Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε ακούσει ή διαβάσει ιστορίες γύρω από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις οδυνηρές συνέπειές του. Μάχες, βομβαρδισμοί, μαζικές εξοντώσεις, πείνα δεσπόζουν ένθεν και ένθεν, αφήνοντας πίσω εκατομμύρια νεκρούς, τραυματίες και ψυχικά κλονισμένους ανθρώπους, χαρακτηρίζοντάς τον έτσι έναν από τους πιο αιματηρούς πολέμους.
Όταν αυτές οι αληθινές καταστάσεις ντύνονται με μια φανταστική ερωτική ιστορία, γεννάται το ιστορικό μυθιστόρημα. Ένα τέτοιο μυθιστόρημα κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι από τις Εκδόσεις Επίκεντρο και τον Σπύρο Γόγολο, με τον τίτλο του να είναι «Μαξ και Έστερ». Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, η δημιουργία του έργου αυτού κράτησε τρεις μήνες, κατά τη διάρκεια του πρώτου εγκλεισμού που γνώρισε η χώρα, λόγω του κορονοϊού. Μέσα από τις σελίδες του, παντρεύονται με τον καλύτερο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου με τον απρόσμενο και φαινομενικά αταίριαστο έρωτα δυο νέων –αφού ο ένας είναι Γερμανός αξιωματικός των Ες-Ες και η άλλη μια κοπέλα Εβραϊκής καταγωγής από τα Γιάννενα-, που παίρνουν ζωή από την πένα του συγγραφέα. Οι δυο κεντρικοί χαρακτήρες θα βρεθούν αντιμέτωποι με γεγονότα που θα σημαδέψουν και θα καθορίσουν τη μετέπειτα πορεία τους.
Η αρχή της ιστορίας τοποθετείται μερικά χρόνια μετά τον πόλεμο, το 1960 στο Τελ-Αβίβ, με τους πρωταγωνιστές να ακούνε στο ραδιόφωνο μια προσφορά από αεροπορική εταιρεία για ένα ταξίδι στην Αθήνα. Αυτή θα είναι η αφορμή για να ξεκινήσει η αφήγηση για το δύσκολο παρελθόν τους. Πρώτα, θα έρθει στο προσκήνιο η ζωή του Μαξ Μπράουν, ενός Γερμανού που διέθετε στο έπακρον τα χαρακτηριστικά της Αρίας φυλής, που αναζητούσε ο Χίτλερ. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και βρέθηκε να είναι αξιωματικός των Ες-Ες, καθώς η οικογένειά του είχε στενούς δεσμούς με το ναζιστικό καθεστώς, χρηματοδοτώντας το πολλές φορές. Ο ίδιος είχε γαλουχηθεί μέσα στο προπαγανδιστικό ναζιστικό κλίμα που επικρατούσε, ενώ, λόγω των διασυνδέσεων των γονιών του, είχε γνωρίσει κορυφαία στελέχη του, όπως τον Χίμλερ, τον Γκαίρινγκ και τον Γκαίμπελς. Παρόλα αυτά, μέσα του πάντα υπήρχε μια απόσταση από την ιδεολογία αυτή.
Οι διασυνδέσεις που είχε η οικογένειά του τον έφεραν μια μέρα στο γραφείο του Γκαίρινγκ, νούμερο δύο στην ιεραρχία του καθεστώτος και μανιακού συλλέκτη έργων τέχνης διάφορων πολιτισμών. Η συνάντησή τους αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αποστολή του Μαξ, ως ιστορικού της τέχνης, στην Ελλάδα, με σκοπό να εντοπίσει τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ακρόπολης και να τα στείλει στη Γερμανία. Στο άκουσμα αυτής της είδησης ο πρωταγωνιστής ενθουσιάστηκε, διότι θα γνώριζε από κοντά έναν πολιτισμό που μέχρι τότε είχε συναντήσει μόνο στα βιβλία. Πριν από την αναχώρησή του, είχε προγραμματίσει συνάντηση με έναν εγκάρδιο φίλο του, τον Χανς, που εργαζόταν ως αρχίατρος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς και είχε αρχίσει να κλονίζεται ψυχικά, εξαιτίας όλων αυτών που συνέβαιναν εκεί. Έτσι, όταν πήγε να τον βρει στο στρατόπεδο, έγινε κι αυτός μάρτυρας του αποτρόπαιου εγκλήματος που είχε σχεδιαστεί. Η εμπειρία του αυτή θα χαράσσονταν έντονα στην ψυχή του και έκτοτε το χάσμα ανάμεσα σε αυτόν και τη ναζιστική ιδεολογία θα μεγάλωνε περισσότερο.
Παράλληλα με τη ζωή του Μαξ, συναντάμε και την Εβραιογιαννιώτισα Έστερ Λεβή, μια γλυκιά κοπέλα, με σπουδές στο Παρίσι. Είχε μια ήρεμη καθημερινότητα στην πόλη των Ιωαννίνων, μαζί με τους άλλους ρωμανιώτες Εβραίους, που αποτελούσαν μια μεγάλη και σημαντική κοινότητα στην περιοχή. Η συνάντησή της με τον γοητευτικό οφθαλμίατρο Νταβίντ Μοδιάνο, από τη Θεσσαλονίκη, θα της δώσει έναν απέραντο ενθουσιασμό και εν τέλει, θα αρραβωνιαστούν, ωστόσο, η μοίρα δε θα επιτρέψει να ευοδωθεί η σχέση αυτή. Έπειτα, η γερμανική κατοχή στη χώρα θ’ ανατρέψει τη πορεία της Έστερ, που θα σταλεί από τους δικούς της στην Αθήνα με πλαστά στοιχεία, για να γλιτώσει από το ενδεχόμενο των μαζικών συλλήψεων από τους Γερμανούς.
Με αυτόν τον τρόπο και οι δυο πρωταγωνιστές βρίσκονται στην Αθήνα και μάλιστα στην ίδια γειτονιά. Η μοίρα αυτή τη φορά θα έρθει να τους ενώσει, για να τους δώσει μια χαρά που τους χρωστούσε και έτσι, εκτυλίσσεται ένας απόλυτος και εξιδανικευμένος έρωτας. Ωστόσο, προς το παρόν, κανείς από τους δύο δε γνωρίζει την πραγματική ταυτότητα του άλλου. Από αυτή την κατάσταση υπέφεραν και οι δύο, διότι αναγκάζονταν να λένε ψέματα ο ένας στον άλλον. Τελικά, οι αποκαλύψεις θα γίνουν και το αρχικό μούδιασμα θα διαδεχθεί, ακόμα πιο δυνατή, η αγάπη.
Η σύλληψη του Μαξ από τη Γκεστάπο άλλαξε την ηρεμία του ζευγαριού, καθώς είχε μαθευτεί μέχρι τη Γερμανία πως βοηθούσε τους Έλληνες αντιστασιακούς, ενώ είχε ενημερωθεί και ο ίδιος ο Γκαίμπελς. Η διάσωση του πρωταγωνιστή από τους Έλληνες φίλους του και η φυγή του ζευγαριού από τη χώρα θα δώσουν ένα τέλος στις περιπέτειές τους.
Το βιβλίο αυτό πέραν από μια ενδιαφέρουσα και γεμάτη ανατροπές ερωτική ιστορία, αποκαλύπτει στον αναγνώστη γεγονότα πέρα για πέρα αληθινά, όπως την ιδεολογία και τις πρακτικές των ναζιστών, τα ανατριχιαστικά εγκλήματα και πειράματα που πραγματοποιούνταν στο Άουσβιτς, τις διώξεις που υπέστησαν οι Εβραίοι ανά την Ευρώπη και την ίδια την Ελλάδα, τη διαδικασία απόκρυψης των εκθεμάτων του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ακρόπολης και πολλά άλλα. Διαβάζοντας κανείς τις γλαφυρές σελίδες του, ταξιδεύει νοερά στο Βερολίνο, τα Ιωάννινα και την Αθήνα του Β΄ Παγκοσμίου, αναβιώνοντας μια άλλη εποχή. Εν κατακλείδι, είναι ένα έργο που πέρα από συγκινήσεις προσφέρει και γνώση.
