Της Μαρίας Κόλλια,
Είναι γεγονός πως η είσοδος της τεχνολογίας στην ζωή των ανθρώπων έχει ως αποτέλεσμα να την αλλάζει ριζικά, με πολυάριθμους τρόπους και σε πολλούς τομείς. Με την ραγδαία εξέλιξη της, λοιπόν, προέκυψε και η ανάγκη δημιουργίας του όρου «Τεχνητή Νοημοσύνη», ο οποίος αναφέρεται στον κλάδο της πληροφορικής που ασχολείται με την σχεδίαση και υλοποίηση υπολογιστικών συστημάτων, τα οποία μιμούνται στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ενώ υπονοούν έστω και στοιχειώδη ευφυΐα, όπως λόγου χάριν, η μάθηση, η προσαρμοστικότητα, η εξαγωγή συμπερασμάτων και η επίλυση προβλημάτων. Όπως χαρακτηριστικά –και ιδιαίτερα εύστοχα– υπογράμμισε ο John MacCarthy, πρόκειται, στην πραγματικότητα, για «την επιστήμη και μεθοδολογία της δημιουργίας νοημόνων μηχανών». Aπέναντι σε αυτό το νέο, παγκόσμιο φαινόμενο η νομοθεσία που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται ως παράδειγμα για τη διεθνή κοινότητα.
Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ως απώτερο σκοπό να δημιουργήσει ένα περιβάλλον μέσα στο πλαίσιο του οποίου τόσο οι άνθρωποι σε ατομικό επίπεδο όσο και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα απολαμβάνουν τα οφέλη που έχει να προσδώσει ο κλάδος της Τεχνητής Νοημοσύνης. Επικεντρώνεται σε δύο τομείς: την αρτιότητα στην Τεχνητή Νοημοσύνη και την αξιοπιστία της Τεχνητής Νοημοσύνης. Για να μπορέσουν αυτοί οι στόχοι να υλοποιηθούν εμπράκτως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 21 Απριλίου 2021 μια σειρά συγκεκριμένων μέτρων, με το σημαντικότερο από αυτά να είναι ο «Νόμος περί τεχνητής νοημοσύνης».
Το συγκεκριμένο πλαίσιο θέτει οριζόντιους κανόνες σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, την εμπορικότητα και την χρήση των προϊόντων Τεχνητής Νοημοσύνης για όλων των ειδών τις βιομηχανίες. Οι λειτουργίες που επιτελεί το συγκεκριμένο πλαίσιο είναι τέσσερις. Αρχικά, επιβάλει τις απαιτήσεις για είσοδο στην αγορά και την πιστοποίηση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, διαμέσου μιας διαδικασίας σήμανσης CE (η εν λόγω διαδικασία ακολουθείται και γενικότερα για προϊόντα όλων των ειδών, ώστε να αποδείξει πως έχει προηγηθεί αξιολόγηση και πλέον θεωρείται ότι πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, υγειονομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, ώστε να διακινηθούν εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης). Στην συνέχεια, για να μπορέσει να εξασφαλίσει επαρκή αποτελέσματα, ενημερώνει τις μηχανές και δημιουργεί βάσεις επικύρωσης δεδομένων. Επιπλέον, δημιουργεί μια μορφή κωδικοποίησης των υψηλών προτύπων που καθορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα οποία πρέπει το παράδειγμα να είναι ηθικά και τεχνικά ακμαίο και να σέβεται τις αξίες της δημοκρατίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την υπάρχουσα νομοθεσία.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται, από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, στο ζήτημα της ασφάλειας. Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 49 του Νόμου περί Τεχνητής Νοημοσύνης θέτει ως αναγκαία προϋπόθεση τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και τα συστήματα, που ανήκουν στο φάσμα της Τεχνητής Νοημοσύνης και θεωρούνται υψηλού κινδύνου, να συμμορφώνονται στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Aκόμη, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να συμμορφώνονται με τους ειδικούς –ανά τομέα– κανονισμούς, όπως επί παραδείγματι, με την Ευρωπαϊκή Οδηγία και τους κανονισμούς για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα.
Είναι γεγονός πως το ζήτημα της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, αν και έχει να προσδώσει πολλαπλά οφέλη. Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα της υγείας, η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου χρησιμοποιείται ευρέως για να ταυτοποιήσει ασθένειες, όπως η άνοια, μέσω συμβόλων αόρατων στο ανθρώπινο μάτι. Από την άλλη πλευρά, εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους. Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό το ότι η Ε.Ε. έχει κατορθώσει να θεσπίσει την συγκεκριμένη νομοθεσία, που θεωρείται, μάλιστα, και υποδειγματική σε παγκόσμιο επίπεδο, παρόλο που βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία τελειοποίησής της.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- EU’s artificial intelligence law should serve as ‘model across the globe’, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- ΕU Artificial Intelligence Act: The European Approach to AI, Law Standford, διαθέσιμο εδώ
- A European approach to artificial intelligence, European Commission, διαθέσιμο εδώ
