Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
«Αυτή είναι η αλήθεια που σου λέω. Απ’ όλα τα αγαθά του κόσμου η ελευθερία είναι το πιο πολύτιμο. Ποτέ να μην ανεχτείς, γιέ μου, να ζήσεις στα δεσμά της δουλείας, που περιπλέκονται». Αυτή η φράση μου φέρνει στη μνήμη διάφορα ονόματα, όπως Βολταίρος, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Αριστοτέλης και πολλοί άλλοι που, αν και έζησαν σε διαφορετικές εποχές, αποπειράθηκαν να «βαφτίσουν» την έννοια της ελευθερίας. Η φράση αυτή, όμως, δεν ανήκει σε κανέναν από τους προαναφερθέντες, αλλά στην ταινία Braveheart του 1995.
Η ταινία τοποθετείται στα τέλη του 13ου αιώνα, μία περίοδο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ των Άγγλων και των Σκοτσέζων, όταν ο μικρός Γουίλιαμ Γουάλας έρχεται αντιμέτωπος με τον βίαιο θάνατο τόσο του πατέρα του όσο και του μεγάλου του αδερφού, εξαιτίας της συμμετοχής τους στον απελευθερωτικό αγώνα των Σκωτσέζων κι αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να ταξιδέψει στο εξωτερικό, υπό την κηδεμονία του θείου του, ο οποίος έχει αναλάβει την ανατροφή και μόρφωσή του. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Γουάλας, ενήλικας πλέον, επιστρέφει στη Σκωτία για να γνωρίσει τον έρωτα στο πρόσωπο της γλυκιάς Μαρόν, την οποία και θα παντρευτεί κρυφά. Η ευτυχία τους, όμως, θα υπάρξει πολύ σύντομη, καθώς η Μαρόν θα εκτελεστεί δημόσια από Άγγλους στρατιώτες, οι οποίοι επιχείρησαν να την βιάσουν και ο Γουάλας δεν θα προλάβει να τη σώσει.
Αυτή η πράξη των Άγγλων στρατιωτών θα πυροδοτήσει το μίσος του Γουάλας, ο οποίος, με τη βοήθεια συμπατριωτών του, επιτίθεται στις στρατιωτικές βάσεις της Αγγλίας στην περιοχή της Σκωτίας και παρατηρεί, καθώς αυτό το αίσθημα εκδίκησης για τον χαμό της γυναίκας που αγάπησε μετατρέπεται σταδιακά σε αίσθημα πατριωτισμού και απελευθερωτισμού, αφού πλέον σκοπός της ζωής του θα αποτελέσει ο ξεσηκωμός των Σκωτσέζων εναντίον του ζυγού των Άγγλων και η δημιουργία μίας αυτόνομης και ελεύθερης Σκωτίας. Στην πορεία αυτή θα έρθει αντιμέτωπος με τους ευγενείς της περιοχής της Σκωτίας, οι οποίοι στηρίζουν περισσότερο τα εδαφικά και οικονομικά προνόμια που τους προσφέρει ο βασιλιάς της Αγγλίας απ’ ότι τον αγώνα για την απελευθέρωση της Σκωτίας, για αυτό και ο Γουάλας στρέφεται στον αρχηγό της φατρίας των Σκωτσέζων Ρομπέρτο Μπρους από τον οποίο ζητά να τον στηρίξει σε αυτόν τον αγώνα και να πείσει τους ευγενείς να συνδράμουν και αυτοί.
Παράλληλα, θα γνωρίσει και την πανέμορφη πριγκίπισσα Ισαβέλλα της Γαλλίας, σύζυγο του γιού του βασιλιά της Αγγλίας, η οποία θα γοητευτεί από την ρώμη και τα ιδεώδη του Γουάλας και θα επιτρέψει την άνθηση ενός ειδυλλίου μεταξύ τους. Οι πόλεμοι και οι μάχες για την απόκτηση της ελευθερίας θα είναι πολλοί και αιματηροί και οι απώλειες εκατοντάδες. Ο Γουίλιαμ θα αποτελέσει σύμβολο ελπίδας για τους Σκωτσέζους, και όλο και περισσότεροι θα επανδρώνουν τον στρατό του εναντίον των Άγγλων και θα κινητοποιηθούν από το ιδεώδες της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας που προβάλει ο Γουίλιαμ.
Την σκηνοθεσία της ταινίας είχε αναλάβει ο πασίγνωστος ηθοποιός Μελ Γκίμπσον, ο οποίος στη συνέχεια ενσάρκωσε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ταινίας, το σενάριο επιμελήθηκε ο Αμερικανός σεναριογράφος Ράνταλ Γουάλας, την μουσική σύνθεση της ταινίας ο αποθανών Τζέιμς Χόρνερ σε συνεργασία με την Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου και η διανομή αλλά και η χρηματοδότηση της ταινίας πραγματοποιήθηκαν από την εταιρεία παραγωγής ταινιών Paramount Pictures. Όσον αφορά την διανομή των ρόλων, την Μάρο ανέλαβε η Κάθριν Μακόρμακ, τον Ροβέρτο Μπρους ο Άνγκους Μακφάινεν, τον βασιλιά Εδουάρδο της Αγγλίας ο Πάτρικ Μαγκουάν και την πριγκίπισσα Ισαβέλλα η Σοφί Μαρσό.
Η ταινία αποτέλεσε τόσο μεγάλη εμπορική επιτυχία που τα κέρδη της άγγιζαν τα 200 εκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα, υπήρξε υποψήφια για δέκα βραβεία Όσκαρ εκ των οποίων κέρδισε τα πέντε (Βραβείο Καλύτερης Εικόνας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερου Μακιγιάζ, Καλύτερης Φωτογραφίας, Καλύτερων Ηχητικών Εφέ), καθώς επίσης απέσπασε και άλλες διακρίσεις και τιμητικές τόσο για το κινηματογραφικό της στυλ όσο και για το σενάριο της.
Τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στην Σκωτία, αλλά οι σκηνές μάχης διαδραματίστηκαν στην Ιρλανδία και προκειμένου να γυριστούν οι σκηνές αυτές όπως τις είχε οραματιστεί ο Μελ Γκίμπσον πέραν των κομπάρσων ζήτησε η παραγωγή να συμμετάσχει και ο Ιρλανδικός Στρατός, ο οποίος ανταποκρίθηκε θετικά και αποτέλεσε τους δύο μεσαιωνικούς στρατούς της ταινίας με έως και 5000 άτομα.
Η ιστορία αυτή, όμως, πέρα από μία τεράστια εμπορική και κινηματογραφική επιτυχία, συνιστά και ένα ιστορικό γεγονός, στο οποίο πρωταγωνιστεί ο Γουίλιαμ Γουάλας ως πλέον ιστορικό πρόσωπο, αλλά και εθνικό σύμβολο της Σκωτίας. Γεννηθείς το 1270, ο Γουίλιαμ ήταν ένας ευγενής Σκωτσέζος πατριώτης, για τον οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα ακριβή ιστορικά στοιχεία μέχρι και το 1297, όταν και υπάρχουν δύο εκδοχές σχετικά με το πως ξεκίνησε τον αγώνα εναντίον των Άγγλων. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, ο Γουίλιαμ ψάρευε σε ένα ποτάμι μέχρι που εμφανίστηκε μία ομάδα Άγγλων στρατιωτών, οι οποίοι του ζήτησαν να παραδοθεί. Εκείνος, όμως, τους ειρωνεύτηκε και εν τέλει τους σκότωσε. Η δεύτερη εκδοχή, την οποία χρησιμοποίησε και η ταινία, αναφέρει πως ο Γουίλιαμ μαζί με άλλους τριάντα άνδρες θανάτωσε τον Σερίφη του κάστρου Λανάρκ, επειδή είχε εκτελέσει την γυναίκα του Μαριόν, την οποία και είχε παντρευτεί κρυφά.
Από εκεί και έπειτα, σαν να δόθηκε το «σύνθημα», και ολόκληρη η Σκωτία διαπνεόταν από ένα επαναστατικό πνεύμα και όλο και περισσότεροι αγρότες και χωρικοί εντάσσονταν στον στρατό του Γουίλιαμ, με στόχο την απελευθέρωση της πατρίδας τους.
Ύστερα από αρκετές επιτυχημένες, για τους Σκωτσέζους, μάχες και την εξευτελιστική συντριβή του αγγλικού στρατού, που παρόλη την αριθμητική υπεροχή του υστερούσε σε ψυχικό σθένος, έφτασε η στιγμή της μάχης στο Φόλκερκ. Οι Άγγλοι ευγενείς συσπειρώθηκαν γύρω από τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο, ο οποίος είχε ζητήσει και την βοήθεια των Ουαλών. [spoiler alert για όσους θα ήθελαν να δουν την ταινία!] Απέναντι σε αυτήν την αριθμητική υπεροχή οι ευγενείς της Σκωτίας εγκατέλειψαν τον στρατό στην πιο κρίσιμη στιγμή, με αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό του στρατού του Γουάλας. Η σκηνή της μάχης αυτής παρουσιάζεται με εξαιρετική σκηνοθεσία και μαεστρία, αφού τη στιγμή που ο Γουάλας συνειδητοποιεί πως ο Ρομπέρτο Μπρους τον είχε προδώσει, αποτυπώνεται στο πρόσωπό του η απόλυτη συντριβή και απελπισία, καθώς για τον Γουίλιαμ η προδοσία από έναν συμπατριώτη του αποτελούσε το τελειωτικό χτύπημα.
Τέλος, ο επίλογος της ζωής του Γουάλας υπήρξε τραγικός και βάναυσος, αφού τα βασανιστήρια που υπέστη, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ήταν μαρτυρικά. Αυτός όμως ο βίαιος θάνατος συνέβαλε στην απαθανάτιση του και στην εξύμνηση της ζωής και των αγώνων που κατέβαλε ο Γουάλας για την Σκωτία, τα οποία για αρκετό καιρό διαδίδονταν προφορικά μέχρι που τον 15ο αιώνα ο Μπλιντ Χάρρυ συνέλεξε όλες αυτές τις προφορικές ιστορίες και τις κατέγραψε σε ένα επικό ποίημα, στο οποίο βασίστηκε ο σεναριογράφος της ταινίας.
Εν κατακλείδι, αναμφίβολα η ταινία Braveheart συνιστά ένα κινηματογραφικό αριστούργημα με εξαίρετες ερμηνείες και μαγευτικά σκηνικά. Σίγουρα, η ιστορικότητα της ταινίας σχετικά με την εποχή και τα πρόσωπα δεν είναι και η πιο ακριβής, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το εγχείρημα αφορούσε την μεταφορά στην μεγάλη οθόνη ενός επικού ποιήματος, στο οποίο ο μύθος αναμοχλεύεται με την ιστορική πραγματικότητα και επίσης δεν επρόκειτο για κάποιο ιστορικό ντοκιμαντέρ, αλλά για μία ταινία περιπέτειας που στόχο έχει να αγγίξει τον θεατή.
Κανείς, όμως, δεν μπορεί να αρνηθεί πως η ταινία αυτή μεταφέρει με τον πιο συγκινητικό τρόπο την έννοια της ελευθερίας και την εξύψωσή της ως υπέρτατου αγαθού, το οποίο παρόλο που αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε λαού οφείλουμε να το διεκδικούμε και μαχόμαστε για αυτό, την ιδέα της φιλοπατρίας και του πατριωτισμού, της αυταπάρνητης προσήλωσης σε ορισμένα υψηλά ιδανικά και ιδεώδη, καθώς επίσης και του ειδυλλιακού έρωτα, που θυμίζει ιπποτικό μυθιστόρημα του μεσαίωνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 10 πράγματα που δε γνωρίζατε για την ταινία Braveheart, thedailyowl.gr, διαθέσιμο εδώ.
-
Braveheart. Η αληθινή ιστορία του σκωτσέζου ήρωα Γουίλιαμ Γουάλας, που έγινε ταινία με τον Μελ Γκίμπσον…, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ.
