
