Του Δημήτρη Τόλια,
Θυμάμαι ήταν αρχές του 2011, όταν μικρός, ακόμη, τότε, άρχισα να ακούω διάσπαρτες και αυθαίρετες κουβέντες των «μεγάλων παιδιών», των «αλανιών» να μιλάνε για χρυσαυγίτες, αίματα, τιμές, ομάδες και καθήκοντα. Δεν καταλάβαινα πολλά. Δεν διέκρινα κάτι το πολιτικό μέσα στις λέξεις τους. Έβλεπα μονάχα κλίκες να προσπαθούν εκπέμψουν «μαγκιά» στηριζόμενη στη βία. Σε μία βία που την ξέπλενε κάθε φορά μία αίσθηση του καθήκοντος απέναντι σε αξίες και σύμβολα ηγεμονικά στο πολιτισμικό μας ίζημα.
Τότε θυμάμαι καθαρά να αναδύονται από το πουθενά ειδήσεις και ρεπορτάζ, τα οποία μιλούσαν για οργανώσεις, επιθέσεις, πορείες αλλά και δημοσκοπική άνοδο του κόμματος Χρυσή Αυγή. Θυμάμαι χαρακτηριστικά κάποια βίντεο με πορείες στους δρόμους και άσκηση βίας σε αλλοδαπούς μικροπωλητές της λαϊκής αγοράς. Πολλοί στα καφενεία επέκριναν τη βία και το μίσος και, συνειρμικά, αποκαθήλωναν το μόρφωμα από τη σφαίρα του «κανονικού», συνυφαίνοντάς το με αυτή του τέρατος του φασισμού. Άλλοι δειλά και βουβά, με συγκριτικά επιχειρήματα αλληλένδετα με την τότε κρίση, εστίαζαν στις αξίες και τα σύμβολα του μορφώματος, προσπαθώντας να αγκιστρώσουν σε αυτά την ανάγκη για εξεύρεση «ηθικής».
Τα υπόλοιπα σύντομα έγιναν ιστορία. Οι φήμες και η προβολή μεταφράστηκαν σε αυτό το παγωμένο «εγέρθητι» τον Μάιο του 2012, που μούδιασε ολόκληρη την κοινωνία. Οι 21 βουλευτικές έδρες μέτρησαν νεκρούς, νέους μάρτυρες του φασισμού μέχρι η «μάνα» να κλείσει το φίδι στο μπαλαούρο. Με αφορμή την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, είχα αναρωτηθεί με κείμενό μου στις 14 Σεπτεμβρίου του 2020: «[…] με την άνοδο της βίας κατά αδύναμων, την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής του «άλλου» και των εσωτερικών «συμμάχων» του, την άνοδο του εθνικιστικού δίπολου και την ανάδυση του σκοταδισμού πάνω στον επιστημονικό λόγο τι να υποθέσουμε μετά την 7η Οκτωβρίου; Έχουμε το τέλος ενός φασιστικού κύκλου ή την αρχή του;». Έμμεσα απαντούσα πως δεν τελειώσαμε με τον φασισμό στην Ελλάδα. Οι χειρότεροί μου φόβοι επαληθεύονται στην Σταυρούπολη.
Ξαφνικά ακούμε και βλέπουμε για ομάδες, πυρήνες και οργανώσεις στα σχολεία να επιτίθονται. Παρατηρούμε μια μικρό-φασιστική κινητικότητα να σκιάζει ορισμένα γεγονότα. Ξαφνικά η ατζέντα φέρνει στην επιφάνεια ξανά το ζήτημα των φασιστικών οργανώσεων. Το κυριότερο, ακόμη πιο γρήγορα από το 2011, η συζήτηση πολιτικοποιείται. Ακούμε για Γράμμο και Βίτσι στη Βουλή, για τη θεωρία των δύο άκρων στα ενημερωτικά «πάνελς», όσο στους δρόμους συγκεντρώνονται πολίτες, οι οποίοι νιώθουν πως θα απωλέσουν την ατομική τους ταυτότητα, λόγω της προσπάθειας εισόδου της κρατικής ορθολογικότητας στην ιδιωτική τους σφαίρα. Αναφέρομαι σε όλα αυτά, διότι με προβληματίζουν ιδιαίτερα τα σημάδια που εμφανίζονται στην επικαιρότητα. Παρατηρώ μια σειρά στοιχείων που εμφανίστηκαν το 2011 και αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία των φασιστικών κινήσεων, τα οποία αχνά αφήνουν το στίγμα τους, κατά τους τελευταίους μήνες.
Το πρώτο στάδιο, στο οποίο πιστεύω πως βρισκόμαστε, είναι η ανάδειξη μίας κοινωνικής βάσης που δυνητικά θα υποστήριζε μια ακροδεξιά ή, ακόμη χειρότερα, μία φασιστικού τύπου οργάνωση. Η ηθική χρεοκοπία της αρχικής ηγεμονίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οδήγησε σε μία νέα ηγεμονία με εξωτερικά φιλελεύθερα, μα εσωτερικά βαθιά συντηρητικά χαρακτηριστικά, η οποία εκφράστηκε μέσω των ζητημάτων του προσφυγικού, του μακεδονικού και των κοινωνικών μειονοτήτων. Το σημάδι είναι η φθορά της ηγεμονίας του κόμματος-εκφραστή της ηγεμονικής αυτής τάσης που συμπαρασύρει μαζί της τη φιλελεύθερη τάση, αφήνοντας ανολοκλήρωτες τις συντηρητικές τάσεις ως «απωθημένα» σε μια μερίδα της κοινωνίας. Μεταφράζω τον τελευταίο κυβερνητικό ανασχηματισμό ως προσπάθεια να εφησυχαστούν τα «απωθημένα» αυτά.
Όσο παρατηρείται πως σημαντική μερίδα των συντηρητικών με τα «απωθημένα» ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με εκείνους τους «αρνητές» των εμβολίων, με τους οποίους η Κυβέρνηση συγκρούεται ανοιχτά, δημιουργείται μία συντηρητική κοινωνική βάση, που αναζητά έναν «από μηχανής διάβολο» να τη θέσει σε οργάνωση. Βέβαια, η ύπαρξη αυτής της βάσης πυροδοτεί και διαδικασίες στο πολιτικό προσκήνιο. Η απλή αναλογική είναι ικανή να δημιουργήσει σπουδαίες ευκαιρίες σε φιλόδοξους πολιτικούς που θα επιχειρήσουν να οργανώσουν και να εκπροσωπήσουν τη μερίδα αυτή. Ο Κυριάκος Βελόπουλος δεν δείχνει δημοσκοπικά σπουδαία ικανότητα κάτω από την Λάρισα, ενώ ο Γιώργος Τράγκας εξαφανίστηκε έτσι όπως εμφανίστηκε. Φυσικά, δεν πρέπει και να μπερδεύουμε τον φασισμό με την άκρα δεξιά. Η άκρα δεξιά ενυπάρχει και χωρίς τον φασισμό, όχι όμως το αντίθετο. Επομένως, εάν ψάχνουμε τμήματα νέο-φασιστικής οργάνωσης, θα πρέπει σε πρώτο στάδιο να αναζητούμε πομπούς ακροδεξιάς ρητορικής με σημαντική ανταπόκριση.
Επομένως, εκείνο που με ανησυχεί είναι η ύπαρξη του συντηρητικού ρεύματος με χαρακτηριστικά αντί-μεταναστευτικά, εθνικιστικά και κατά των νέων κινημάτων (LGTBQ+, φεμινιστικό, οικολογικό). Τα ρεύματα αυτά πλέουν αυτόνομα και δεν έχουν οργανωθεί σε ένα σχήμα, το οποίο θα μεταμορφωνόταν σε ένα ακροδεξιό κόμμα (alt-right). Το κίνημα των «αρνητών», ωστόσο, η λελογισμένη φθορά προς τα δεξιά του κόμματος, που παραδοσιακά εκπροσωπεί συντηρητικές τάσεις και τα συσσωρευμένα «απωθημένα», για τα οποία κάνω λόγο παραπάνω, είναι πιθανό να συναντηθούν στις αντί-εμβολιαστικές συνευρέσεις του δρόμου ή του διαδικτύου.
Ανακεφαλαιώνοντας τις παραπάνω σκέψεις, με αφετηρία διάσπαρτες κινήσεις και γεγονότα που παρατηρώ στην επικαιρότητα, εκφράζω τον φόβο ότι η οργάνωση ακροδεξιών κοινών και πυρήνων, υπό την σκέπη ενός κόμματος/κίνησης, διαθέτει τα απαραίτητα υλικά για να πραγματοποιηθεί έναν χρόνο μετά την καταδίκη της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή». Αρχικά, είναι υπαρκτή η αίσθηση της απώλειας (ελευθερία μη εμβολιασμού), που κινητοποιείται με θεμέλιο εθνικά σύμβολα. Δεύτερον, είναι συμπαγής μία ιδεολογική βάση με συντηρητικά απωθημένα και, τρίτον, παρουσιάζονται πυρήνες οργάνωσης φασιστικού τύπου. Εκεί που καταλήγω είναι στο ότι, το εάν θα παραχθεί κάποιος σχηματισμός και το ποιος θα είναι ο χαρακτήρας του (ακροδεξιός/alt-right/φασιστικός), θα κριθεί από την εκ των άνω οργάνωση των κοινών αυτών. Οι ευκαιρίες της απλής αναλογικής, σε συνδυασμό με τη χωρική συνεύρεση των ρευμάτων αυτών στα αντί-εμβολιαστικά κινήματα, είναι δυνατόν να φέρει νέες εξελίξεις. Η Δημοκρατία πρέπει να βρίσκεται σε επαγρύπνηση, μόλις έναν χρόνο μετά την καταδίκη της «Χρυσής Αυγής».
