Της Ιωάννας Σάντα,
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας που κήρυξαν οι Η.Π.Α. σε Ιράκ και Αφγανιστάν, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα τις 11ης Σεπτεμβρίου το 2001, διήρκεσε 20 χρόνια και, αναμφίβολα, θεωρείται η μακροβιότερη και πιο δαπανηρή πολεμική σύρραξη της Αμερικής. Επιπλέον, για πολλούς, πρόκειται για ένα νέο Βιετνάμ, αφού ανεπίσημα οι Η.Π.Α. έχασαν τον πόλεμο, αν λάβει κανείς υπόψιν του ότι αμέσως μετά τη συμφωνία μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν, που έλαβε χώρα τον Φλεβάρη του 2020 και στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονταν μεταξύ άλλων να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από το αφγανικό έδαφος, οι Ταλιμπάν τελικά ανακατέλαβαν τη χώρα στις 15 Αυγούστου του 2021.
Στις αρχές του Οκτώβρη, πιο συγκεκριμένα στις 9 και 10 Οκτωβρίου, ολοκληρώθηκε η πρώτη συνάντηση μεταξύ της υψηλόβαθμης αμερικανικής αντιπροσωπείας και των Ταλιμπάν, μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Η συνάντηση ορίστηκε στη Ντόχα, πρωτεύουσα του Κατάρ, μία επιλογή καθόλου τυχαία, αν αναλογιστεί κανείς τις διαπραγματεύσεις που έχουν λάβει χώρα στην ίδια πόλη μεταξύ Η.Π.Α. και Αφγανιστάν. Μάλιστα, εκεί υπογράφηκε και η ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών τον Φλεβάρη του 2020.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το State Department και τον εκπρόσωπο τύπου Ned Price, η αμερικανική αντιπροσωπεία εξέφρασε την ανησυχία της κυρίως για θέματα ασφάλειας και τρομοκρατίας, καθώς και για την ομαλή έξοδο Αμερικανών, Αφγανών και άλλων εθνικοτήτων πολιτών από τη χώρα. Δεν παρέλειψαν, επίσης, να εκφράσουν τον προβληματισμό τους σχετικά με τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εστιάζοντας πρωτίστως στη συμμετοχή κοριτσιών και γυναικών στην κοινωνικοπολιτική ζωή του Αφγανιστάν.
Αναλυτικότερα, όσον αφορά τις τρομοκρατικές ομάδες και τη δράση τους στο Αφγανιστάν, ο πολιτικός εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Suhail Shaheen, επισήμανε ότι ο μεταβατικός Υπουργός Εξωτερικών, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, διαβεβαίωσε τις Η.Π.Α. ότι οι Ταλιμπάν δεν θα επιτρέψουν τη χρήση του αφγανικού εδάφους σε εξτρεμιστικές ομάδες για οργάνωση επιθέσεων εναντίον άλλων χωρών. Με λίγα λόγια, επιβεβαίωσαν την τήρηση της συμφωνίας Η.Π.Α.- Αφγανιστάν του 2020, την οποία διαπραγματεύτηκε η κυβέρνηση του πρώην Προέδρου Donald Trump και απαιτούσε από τους Ταλιμπάν να διακόψουν τους δεσμούς με «τρομοκρατικές» ομάδες και να εγγυηθούν ότι το Αφγανιστάν δεν θα φιλοξενούσε ξανά «τρομοκράτες» που θα μπορούσαν να επιτεθούν στην Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της.
Σχετικά με την ασφαλή μετακίνηση των πολιτών από την Καμπούλ, οι Ταλιμπάν δήλωσαν χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις ότι θα διευκολύνουν τη μετακίνηση αλλοδαπών υπηκόων από τη χώρα. Ενώ, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και δη των γυναικών, δεν φάνηκε να υπάρχει πρόθεση συμπερίληψής τους στην κοινωνικοπολιτική ζωή της χώρας από την πλευρά της ηγεσίας των Ταλιμπάν. Επιπλέον, σύμφωνα με δηλώσεις των Ταλιμπάν: «Οι Η.Π.Α. συμφώνησαν να παράσχουν ανθρωπιστική βοήθεια σε ένα απελπιστικά φτωχό Αφγανιστάν, που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας οικονομικής καταστροφής». Από την άλλη μεριά, η αμερικανική αντιπροσωπεία για το ίδιο θέμα ανέφερε απλά ότι οι δύο πλευρές «συζήτησαν για παροχή ισχυρής ανθρωπιστικής βοήθειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, απευθείας στον αφγανικό λαό».
Οι Ταλιμπάν τόνισαν ότι οι τοπικές αρχές είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με ομάδες ανθρωπιστικής βοήθειας, χωρίς όμως αυτό να «συνδεθεί με πολιτικά ζητήματα». Άλλωστε, όπως είπε ο Υπουργός Εξωτερικών των Ταλιμπάν, στο αφγανικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Bakhtar μετά τις συνομιλίες στην πρωτεύουσα του Κατάρ, «η προσπάθεια αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης στο Αφγανιστάν δεν κάνει καλό σε κανέναν».
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Biden ανέφεραν στο Reuters ότι η αμερικανική αντιπροσωπεία προσπάθησε να πιέσει τους Ταλιμπάν να αφήσουν ελεύθερο τον αμερικανό Mark Frerichts, ο οποίος απήχθει τον Ιανουάριο του 2020 σε αφγανικό έδαφος και φημολογείται ότι έχει αιχμαλωτιστεί από το δίκτυο Haqqani, μία ομάδα στενά συνδεδεμένη με τους Ταλιμπάν. Από την πλευρά τους, η αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν ζήτησε την άρση της απαγόρευσης των αποθεματικών της αφγανικής κεντρικής τράπεζας, καθώς, όπως οι ίδιοι επισήμαναν, δυσκολεύονται να κυβερνήσουν εν μέσω κρίσης ρευστότητας, αφού η χώρα αποκόπηκε από τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως το Δ.Ν.Τ. και την Παγκόσμια Τράπεζα.
Ο Υπουργός Amir Khan Muttaqi ανακοίνωσε, επίσης, ότι η Ουάσιγκτον θα προσφέρει στους Αφγανούς εμβόλια κατά του κορωνοϊού και ότι οι δύο πλευρές συζήτησαν «το άνοιγμα μιας νέας σελίδας» μεταξύ των δύο χωρών, ενώ παράλληλα οι Ταλιμπάν εξέφρασαν την επιθυμία για αναγνώριση της κυβέρνησής τους, όχι μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και από την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα. Τέλος, οι Ταλιμπάν ζήτησαν να αφαιρεθούν τα ανώτερα στελέχη της από τη «λίστα τρομοκρατών», κατηγορώντας τις Η.Π.Α. για παραβίαση της συμφωνίας της Ντόχα, γεγονός που πυροδότησε την αποχώρηση της αμερικανικής αντιπροσωπείας.
Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, παρόλο που «η ισλαμική ομάδα θα κριθεί από τις ενέργειές της», οι συνομιλίες ήταν «ειλικρινείς και επαγγελματικές». Βέβαια, καμία από τις δύο πλευρές δεν αναφέρθηκε σε σύναψη συμφωνίας κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Αν και οι συνομιλίες εξελίχθηκαν ομαλά, οι Η.Π.Α. επιμένουν ότι η συνάντηση δεν ισοδυναμεί με αναγνώριση των Ταλιμπάν. Παρόλα αυτά, λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης που βρίσκεται στα σκαριά, οι Δυτικές χώρες προσπαθούν να βρουν τρόπους συνεργασίας που να είναι μεν αποδοτικοί, αλλά χωρίς να παραχωρούν στην ομάδα τη νομιμότητα που επιδιώκει, διασφαλίζοντας παράλληλα την ανθρωπιστική βοήθεια που η χώρα έχει αυτήν τη στιγμή ανάγκη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Taliban, US conclude ‘candid, professional’ talks in Doha, Aljazeera, Διαθέσιμο εδώ.
- U.S. says Taliban talks in Doha were ‘candid and professional’, Reuters, Διαθέσιμο εδώ.
- Taliban, U.S. meet in Doha, hold first talk since Afghanistan withdrawal, CGTN, Διαθέσιμο εδώ.
- Taliban say talks with U.S. officials in Doha ‘positive’: report, CGTN, Διαθέσιμο εδώ.
- Τι συζήτησαν στη Ντόχα οι αντιπροσωπείες των Ταλιμπάν και των ΗΠΑ, Naftemporiki, Διαθέσιμο εδώ.
