Της Ιωάννας Σάντα,
Πριν λίγες ημέρες γνωστοποιήθηκαν περιστατικά της ανεξήγητης μέχρι στιγμής νόσου, γνωστής ως «Σύνδρομο της Αβάνας», στην πρωτεύουσα της Κολομβίας. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, τουλάχιστον πέντε οικογένειες που βρίσκονται και εργάζονται στην αμερικανική πρεσβεία στη Μπογκοτά, έχουν βρεθεί θετικές στα συμπτώματα της μυστηριώδους πάθησης. Σε ανακοίνωσή του, ο Κολομβιανός Πρόεδρος Iván Duque ανέφερε μεταξύ άλλων ότι γνωρίζει για το συμβάν, παρόλα αυτά «αφήνει την έρευνα στα χέρια της Ουάσιγκτον», μιας και δεν είναι η πρώτη φορά που οι Η.Π.Α. έρχονται αντιμέτωπες με αυτή τη νόσο.
Το «Σύνδρομο της Αβάνας» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην αμερικανική πρεσβεία της Κούβας το 2016 και μέχρι σήμερα αποτελεί ένα άλυτο μυστήριο, το οποίο πλέον θεωρείται ζήτημα υψίστης σημασίας για την εθνική ασφάλεια των Η.Π.Α., αφού περιορίζει την ικανότητα των Αμερικανών αξιωματούχων.
Οι πρώτοι που προσβλήθηκαν από τη νόσο ήταν αξιωματικοί της CIA, αν και δεν άργησαν να εμφανιστούν συμπτώματα και σε υπόλοιπα μέλη του αμερικανικού προσωπικού της πρεσβείας, καθώς και σε Kαναδούς διπλωμάτες και στις οικογένειές τους. Πέντε χρόνια μετά την Κούβα, οι αναφορές αριθμούν εκατοντάδες κυρίως από διπλωμάτες, στρατιωτικό προσωπικό και αξιωματικούς πληροφοριών σε χώρες ανά την υφήλιο όπως στην Κίνα, τη Γερμανία, την Αυστραλία, τηn Ταϊβάν, ακόμα και την Ουάσιγκτον.
Τα συμπτώματα του «Συνδρόμου της Αβάνας» κυρίως περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ναυτία, απόλυα ακοής, απόλυα μνήμης, άκουσμα παράξενων ανύπαρκτων θορύβων και κόπωση, ενώ εμφανίζουν διαφορετική συχνότητα και διαφορετικό συνδυασμό ανάλογα τον οργανισμό. Όσο αφορά τα αίτια της ασθένειας, παραμένουν ακόμα ασαφή, παρόλο που οι περισσότερες θεωρίες συμπίπτουν στο γεγονός ότι τα συμπτώματα οφείλονται είτε σε όπλα μικροκυμάτων είτε σε παιχνίδια του μυαλού.
Η αλήθεια είναι πως πειράματα για δημιουργία και χρήση μικροκυματικών όπλων είχαν ξεκινήσει ήδη από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Πιο συγκεκριμένα, μία έκθεση του 1976 από την Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας, που ανακαλύφθηκε από το BBC, αναφέρει ότι αν και δεν υπάρχει καμία απόδειξη για όπλα μικροκυμάτων στη Σοβιετική Ένωση, είχαν πληροφορηθεί για πειράματα στα οποία χτυπούσαν στον λαιμό βατράχια με μικροκύματα μέχρι να σταματήσουν οι καρδιές τους.
Από την άλλη μεριά, τη δεκαετία του 1990, το ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για οπλισμό μικροκυμάτων υπήρξε εξαιρετικά έντονο, με αναφορές που εστιάζουν σε τρία έργα της αμερικανικής αεροπορίας με διαφορετικές ονομασίες. Το πρώτο είχε την κωδική ονομασία “Hello”, και είχε ως στόχο να διαπιστώσει εάν τα μικροκύματα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ενοχλητικούς ήχους στο κεφάλι των ανθρώπων. Το δεύτερο ονομάζονταν “Goodbye”, και στόχευε στη χρήση μικροκυμάτων για τον έλεγχο του πλήθους, και το τρίτο με κωδική ονομασία “Goodnight” ερευνούσε τη χρήση μικροκυμάτων ως θανάσιμο όπλο.
Τα παραπάνω στοιχεία επικυρώνουν ότι ήδη εδώ και δεκαετίες υπάρχει μία ενεργή έρευνα σχετικά με τη χρήση μικροκυμάτων για στρατιωτικούς σκοπούς, τόσο σε Ρωσία όσο και σε Αμερική. Πράγμα που εγείρει ερωτήματα και υποθέσεις για τα πιθανά αίτια του «Συνδρόμου της Αβάνας», αλλά και τους πιθανούς ιθύνοντες.
Σημαντικό να επισημανθεί εδώ είναι ότι η αμερικανική πρεσβεία της Αβάνας άνοιξε πάλι μόλις το 2015 και έναν χρόνο αργότερα σημειώθηκαν τα πρώτα κρούσματα. Ο Alan H. Frey, διακεκριμένος Αμερικανός επιστήμονας, γνωστός για το «Φαινόμενο Frey» στο οποίο διαπιστώθηκε ότι όταν ο εγκέφαλος δέχεται μικροκύματα μπορεί να αισθάνεται ότι ακούει ανύπαρκτους ήχους, υποθέτει ότι οι Κουβανοί ευθυγραμμισμένοι με τη Ρωσία, τον μακροχρόνιο σύμμαχό τους, ενδέχεται να έχουν ξεκινήσει εκπομπές μικροκυμάτων, προσπαθώντας να υπονομεύσουν τους αναπτυσσόμενους δεσμούς μεταξύ Κούβας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Ρωσία απέρριψε επανειλημμένα τις κατηγορίες ότι εμπλέκεται ή ότι «κατευθύνει όπλα μικροκυμάτων». Πιο συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι «τέτοιες προκλητικές, αβάσιμες εικασίες και φανταστικές υποθέσεις, δεν μπορούν πραγματικά να θεωρηθούν σοβαρό θέμα για σχολιασμό».
Παρά την ανακοίνωση του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, ο τέως Πρόεδρος των Η.Π.Α., Donald Trump, τον Σεπτέμβριο του 2017 απέτρεπε τους Αμερικανούς πολίτες να ταξιδέψουν στην Κούβα, καθώς θεωρούταν μη ασφαλής χώρα και παράλληλα διέταξε να επιστρέψει σχεδόν το μισό διπλωματικό προσωπικό πίσω στην Αμερική. Ακόμα, στις αρχές Οκτωβρίου του ίδιου έτους, έδιωξε δεκαπέντε Κουβανούς διπλωμάτες, προκαλώντας μία πρώτη ρήξη μεταξύ των χωρών.
Ο Rex W. Tillerson, ο οποίος ήταν τότε Υπουργός Εξωτερικών, επισήμανε ότι το προσωπικό της πρεσβείας είχε στοχοποιηθεί εσκεμμένα. Ωστόσο, απέφυγε να κατηγορήσει την Κούβα και οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι υποστήριξαν το ενδεχόμενο να ευθύνεται κάποιος τρίτος. Οι επικριτές της κυβέρνησης δήλωσαν ότι ο Λευκός Οίκος χρησιμοποιεί το ζήτημα υγείας ως πρόσχημα για να τερματίσει την πολιτική συμφιλίωσης του Προέδρου Barak Obama.
Σε μια επιστημονική εργασία το 2018, ο James C. Lin του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, κορυφαίος ερευνητής του φαινομένου Frey, περιέγραψε τα συμπτώματα του συνδρόμου ως πιθανώς προερχόμενα από δέσμες μικροκυμάτων. Στην εφημερίδα του, Bio Electro Magnetics, είπε ότι οι ακτίνες μικροκυμάτων υψηλής έντασης θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει στους διπλωμάτες όχι μόνο δυνατούς θορύβους αλλά ναυτία, πονοκεφάλους και ίλιγγο, καθώς και πιθανό τραυματισμό ιστού του εγκεφάλου. Οι δέσμες, πρόσθεσε, θα μπορούσαν να πυροδοτηθούν κρυφά, χτυπώντας «μόνο τον επιδιωκόμενο στόχο».
Μια έκθεση Δεκεμβρίου 2020 από τις Εθνικές Ακαδημίες Επιστημών των Η.Π.Α. αποτέλεσε μια κομβική στιγμή. Οι ειδικοί πήραν στοιχεία από επιστήμονες, κλινικούς γιατρούς καθώς και οκτώ θύματα. Η επιτροπή εξέτασε ψυχολογικές και άλλες αιτίες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι κατευθυνόμενοι, υψηλής ενέργειας, ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί ήταν πιθανότατα υπεύθυνοι για ορισμένες περιπτώσεις. Αλλά, παρόλο που το State Department χρηματοδότησε τη μελέτη, εξακολουθεί να θεωρεί τα συμπεράσματα της έκθεσης μια εύλογη υπόθεση, ενώ από την άλλη πλευρά, οι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι δεν έχουν βρει περαιτέρω στοιχεία που να την υποστηρίζουν.
Στο σήμερα, η κυβέρνηση Biden έχει δηλώσει ότι παίρνει το ζήτημα στα σοβαρά. Ειδικότερα, έχει δημιουργηθεί ένας οδηγός από το State Department για τους αξιωματούχους της CIA, για το πώς μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση αν νιώσουν συμπτώματα. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί μια ειδική ομάδα για την υποστήριξη του προσωπικού σε περιπτώσεις οι οποίες ονομάζονται «ανεξήγητα περιστατικά υγείας».
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι πριν από περίπου μία εβδομάδα, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών υπέγραψε έναν νόμο ο οποίος θα παρέχει οικονομική αποζημίωση στα θύματα της μυστήριας αυτής νόσου. Αναλυτικότερα, «ο νόμος της Αβάνας» παρέχει οικονομική αποζημίωση για μέλη του State Department και της CIA που υποφέρουν από εγκεφαλικό τραυματισμό, ο οποίος υποψιάζονται ότι μπορεί να προέρχεται από επιθέσεις μικροκυμάτων. Σε δήλωσή, του ο Biden ανέφερε ότι: «Δημόσιοι υπάλληλοι, αξιωματικοί πληροφοριών, διπλωμάτες και στρατιωτικό προσωπικό σε όλον τον κόσμο έχουν επηρεαστεί από αφύσικα περιστατικά υγείας. […] Ορισμένοι αγωνίζονται με εξουθενωτικές εγκεφαλικές βλάβες που έχουν περιορίσει την καριέρα τους στην υπηρεσία του έθνους».
Αν και οι εικασίες είναι αρκετές και οι μελέτες τείνουν κυρίως να θεωρούν ότι υπεύθυνες για το «Σύνδρομο της Αβάνας» είναι μικροκυματικές επιθέσεις, τίποτα δεν έχει επικυρωθεί. Πάντως, η υπόθεση φαίνεται δύσκολο να λυθεί σύντομα αν λάβει κανείς υπόψιν του τη δυσκολία συλλογής στοιχείων, εξαιτίας της σποραδικής καταγραφής κρουσμάτων και του περιβάλλοντος στο οποίο εμφανίζονται. Έτσι, με αμυδρά στοιχεία, καθίσταται δύσκολο να βγουν ασφαλή συμπεράσματα με αποτέλεσμα να παραμένει μυστήρια η προέλευση του συνδρόμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Microwave Weapons Are Prime Suspect in Ills of U.S. Embassy Workers, Science Times, Διαθέσιμο εδώ.
- “Havana syndrome reported at US embassy in Colombia”, BBC News, Διαθέσιμο εδώ.
