Της Θεοδώρας Αγγελοπούλου,
Στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα της Κυβέρνησης για τη δημόσια διαβούλευση αναρτήθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο: «Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών, εθελοντική απασχόληση και λοιπές διατάξεις» στις 26 Οκτωβρίου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 19 Νοεμβρίου, ώστε να κατατεθεί μετέπειτα στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή προς επεξεργασία. Η καινοτομία του εν λόγω νομοσχεδίου έγκειται στο γεγονός ότι, για πρώτη φορά, δημιουργείται ένα θεσμικό πλαίσιο κατάταξης των εθελοντικών οργανώσεων, των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, των σωματείων, των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) σε ένα ενιαίο μητρώο.
Πέραν της κανονικοποίησης του μητρώου κατάταξης, το παρόν σχέδιο νόμου παρέχει κίνητρα και ευκαιρίες για την προώθηση της κοινωφελούς εργασίας και τη βελτίωση των επικρατουσών συνθηκών στην Κοινωνία των Πολιτών εντός της χώρας. Η τελευταία αποτελεί ένα πεδίο δράσης, το οποίο μπορεί να μην έχει θεσμικό ρόλο, κατ’ εύλογο τρόπο, εξαιτίας του ελλείμματος νομιμοποίησης στο βάθρο της εξουσίας, αλλά κατέχει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών σε ζητήματα που αφορούν όλους τους τομείς, πλην αυτών που ασκούνται αυστηρά από το κράτος, αν ακόμη και σε ορισμένους δύνανται να έχουν την ισχύ επιρροής. Η δημόσια διακυβέρνηση, πλέον, δεν αφορά τη μονοδιάστατη σχέση διαλόγου του κράτους και των ομάδων συμφερόντων για τη λήψη συλλογικών αποφάσεων, αλλά οι δρώντες έχουν αποκτήσει μία πιο περίπλοκη σχέση και λόγο επιρροής τόσο εξαιτίας του πολλαπλασιασμού τους όσο λόγω και της αύξησης των επιπέδων διακυβέρνησης.
Συνεπώς, η κοινωφελής δράση με βαρύνουσα σημασία για την ισότητα και τη δικαιοκρατική αντίληψη στους αρμούς της κοινωνίας ορθώς οργανώνεται και προωθείται, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα αποτελέσματά της και να αποφευχθούν τα φαινόμενα παρανομίας, εκμετάλλευσης και διαφθοράς που εντοπίζονται κατά καιρούς, εις βάρος των κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται σε ανάγκη και χρειάζονται οποιουδήποτε είδους υποστήριξης. Η «καταχώρηση, εγγραφή και χρηματοδότηση των εθελοντικών οργανώσεων που έχουν συσταθεί και λειτουργούν στην Ελλάδα ως σωματεία ή αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες με κοινωφελή σκοπό», βάσει του πρώτου άρθρου του νομοσχεδίου, διαφυλάττουν την ακεραιότητα, τη διαφάνεια, τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και τη λογοδοσία αυτών και των εθελοντικών δραστηριοτήτων εν γένει.
Επιπρόσθετα, η ενιαία καταγραφή σε ένα μητρώο αποσαρθρώνει την έλλειψη οργάνωσης σε επίπεδο Yπουργείων, καθώς υπάρχουν εννέα διαφορετικά μητρώα καταγραφής ΜΚΟ σε διαφορετικά Yπουργεία, τα οποία δεν έχουν κάποια σύνδεση μεταξύ τους, όπως σημειώνεται στη σχετική αιτιολογική έκθεση. Πρόκειται για μία ελεύθερη δημόσια βάση δεδομένων επιτελικού χαρακτήρα όλων των οργανώσεων με κοινωφελή δραστηριότητα. Κίνητρο για την εγγραφή των ΜΚΟ στο μητρώο αποτελεί η κρατική χρηματοδότησή τους με το ποσό των έως και 50.000 ευρώ.
Οι οργανωσιακές τομές προβλέπονται τόσο σε επίπεδο δομών όσο και σε επίπεδο εργαλειακού αντικειμένου με τις ανάλογες βάσεις δεδομένων. Αναλυτικότερα, συστήνεται η Διεύθυνση Οργάνωσης της Κοινωνίας των Πολιτών (ΟΚοιΠ) και Κοινωφελών Φορέων, η οποία θα διαχειρίζεται το Ειδικό Μητρώο ΟΚοιΠ, για το οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και διαδικαστικοί όροι εγγραφής με κριτήρια τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Εντός του ειδικού μητρώου οι εγγεγραμμένοι κοινωφελείς φορείς θα κατατάσσονται στις ακόλουθες θεματικές υποκατηγορίες, βάσει του πεδίου δράσης τους: α) υγεία, κοινωνική αλληλεγγύη και πρόνοια, β) περιβάλλον, πολιτική προστασία, ποιότητα ζωής, γ) δικαιώματα του ανθρώπου, δικαιοσύνη, διακυβέρνηση, δ) παιδεία, έρευνα, πολιτισμός, ε) καταναλωτής και στ) διεθνής ανθρωπιστική και αναπτυξιακή συνεργασία, βιώσιμη ανάπτυξη.
Καταληκτικά, ρηξικέλευθο χαρακτήρα έχουν οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου για φοροαπαλλαγές και φοροελαφρύνσεις των φορέων κοινωφελούς δράσης, ώστε να πράττουν το έργο τους χωρίς να χρειάζεται να στερούνται πόρους που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν προς όφελος των αποδεκτών τους, εφόσον πρόκειται για μη κερδοσκοπικές δραστηριότητες και οργανώσεις. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι οι δωρεές προς τα κοινωφελή ιδρύματα και τις εγγεγραμμένες ΟΚοιΠ δεν θα φορολογούνται, δεν θα υπολογίζεται το τεκμαρτό εισόδημα για τα παραχωρούντα σε αυτές ακίνητα, θα υπάρχει έκπτωση δαπανών για τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς και απαλλάσσονται πλήρως από τον ΕΝΦΙΑ, τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), τον ειδικό φόρο ακινήτων και τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων ειδικής χρήσης. Τέλος, για λόγους δημοσιονομικού εξορθολογισμού, ορίζεται ότι «μία ΟΚοιΠ δεν μπορεί να λαμβάνει τακτική κρατική επιχορήγηση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% επί του προϋπολογισμού της για τη λειτουργία της ή δάνεια με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών, εθελοντική απασχόληση και λοιπές διατάξεις,Υπουργείο Εσωτερικών -Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων , opengov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τις ΜΚΟ, Τάνια Γεωργιοπούλου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
