Της Διαλεχτής Άνθη,
Έργο «μνήμης», εύθραυστο και συγκινησιακά φορτισμένο, ο Γυάλινος Κόσμος αποτελεί ένα θεατρικό έργο διαχρονικό και επίκαιρο σε κάθε εποχή. Ο Τένεσι Ουίλιαμς, με διάσημα έργα στο ενεργητικό του, όπως το «Λεωφορείον ο Πόθος», η «Λυσσασμένη γάτα», και η «Κραυγή», εμπνέεται και εκφράζει γραπτά προσωπικά του βιώματα και πλάθει χαρακτήρες γήινους, που νοητά βαδίζουν ταυτόχρονα στη σφαίρα του πραγματικού και του ιδεατού. Κοινό σημείο των ηρωίδων του (καθώς στρέφεται κυρίως γύρω από γυναικείες φιγούρες) είναι η ανάγκη να ξεφύγουν από τη δυσμενή καθημερινότητά τους και να βιώσουν έστω και λίγες στιγμές ηρεμίας και παρωδικής ευτυχίας με τη βοήθεια της φαντασίας τους, αγγίζοντας συχνά τα όρια του παραλόγου. Σε αυτό το έργο, όμως, ο Ουίλιαμς παραθέτει ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας.
Αναλυτικότερα, η ιστορία ξεκινά μέσα από την αφήγηση του Τομ Γουίνγκφιλντ, που μας διηγείται τις αναμνήσεις του σχετικά με την οικογένειά του, η οποία απαρτίζεται από τη μητέρα του, Αμάντα και την αδερφή, Λώρα, που αποτελεί και τη βασική ηρωίδα. Το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα, τοποθετείται στην Αμερική της δεκαετίας του ’30 και αντανακλά τις συνέπειες του κραχ, αλλά και τις τάσεις της περιόδου με την άνοδο του κινηματογράφου και την ανάπτυξη της βιομηχανικής εργασίας.
Η οικογένεια Γουίνγκφιλντ, μετά την εγκατάλειψή τους από τον πατέρα τους έχουν εγκλωβιστεί σε έναν «γυάλινο κόσμο», χτίζοντας ο καθένας τις δικές του αυταπάτες. Η μητέρα παρουσιάζει τάσεις μεγαλομανίας και αναπολεί διαρκώς τα ξέγνοιαστα και εύπορα χρόνια στον Νότο, σε αντιδιαστολή με το τώρα που υιοθετεί την εικόνα της «ξεπεσμένης καλλονής», που εντοπίζεται σε πολλά έργα του συγγραφέα. Με γνώμονα αυτό, νοσταλγεί και επιδιώκει να εξασφαλίσει ένα ιδανικό, κατά την ίδια και τα στερεότυπα της περιόδου, μέλλον για τα παιδιά της, παρόλα αυτά η αλήθεια είναι σκληρή.
Η Λώρα είναι μια ευαίσθητη, εσωστρεφής κοπέλα, ανάπηρη στο πόδι, γεγονός που της έχει δημιουργήσει ανασφάλεια για τον έξω κόσμο, καθώς αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές και προτιμά να περνά τη μέρα της «προσέχοντας» τη συλλογή της από γυάλινα ζωάκια και ακούγοντας μουσική από μια συλλογή παλιών δίσκων του πατέρα της. Τα γυάλινα παιχνίδια της είναι το προσωπικό της καταφύγιο και μέσο συναισθηματικής ανάπτυξης, καθώς νιώθει τόσο εύθραυστη όσο είναι και αυτά για να σπάσουν. Ταυτόχρονα, καθημερινά έρχεται αντιμέτωπη με τις συγκρούσεις του Τομ με τη μητέρα του, εξαιτίας της δουλειάς του σε ένα εργοστάσιο παπουτσιών, καθώς θεωρεί ότι υπονομεύει ο ίδιος τις προσωπικές του φιλοδοξίες, για να βγάλει τα προς το ζην της οικογένειας. Μοναδική διέξοδος του Τομ είναι οι βραδινές επισκέψεις του στον κινηματογράφο ή, ακόμα καλύτερα, σε καταγώγια.
Έτσι, μετά από έναν έντονο καβγά, η μάνα απαιτεί από τον γιο της να βρει γαμπρό για τη Λώρα και να τον φέρει στο σπίτι για φαγητό. Η Αμάντα θεωρεί ότι ο γάμος είναι η μόνη λύση για να εξασφαλίσει την κόρη της, μιας και η Λώρα δεν δύναται και δεν επιθυμεί να εργαστεί. Για αυτό και ο Τομ αποφασίζει να καλέσει τον συνάδερφό του, Τζιμ Ο Κόνορ, στο σπίτι. Αγνοεί, όμως, ότι ο υπεύθυνός του στη δουλειά και φίλος του είναι ο πρώτος και παντοτινός έρωτας της αδερφής του από το σχολείο. Η Λώρα όταν συνειδητοποιεί ποιος είναι, διαλύεται και δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει σε αυτό το ιδιότυπο παιχνίδι της μοίρας. Αντίθετα, η μητέρα έχει εναποθέσει όλες τις ελπίδες της σε αυτήν την επίσκεψη και στρέφει όλη την προσοχή της επάνω στον Τζιμ. Θα καταφέρει ο Τζιμ να απελευθερώσει την οικογένεια και τη Λώρα από τον Γυάλινο Κόσμο ή θα τους προσγειώσει απότομα στον πραγματικό;
Η παράσταση
Ο Γιώργος Νανούρης μάς παρουσιάζει μέσα από τη δική του σκηνοθετική ματιά την ιστορία του Τένεσι Ουίλιαμς. Αξίζει να αναφερθεί ότι η παράσταση προβλήθηκε την προηγούμενη σεζόν διαδικτυακά και σημείωσε εξαιρετική απήχηση ξεπερνώντας τους 8.000 θεατές. Φέτος, με τα θέατρα ανοιχτά, σύμφωνα με τα μέτρα του Covid, ξεκινά να υποδέχεται το κοινό της Θεσσαλονίκης για περιορισμένες παραστάσεις και να συνεχίσει στην Αθήνα στο Θέατρο Αλκυονίς.
Η απόσταση είναι ένα στοιχείο που διατηρείται στην παράσταση μεταξύ των ηθοποιών. Ο σκηνοθέτης, όμως, με τα κατάλληλα οπτικά μέσα και τη ρομαντική διάθεση, καταφέρνει σε κρίσιμα σημεία της πλοκής να δημιουργήσει «την ψευδαίσθηση της επαφής» μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο, δηλώνει την απόσταση ανάμεσα στην ανθρώπινη επαφή και τον γυάλινο κόσμο, τον οποίο βιώνει ο καθένας μας σήμερα. Ταυτόχρονα, ευρηματική είναι και η προσομοίωση ενός μοντέρνου πολυελαίου ως γυάλινα ζωάκια που δημιουργεί την παραίσθηση της γαλήνης και της μεταφοράς σε μια άλλη διάσταση για τη Λώρα. Βέβαια, μορφές «γυάλινων ζώων» εμφανίστηκαν σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή της παράστασης.
Η Λένα Παπαληγούρα, ως Λώρα, ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, ως Τομ, και η Άννα Μάσχα, ενσαρκώνουν τους ήρωες της οικογένειας Γουίνγκφιλντ, ιδωμένους σαν προσωπικότητες του σήμερα με αυθεντικότητα, ευαισθησία και σεβασμό ως προς τις ιδιαιτερότητές τους. Καλλιεργούν στον θεατή την αίσθηση ότι συμπάσχει μαζί τους, τους κατανοεί και βιώνει τις αγωνίες τους.
Συντελεστές Παράστασης:
- Μετάφραση: Στέλιος Βαφέας
- Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης
- Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
- Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη
- Κοστούμια: Deux Hommes
- Βοηθός ενδυματολόγων: Δέσποινα Ιγνάτογλου
- Φωτογραφίες: Μαριλένα Βαϊνανίδου
Ηθοποιοί:
- Άννα Μάσχα: η μητέρα, Αμάντα Ουίνγκφιλντ
- Κωνσταντίνος Μπιμπής: ο γιος, Τομ Ουίνγκφιλντ
- Λένα Παπαληγούρα: η κόρη, Λώρα Ουίνγκφιλντ
- Αναστάσης Ροϊλός: ο επισκέπτης, Τζιμ Ο’κόνορ
- Διάρκεια παράστασης : 120′
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Γυάλινος Κόσμος στο θέατρο Αριστοτέλειον, για τρεις μόνο παραστάσεις, voria.gr, διαθέσιμο εδώ.
- O Γυάλινος Κόσμος, thessalonikicityguide.gr, διαθέσιμο εδώ.
