Της Μαρίας Μπότη,
Για χρόνια υπήρχε μία νοητή γραμμή διαχωρισμού των δύο φύλων, των οποίων οι ρόλοι στην οικογένεια, στην εργασία και συνολικά στην κοινωνία ήταν προκαθορισμένοι και ξεκάθαροι. Μία αναδρομή στο παρελθόν -όχι και στο τόσο μακρινό βέβαια- φανερώνει ένα μοντέλο πατριαρχίας, που βασικό πυλώνα έχει τον άντρα ως το κυρίαρχο μέλος της οικογένειας που απολαμβάνει οικονομική ανεξαρτησία και γενικότερες ελευθερίες. Την ίδια ώρα, οι γυναίκες βρίσκονταν «εγκλωβισμένες» σε έναν «κανόνα» που τις όριζε υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών και την φροντίδα του σπιτιού.
Ακούγεται λίγο παράξενο εν έτη 2021 να μιλάμε για ανεξάρτητους άντρες και εξαρτημένες γυναίκες, όμως στην πραγματικότητα είναι μία κατάσταση που δυστυχώς δεν έχει εξαλειφθεί. Η κοινωνία μας αναγκάζει να προσαρμοστούμε σε προκαθορισμένες νόρμες και οτιδήποτε ξεφεύγει από το «συνηθισμένο» θεωρείται κατακριτέο. Οι ρόλοι έχουν μοιραστεί και δεν αλλάζουν, ή μήπως όχι;
Οι αξίες, οι προτεραιότητες, οι ρόλοι ανδρών και γυναικών σταδιακά μεταβάλλονται όπως και ο τρόπος που εκφράζονται, επικοινωνούν, σχετίζονται. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των φύλων και προσαρμογή σε νέα δεδομένα μέσα στην κοινωνία και, κατ’ επέκταση, στην οικογένεια.
Εσωτερικοί παράγοντες, όπως η διεκδίκηση από τη γυναίκα για ισότιμες ευκαιρίες σε εκπαίδευση και εργασία, αλλά και εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι οικονομικές δυσκολίες, δημιουργούν ένα συγκρουσιακό περιβάλλον στον τρόπο που εκλαμβάνονται τα δύο φύλα. Σταδιακά, οι άντρες εισέρχονται στην «αρένα» της οικογένειας, όχι ως απλοί θεατές, αλλά ως ενεργοί «παίκτες». Έτσι, φροντίζουν τα παιδιά, βοηθούν στις οικιακές εργασίες και αναλαμβάνουν ευθύνες που έως τώρα θεωρούνταν «γυναικείες».
Πολλοί άντρες στέκονται μπροστά σε αυτές τις αλλαγές με σκεπτικισμό και φόβο, θεωρώντας ότι είναι μία απειλή για τον ανδρισμό τους, έτσι όπως τον είχαν διδαχτεί από προηγούμενες πατριαρχικές θεωρίες. Κάποιοι άλλοι, πηγαίνοντας κόντρα στα στερεότυπα, αποδέχονται τις αλλαγές και βαδίζουν με το πνεύμα των καιρών, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να προσαρμόσουν τον εαυτό τους στα νέα δεδομένα και όχι να χωρέσουν οι ίδιοι σε κανόνες που πλέον δεν λειτουργούν.
Ο παραδοσιακός ρόλος που γαλούχησε γενιές αντρών, στις μέρες μας, μοιάζει να αδυνατεί να λειτουργήσει και παροτρύνει τους άντρες σε αλλαγές. Στην ουσία, δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως απειλή, αλλά ως ένας τρόπος να εξαλείψουν και να επαναδιαπραγματευθούν μια τοξική αντίληψη για τον ανδρισμό.
Είναι όμορφο και κυρίως αναγκαίο να συνεισφέρουν και οι δύο γονείς στην ανατροφή των παιδιών. Δημιουργεί ένα υγιές και ισότιμο περιβάλλον, διδάσκοντας θεμελιώδεις αξίες και αρχές. Στο κάτω κάτω, ένα είναι το βασικό «συστατικό» που απαιτείται για την καλύτερη «συνταγή»· η αγάπη. Και πηγάζει και από τα δύο φύλα, χωρίς κανόνες και περιορισμούς.
Βλέποντας από μία άλλη οπτική, τελικά είναι οι ίδιες οι αντιλήψεις μας που δεν «αφήνουν» τους άντρες να κερδίσουν τη θέση που επιθυμούν μέσα στην οικογένεια. Παρωχημένες απόψεις γύρω από την αρρενωπότητα, τους «εγκλωβίζουν» στα κουτάκια της κοινωνίας. Έτσι, βρίσκονται δέσμιοι μίας κατάστασης που θεωρεί απαραίτητη την παρουσία της μητέρας και δευτερεύουσα εκείνη του πατέρα.
Για πολλά χρόνια, οι ειδικοί αγνοούσαν το ρόλο του πατέρα στην οικογένεια και στην ανάπτυξη του παιδιού θεωρώντας ότι η επίδρασή του έχει μικρότερη σημασία από εκείνη της μητέρας. Πλέον, πληθώρα επιστημονικών ερευνών συνηγορεί στο ότι ο πατέρας, μέσω της αλληλεπίδρασής του με το παιδί και μέσω της εμπλοκής του στη ζωή του, διαδραματίζει ένα μοναδικό και κρίσιμο ρόλο στην ψυχική υγεία και στην προσωπικότητά του σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του.
Από την βρεφική ηλικία έως την ενηλικίωση, είναι εκείνος που ενθαρρύνει, προτρέπει, γεμίζει αυτοπεποίθηση και σιγουριά, καλεί σε προκλήσεις, χαίρεται και συγκινείται. Είναι εκείνος που είναι πάντα μαζί, αλλά από μακριά. Εκείνος που ταπεινά δέχεται τα στερεότυπα ότι δεν είναι «μαμά», αλλά συνεχώς παλεύει να κερδίσει την θέση που του «αξίζει».
Δεν είναι καιρός να αλλάξουμε αντιλήψεις; Να δεχτούμε ότι οι ρόλοι είναι για να εναλλάσσονται; Κάθε άντρας είναι ικανός να μεγαλώσει ένα παιδί -μόνος ή με σύντροφο- να συντηρήσει ένα σπίτι και να κατακτήσει οτιδήποτε επιθυμεί. Καταρρίπτοντας τα στερεότυπα, μπορεί να υπερβεί τις «φωνές» που αποδοκιμάζουν το έργο του και να δομήσει ο ίδιος τη ζωή που θέλει να ζήσει.
Μία ζωή που την «θέση» του δεν θα την καθορίζουν οι άλλοι, αλλά εκείνος. Και σίγουρα είναι μία θέση μοναδική…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ο ρόλος του πατέρα στην συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, mazigiatopaidi.g, διαθέσιμο εδώ
