Του Τάσου Καλαντζή,
Διανύοντας την αρχή της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα είναι ανάγκη και καθήκον του κράτους να στρέψει το ενδιαφέρον του στην εκπαίδευση των Ελλήνων. Αν θέλουμε να επιτύχουμε, αλλά και να προοδεύσουμε εντός του αιώνα, οφείλουμε να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα της εκπαίδευσης, τα οποία αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη και την εξέλιξη των νέων μας. Προκειμένου να ανακάμψει η χώρα και να βρει κανείς τον βηματισμό του μέσα στο μεγάλο μετασχηματισμό που ξεκινά, το κράτος πρέπει να δώσει τη μάχη του με το σχολείο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οφείλουμε να αγωνιστούμε, προκειμένου η πρόσβαση των νέων στη γνώση και η πολιτισμική διαπαιδαγώγηση να γίνει ορθά και δίκαια. Είναι αλήθεια ότι τα προηγμένα κράτη του προηγούμενου αιώνα -αλλά και αυτού που διανύουμε- είχαν και έχουν επενδύσει πολλά στο εκπαιδευτικό τους σύστημα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας, η οποία γνώρισε μεγάλη επιστημονική, τεχνολογική, στρατιωτική και πολιτική ανάπτυξη, λόγω του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος. Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει πως επενδύοντας στο σχολείο, υπάρχουν περισσότερες ελπίδες να ανταπεξέλθει η κοινωνία αναλόγως εν καιρώ ραγδαίων εξελίξεων.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, ακόμη και σήμερα, με τις νέες μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση, διατηρεί της ανισότητες – αν δεν τις επιδεινώνει – αντί να τις περιορίζει. Το ίδιο το σύστημα της Ανώτατης Εκπαίδευσης οργανώνει, μέσω του Υπουργείου Παιδείας, την επιλογή ανάμεσα σε μαθητές ευνοημένων και ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων. Οι πρώτοι θα εισαχθούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε μεγάλα δημόσια πανεπιστήμια και αν δεν τα καταφέρουν, θα έχουν τη δυνατότητα να στραφούν σε ένα από τα ιδιωτικά κολέγια αμφισβητούμενης ποιότητας, για να αποκτήσουν κανονικά τα διεκδικούμενα επαγγελματικά δικαιώματα. Το προαναφερθέν οφείλεται στο γεγονός ότι η Κυβέρνηση προχώρησε σε απόσυρση των άρθρων του ν. 4763/2020 που προβλέπουν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους κατόχους τίτλων σπουδών από τα κέντρα μεταλυκειακής εκπαίδευσης. Τα μέλη των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων δεν θα έχουν την ίδια μοίρα, καθώς κάποιοι θα εισαχθούν – στην καλύτερη των περιπτώσεων – σε κάποιο κεντρικό πανεπιστήμιο, ενώ άλλοι θα εγγραφούν σε σχολές που το κράτος δεν έχει καταβάλει ούτε την προσπάθεια, αλλά ούτε έχει δώσει και τη δέουσα προσοχή που απαιτείται, αφαιρώντας από τους νέους αυτούς την ευκαιρία βίωσης της ακαδημαϊκής μαγείας.
Η εκάστοτε κυβέρνηση πρέπει να κατανοήσει πως το μέλλον των παιδιών της χώρας μας απαιτεί πολύ περισσότερα από περιστασιακές μεταρρυθμίσεις, από ολισθηρές παρεμβάσεις στον τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο και από μετέωρες συζητήσεις για την ανάπτυξη ενός απλοποιημένου προγράμματος, το οποίο δεν θα στοχεύει στον μαθητή ή φοιτητή, αλλά στο πώς το κράτος θα δαπανήσει λιγότερα για την εκπαίδευση των νέων Ελλήνων. Αν όντως πρέπει να δούμε μία αλλαγή που θα βάζει τα αναγκαία θεμέλια σε κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό και πολιτικό πεδίο, διασφαλίζοντας την πορεία της Ελλάδας σε ένα απαιτητικό μέλλον, αυτή θα πρέπει να είναι στο σχολείο. Η αλλαγή αυτή θα έρθει μέσα από τρεις μεγάλες μάχες που θα πρέπει να δώσει το κράτος, αλλά αυτήν τη φορά με τη συμβολή και των ειδικών στον συγκεκριμένο τομέα.
Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Το πρώτο βήμα αφορά στα αρχικά στάδια του εκπαιδευτικού συστήματος, δηλαδή, στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να δημιουργηθούν στέρεες βάσεις. Όσο δεν κατορθώνουμε να επιτύχουμε καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα σε πρώιμο στάδιο τόσο η κατάσταση στα ανώτερα – δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση – αδυνατεί να βελτιωθεί, καθώς ένας μεγάλος αριθμός μαθητών, φτάνοντας στο τέλος των σχολικών εμπειριών του, ανακαλύπτει προβλήματα τα οποία δυσκολεύουν τη μαθησιακή διαδικασία, στην οποία καλείται να εισέλθει μετέπειτα. Εάν αυτά τα προβλήματα γίνονταν αντιληπτά πολύ νωρίτερα, ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού ή και του νηπιαγωγείου ακόμη, τότε η δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα είχε πλέον έναν πιο καταλυτικό ρόλο στην διαπαιδαγώγηση, χωρίς από κάθε στάδιο να απαιτείται να καλύψει τα κενά του προηγούμενου.
Επιπλέον, ένα σημείο, το οποίο δύναται πραγματικά τους νέους, και ειδικότερα τους νέους χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων στη μετέπειτα εξέλιξή τους, είναι η ένταξή τους στο σχολείο ήδη από πολύ μικρή ηλικία. Η πρόωρη ένταξη στο σχολείο μόνο θετικό αντίκτυπο μπορεί να έχει στο παιδί, καθώς βοηθά σε μεγάλο βαθμό στην καλύτερη κατανόηση και εσωτερίκευση της γλώσσας με την κατάκτηση ενός πλούσιου λεξιλογίου, σημαντική προϋπόθεση για να μάθει κανείς να γράφει και να διαβάζει, αναπτύσσοντας ορθά τις σκέψεις του και τα γεγονότα που καλείται να παρουσιάσει ανά περίπτωση, ώστε να αναβαθμιστεί το γλωσσικό μας επίπεδο.
Συμπερασματικά, κατανοεί κανείς πόσο σημαντικό είναι ένα μεγάλο πακέτο χρηματοδότησης με παραλήπτη την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να εξειδικευτεί περαιτέρω το διδακτικό προσωπικό, αλλά και να προσληφθεί ένα σημαντικό ποσοστό μη διδακτικού προσωπικού, με στόχο την υγειονομική και ψυχολογική περίθαλψη των μαθητών στο σχολείο. Προτεραιότητα του πακέτου αυτού θα πρέπει να είναι εκπαιδευτικές μονάδες συγκεκριμένων αστικών και αγροτικών περιοχών, οι οποίες σήμερα αντιμετωπίζονται περιθωριακά.
Σημαντική κρίνεται, συν τοις άλλοις, η μεταρρυθμιστική απαίτηση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία θα αφορά τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Το ζήτημα αυτό δεν απασχολεί κανέναν από τους υπεύθυνους του συστήματος, παρόλο που αποτελεί σημείο αναφοράς στην εξέλιξη των εφήβων. Πολλοί «ενδιαφέρονται» να λύσουν το πρόβλημα των κορεσμένων πτυχίων στην Ελλάδα, χωρίς όμως πραγματικό αντίκρισμα, αφού αυτό φανερώνουν οι ελλιπείς, έως και τραγικές, παρεμβάσεις, οι οποίες λαμβάνουν χώρα κάθε φορά. Εξαιτίας αυτής της έλλειψης, αναδημιουργούνται οι βαθιές ανισότητες, καθώς όσοι διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα, καταλήγουν να σπουδάσουν αυτό που επιθυμούν, ενώ όσοι δεν την έχουν, επιλέγουν σπουδές με βάση την ανάγκη τους, που δεν ανταποκρίνονται στην επιθυμία ή το ταλέντο τους.
Συνεπώς, απαιτείται να αναπτύξουμε ένα πρόγραμμα στο Γυμνάσιο και Λύκειο, παράλληλα με την ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ), για τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Μόνο με την καλύτερη δυνατή ενημέρωση, αλλά και την παροχή βοήθειας του κράτους στον μαθητή να ανακαλύψει τι είναι αυτό που τον εκφράζει πραγματικά, θα βιωθεί στην κοινωνία και την αγορά εργασίας μία τρόπον τινά ισότητα, αλλά και η πολυπόθητη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς.
