Της Χριστίνας Κυράντζη,
Στους πρόποδες του Ολύμπου, το βουνό του δωδεκαθέου, δεσπόζει το Δίον Πιερίας. Η ιστορία του οικισμού αυτού ξεκινά από αρχαιοτάτων χρόνων, καθώς η πρώτη γραπτή αναφορά που αναφέρθηκε στον Δίον χρονολογείται το 424 π. Χ.
Το αρχαίο Δίον υπήρξε μία αρχαία πόλη στρατηγικής σημασίας που οφείλει το όνομά της στον θεό Δία. Υπήρξε κέντρο τόσο πνευματικό όσο και πολιτιστικό, όπου λάμβαναν χώρα αθλητικοί αγώνες, γιορτές και θυσίες. Για τους λόγους αυτούς ανεγέρθηκαν ναοί, θέατρα, τείχη, ενώ τοποθετήθηκε και πλήθος γλυπτών και αγαλμάτων. Πληθώρα όλων αυτών έχει σωθεί και έχει έρθει στο φως από τον Δημήτριο Παντερμαλή. Οι ανασκαφές υπό την εποπτεία του ξεκίνησαν στις αρχές του 20ου αιώνα και τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν ήταν επαύλεις με ψηφιδωτά, ιερά, δύο θέατρα, στάδιο, νεκροταφεία, καταστήματα, λουτρά, λίθινες στήλες και μουσικά όργανα. Το 1983 ιδρύθηκε αρχαιολογικό μουσείο στην περιοχή, στο οποίο εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφές της περιοχής του Δίου και της υπόλοιπης Πιερίας.
Ο ανοικτός αρχαιολογικός χώρος είναι μία ευχάριστη διαδρομή σε πλακόστρωτα δρομάκια και με τη φύση να είναι συνεχώς παρούσα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ναούς και ιερά αφιερωμένα σε διάφορες θεότητες του δωδεκαθέου, όπως τον Δία, την Αφροδίτη και τη Δήμητρα, αλλά και σε Αιγύπτιους θεούς. Επιπλέον, ο επισκέπτης θα συναντήσει και κάποια άλλα κτίρια περιδιαβαίνοντας τον αρχαιολογικό χώρο, όπως ένα πολυγωνικό κτίριο που πιθανόν ήταν μία αγορά, μία παλαιοχριστιανική βασιλική, ένα κτιριακό συγκρότημα που αποτελούσε τα δημόσια λουτρά, καθώς και ένα εντυπωσιακό συγκρότημα κτιρίων που ήταν χώρος αναψυχής και λατρείας. Στο δάπεδο του λουτρού υπάρχει ψηφιδωτό που απεικονίζει τους Τρίτωνες να αρπάζουν τις Νηρηίδες. Ωστόσο, το μεγαλύτερο κτίριο του αρχαιολογικού χώρου είναι το αρχαίο θέατρο, το οποίο χρονολογείται στην Ελληνιστική εποχή. Ένα εξαίρετο κατασκεύασμα που ακολουθεί τη μορφολογία του εδάφους. Κάποιες από τις παραστάσεις, που ανέβηκαν εκεί, είναι πιθανόν τα δράματα του Ευριπίδη, Αρχέλαος και Βάκχες. Στη σύγχρονη εποχή τοποθετήθηκαν ξύλινες κερκίδες για τη φιλοξενία των θεατών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς και για τη διεξαγωγή πλήθος εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Ολύμπου.
Το αρχαιολογικό μουσείο του Δίου βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από το αρχαιολογικό πάρκο. Το πρώτο μουσείο κτίστηκε το 1931, ενώ το 1983 έγινε ένα σύγχρονο κτίριο, κατάλληλο για τη φιλοξενία των ευρημάτων από τις ανασκαφές. Όλα τα ευρήματα έχουν ταξινομηθεί στο μουσείο σε ενότητες σύμφωνα με τον χώρο όπου βρέθηκαν (λουτρά, νεκροταφεία, ιερά, ναοί κ.α.) και ο κάθε όροφος χωρίζεται σε ενότητες. Στο ισόγειο, όπου εκτίθενται το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του μουσείου, υπάρχουν τρεις, Α’, Β’ και Γ΄. Στην πρώτη ενότητα (Α’), παρουσιάζονται αγάλματα που απεικονίζουν τις Ασκληπιάδες, όπως επίσης και ευρήματα που βρέθηκαν στο λουτρικό συγκρότημα του αρχαιολογικού χώρου του Δίου. Οι ενότητες Β’ και Γ’ περιλαμβάνουν ευρήματα από ιερά. Πιο συγκεκριμένα, στη δεύτερη ενότητα (Β’) εκτίθενται ευρήματα από το ιερό της Ίσιδας, μεταξύ των οποίων είναι και κάποια λατρευτικά αγάλματα. Στην τελευταία ενότητα, τη Γ’, τα ευρήματα προέρχονται από το ιερό της Δήμητρας. Στο ιερό αυτό βρέθηκαν γλυπτά και πήλινα ειδώλια, αγγεία, επιγραφές αλλά και κάποια κοσμήματα. Επιπλέον, στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα από τα ιερά του Διονύσου, του Ασκληπιού και του Ολυμπίου Διός. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει και αγάλματα από το ιερό των Αιγυπτίων θεών, ευρήματα από τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές (όπως η μαρμάρινη τράπεζα προσφορών) νομίσματα, ταφικά μνημεία, κτερίσματα και διάφορα άλλα ευρήματα από τα νεκροταφεία, ειδώλια, ευρήματα από το ιερό του Διονύσου καθώς και διάφορα άλλα μικροαντικείμενα.
Στον υπόγειο χώρο του μουσείου, ο επισκέπτης θα μάθει για την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Δίου. Για την εύκολη κατανόηση όλων των εκθεμάτων ο χώρος έχει χωριστεί σε οκτώ ενότητες. Αυτές αφορούν τη λατρεία, τις μεταφορές, την ύδρευση, τη χρήση της φωτιάς, τη λάξευση του μαρμάρου, τη γραφή και τέλος την τεχνική κατασκευής των ψηφιδωτών. Στο μουσείο, υπάρχει και μία αίθουσα, όπου γίνονται προβολές οπτικοακουστικού υλικού σχετικά με τον Όλυμπο και το αρχαίο Δίον.
Επίσης, το μουσείο διαθέτει και πρώτο όροφο. Εκεί φιλοξενούνται τα ευρήματα προερχόμενα από την αρχαία Πύδνα και άλλες περιοχές της Πιερίας. Στον όροφο αυτό, εκτίθεται και η ύδραυλις, ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου. Είναι ένα από τα πιο γνωστά μουσικά όργανα της αρχαιότητας, χρονολογείται στον 1ο αιώνα π.Χ. και είναι η αρχαιότερη του είδους της που έχει έρθει στο φως μέχρι και σήμερα.
Ακριβώς δίπλα από το μουσείο, βρίσκεται η Αρχαιοθήκη. Δημιουργήθηκε με σκοπό να φιλοξενήσει το ψηφιδωτό που βρέθηκε στην Έπαυλη του Διονύσου, όπου απεικονίζει τον θρίαμβο του θεού. Το ψηφιδωτό ήρθε στο φως το 2002 και η μεταφορά του ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Ωστόσο, σήμερα ο θεατής έχει τη δυνατότητα να το θαυμάσει και να δει όλες τις λεπτομέρειές του: Τις μορφές -με κεντρική μορφή το θεό Διόνυσο, γυμνό πάνω σε άρμα- και τους πίνακες που περιβάλλουν την κεντρική παράσταση όπου απεικονίζουν θεατρικές μάσκες. Η κεντρική παράσταση λόγω των λευκών ψηφίδων στο έδαφος και των εξαιρετικών λεπτομερειών θυμίζει ζωγραφικό έργο. Στον χώρο της Αρχαιοθήκης εκτίθενται επίσης και διάφορα ευρήματα από τις ανασκαφές, τα οποία είναι υπό συντήρηση. Ο θεατής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη διαδικασία της συντήρησης αλλά και να δει κάποια νέα ευρήματα, τα οποία δεν εκτίθενται ακόμη.
Το φυσικό τοπίο σε συνδυασμό με τον τρόπο παρουσίασης των ποικίλλων ευρημάτων κάνουν τον αρχαιολογικό χώρο του Δίου και το μουσείο μία μοναδική εμπειρία, η οποία θα προσφέρει γνώσεις αλλά και ψυχική ευεξία. Ένας ιδανικός προορισμός για τους λάτρεις της ιστορίας και της φύσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παντερμαλής Δημήτριος, Δίον, Η ανακάλυψη, Αδάμ-Πέργαμος, Αθήνα, 1997.
- Δήμος Δίου – Ολύμπου, dion-olympos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Jurgen Weidner, Mount Olympus, Ancient Sites, Museums, Monasteries and Churches, Jurgen Weidner, 2019.
