Του Μιχάλη Σταματόπουλου,
Η ασπρόμαυρη ταινία με τον τίτλο «Η Έβδομη Σφραγίδα», που γυρίστηκε το 1957, σε μόλις περίπου 40 ημέρες, είναι βέβαιο πλέον ότι αποτελεί έναν πραγματικό θρίαμβο του σκανδιναβικού κινηματογράφου. Η ταινία αυτή είναι το πρώτο κινηματογραφικό «διαμάντι» του σκηνοθέτη Ingmar Bergman, καθώς την ίδια χρονιά γυρίστηκε και η ταινία «Άγριες Φράουλες».
Στην υπόθεση της ταινίας, ο ιππότης Antonius Block (Μax Von Sydow) μαζί με τον ακόλουθό του, Jons (Gunnar Bjornstrand), επιστρέφουν στη Σκανδιναβία μετά από 10 χρόνια περιπλάνησης και μαχών στις Σταυροφορίες. Ο Jons κοιμάται στην ακρογιαλιά και ξαφνικά στον Antonius εμφανίζεται μια σκιώδης και τρομακτική φιγούρα. Ο μαυροφορεμένος άνδρας, που εμφανίζεται, είναι ο Θάνατος (Βeng Ekerot) και ανακοινώνει λακωνικά στον Jons πως πρέπει να τον ακολουθήσει. Ο Antonius, τότε, του προτείνει μια εναλλακτική λύση, να παίξουν μια παρτίδα σκάκι, με σκοπό να κερδίσει το δώρο της ζωής. Ο Θάνατος αποδέχεται την πρόκληση αυτή και ο Antonius καταφέρνει να κερδίσει μερικές μέρες ακόμη. Αποφασίζει μαζί με τον Jons να επιστρέψουν πίσω στο κάστρο που ζούσε πριν από 10 χρόνια και να ξανασυναντήσει τη σύζυγό του. Ο Antonius, όμως, επιμένει να ξεφύγει από τον θάνατο όχι γιατί τον φοβάται, αλλά γιατί επιθυμεί να αναζητήσει την «αλήθεια» και να επιλύσει τα υπαρξιακά ερωτήματα που τον βασανίζουν.
Οι μέρες περνούν και οι δύο πρώην σταυροφόροι περιπλανούνται μέσα στην αχανή σκανδιναβική ύπαιθρο που μαστίζεται από την πανώλη ή αλλιώς τον «Μαύρο Θάνατο». Άρρωστοι άνθρωποι, ερημωμένα χωριά, παράνοια και ο φόβος του θανάτου συνθέτουν το ομιχλώδες και σκοτεινό τοπίο. Ο τελευταίος έχει ενεργοποιήσει ακραίες συμπεριφορές και ένστικτα στους ντόπιους. Οι μοναχοί κάνουν λιτανείες και θεωρούν δίκαιη την πανδημία της πανώλης, καθώς οι άνθρωποι είναι βουτηγμένοι στην αμαρτία, οι ντόπιοι μαστιγώνονται για να εξιλεωθούν στα μάτια του Θεού και άλλοι, ακόμη, πιστεύουν ότι μια νεαρή κοπέλα, που κατηγορείται για μαγεία, είναι υπεύθυνη για το κακό που έρχεται, με έσχατη λύση να τη ρίξουν στην πυρά.
Η περιπλάνηση συνεχίζεται και νέα άτομα έρχονται να προστεθούν στον κύκλο των δύο πρώην σταυροφόρων, με το καθένα από αυτά να αντικατοπτρίζει μια διαφορετική πραγματικότητα. Παρά τις δυσκολίες, τη βαριά ατμόσφαιρα και τον Θάνατο να τους ακολουθεί, ο Antonius προσπαθεί συνεχώς να βρει μια λογική απάντηση σε ό,τι τον βασανίζει, ενώ ο Jon δεν χάνει τον σαρκασμό του και το άκρως καυστικό χιούμορ του.
Ο σκηνοθέτης, μέσα από αυτήν την ταινία και τις καταπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών, που είναι γεμάτη με πραγματικά ιστορικά στοιχεία για τον Μεσαίωνα, πραγματεύεται πολλαπλούς συμβολισμούς, ποιητικούς διαλόγους και ερωτήματα, όπως τι πραγματικά είναι ο Θάνατος και η Ζωή, την ύπαρξη του Θεού, τον ρόλο της Θρησκείας, τον Φόβο που διακατέχει τον άνθρωπο, αλλά και ποιες στην πραγματικότητα είναι οι αρετές και οι αξίες που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Τέλος, η ταινία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, όπως και το κινηματογραφικό βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών το 1957, ξεκινώντας, ουσιαστικά, την πολλών αστέρων καριέρα του Bergman στον κινηματογράφο.
“Ι met Death today. We are playing chess.”
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “The Seventh Seal” (1957), IMDb.com, διαθέσιμο εδώ.
- “The Seventh Seal” (1957), Rotten Tomatoes, διαθέσιμο εδώ.
