Της Αναστασίας Χαλβατζοπούλου,
Λογική και πίστη, πίστη και λογική: από τα πιο χαρακτηριστικά ιδεολογικά δίπολα για σκέψη, στοχασμό, αλλά και για σύρραξη. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα από την ιστορία (βλέπε Γαλιλαίο), τα οποία έχουν τροφοδοτήσει ανά τακτά χρονικά διαστήματα τη σκέψη και μετέπειτα τη φιλοσοφία του ανθρώπου πως αυτή η σχέση είναι καταδικασμένη από την αρχή. Ωστόσο, υπάρχει και η αντίπερα όχθη, η οποία υποστηρίζει πως πρόκειται για μία σχέση αλληλοσυμπλήρωσης. Στον χώρο της έβδομης τέχνης, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αναπαραγωγής αυτής της σύνθετης σχέσης, χωρίς απαραίτητα να δίνονται κατατοπιστικές απαντήσεις. Το «Ακίνητο Ποτάμι» αποτελεί πλέον μέρος της εν λόγω προσπάθειας, σε σκηνοθεσία Άγγελου Φραντζή και σενάριο του ιδίου, σε συνεργασία με τον Σπύρο Κρίμπαλη.
Πρόκειται για μία ταινία ελληνικής, γαλλικής και λετονικής παραγωγής, με γυρίσματα στη Ρωσία και τη Λετονία. Κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες στις 21 Μαρτίου 2019, με πρωταγωνιστές τον Ανδρέα Κωνσταντίνου και την Κάτια Γκουλιώνη. Στην ταινία, παρακολουθούμε την Άννα και τον Πέτρο, ένα ζευγάρι Ελλήνων, το οποίο πρόσφατα άρχισε να ζει σε μία βιομηχανική πόλη της Σιβηρίας, ένεκα των επαγγελματικών υποχρεώσεων του Πέτρου. Η εταιρεία στην οποία εργάζεται ο Πέτρος έχει αναλάβει ένα δύσκολο εγχείρημα σχετικά με το μέλλον του ποταμού της περιοχής, καθώς, απ’ ό,τι φαίνετα,ι τα νερά του είναι μολυσμένα. Ως επικεφαλής μηχανικός αυτής της επιχείρησης, αποφασίζει την εκτροπή του ποταμού, προκαλώντας την οργή της θρησκόληπτης τοπικής κοινότητας, καθώς η αλλαγή πορείας του ποταμού θα πάψει την ύπαρξη της θαυματουργού πηγής της περιοχής. Σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, η Άννα συνειδητοποιεί πως είναι έγκυος, παρόλο που δεν είχε με τον Πέτρο αλλά και με κανέναν άλλον ολοκληρωμένες σχέσεις το τελευταίο διάστημα. Ο Πέτρος, χωρίς να θέλει να το πιστέψει, ισχυρίζεται πως τον έχει απατήσει, κάτι το οποίο η Άννα αρνείται κατηγορηματικά. Ο Πέτρος δεν την πιστεύει, με αποτέλεσμα να προσπαθούν να βρουν λύση μέσα από διόδους, εκ διαμέτρου αντίθετες.
Η Άννα πιστεύει πως το μωρό είναι δώρο Θεού και στρέφεται προς τη θρησκεία, όπου και βρίσκει την πλήρη αποδοχή και προσοχή από την τοπική ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα. Από την άλλη, ο Πέτρος οδηγείται σε έρευνα, προκειμένου να βρει τον πατέρα του παιδιού, ενώ παράλληλα προμηθεύεται χάπια, τα οποία θα οδηγήσουν στην αποβολή.
Αναμφίβολα, αποτελεί μία ταινία συμβολισμών και αντιθέσεων, με πιο χαρακτηριστική ένδειξη τον τίτλο της. Ένα ποτάμι δεν μπορεί ποτέ να είναι ακίνητο, απλώς βρίσκει διαφορετικές διεξόδους, προκειμένου να φτάσει στην «πηγή», πόσω μάλλον όταν όλα γύρω του βρίσκονται σε διαρκή κίνηση. Με το ένα πόδι στον ορθολογισμό και με το άλλο στη θρησκευτική ή μη πίστη, το έργο αναβλύζει από μεταφυσικά και ανεξήγητα ερωτήματα, υπό το πρίσμα της Ρωσικής κουλτούρας-παράδοσης. Είναι η λογική ή η πίστη οδηγός στη ζωή; Γίνονται θαύματα ή είναι όλα παιχνίδια του μυαλού; Κι αν γίνονται τα αντιλαμβανόμαστε; Τα μεν ερωτήματα πολλά και σύνθετα, τα δε ιδεολογικά δίπολα εξίσου ίδιας ποσότητας και ποιότητας: φύση-τεχνολογία, ορθολογισμός-πνευματικότητα, παράδοση-εκσυγχρονισμός, άντρας-γυναίκα, εξωτερικό φως-εσωτερικό σκοτάδι.
Η βαρύτητα των φιλοσοφικών στοχασμών εξισορροπείται από τα χιονισμένα καρέ της Σιβηρίας, δημιουργώντας μία επιβλητική ατμόσφαιρα, το μεγάλο προσόν της ταινίας. Για τους φανατικούς και πιστούς ακόλουθους του σκηνοθέτη, πρόκειται για την πιο ώριμη στιγμή του Φραντζή, στην κατά πέμπτη σειρά ταινία μεγάλου μήκους που μας παρουσιάζει. Ωστόσο, και οι ερμηνείες των ηρώων που βρίσκονται σε απόγνωση, δένουν αρμονικά μεταξύ τους. Από τη μία, έχουμε την Κάτια Γκουλιώνη (Άννα), η κατεξοχήν μούσα του Άγγελου Φραντζή (βλέπε «Ευτυχία», «Σύπμτωμα», «Μέσα στο Δάσος»), να ερμηνεύει με τρυφερότητα το πώς η Άννα αντιλαμβάνεται τη μητρότητα, την αγάπη, τη θαλπωρή, ασχέτως του τρόπου με τον οποίο επήλθε σε αυτήν την κατάσταση. Από την άλλη, ο Ανδρέας Κωνσταντίνου (Πέτρος) (βλέπε «Ουζερί Τσιτσάνης», «Μικρά Αγγλία», «Το Τελευταίο Σημείωμα»), μας φέρνει επιτυχημένα πιο κοντά στον τρόπο σκέψης του Πέτρου, που προσπαθεί να εξορθολογήσει τα πάντα γύρω του, καταρρέοντας σταδιακά μπροστά στα μάτια μας.
Αξίζει να σημειωθεί πως η ταινία κέρδισε το βραβείο καλύτερης Ελληνικής Ταινίας από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) στο 59ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και δύο βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2019 στις κατηγορίες σκηνοθεσίας και φωτογραφίας. Τέλος, η μουσική επιμέλεια είναι του Coti K. με δύο κομμάτια των “The Boys” να συνοδεύουν δύο κομβικές στιγμές στην ταινία.
Σίγουρα δεν είναι η τέλεια ταινία, με ευδιάκριτες αδυναμίες σε ορισμένα σημεία, παρόλα αυτά, διακατέχεται από τον απαιτούμενο δυναμισμό, εφόσον καταπιάνεται με βαρύγδουπα ζητήματα. Πίστη, διαπροσωπικές σχέσεις και αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα βρίσκονται στο επίκεντρο. Αντίστοιχου είδους ταινίες δεν έχουν ως κύριο στόχο να δώσουν απαντήσεις, αλλά να σμιλεύσουν τη σκέψη, ώστε ο καθένας να μπορέσει να εκμαιεύσει τα συμπεράσματά του μόνος του γύρω από τα «αιώνια» ερωτήματα. Αποτελεί ένα έργο εσωτερικής περισυλλογής, το οποίο δίνει τροφή για σκέψη και έπειτα από το πέρας της ταινίας, με τα ερωτήματα που θέτει να αφορούν όλους και να προορίζονται για όλους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ακίνητο Ποτάμι, flix.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ακίνητο Ποτάμι (Still River) – Κριτική, moveitmag.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Κριτική – Ακίνητο Ποτάμι, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
