Της Ελευθερίας Κωνστάντιου,
Καθημερινά εμφανίζονται μπροστά μας ενημερωτικά ρεπορτάζ που αναφέρονται στα απειλούμενα και προς εξαφάνιση ζώα σε περιοχές και χώρες ανά την υφήλιο. Ωστόσο, όταν η συζήτηση μετατοπίζεται στα «ενδότερα», δηλαδή στην Ελλάδα, κατά πόσο είναι έτοιμοι όλοι για να δώσουν μια σωστή απάντηση; Σε αυτό, λοιπόν, το άρθρο, αυτό ακριβώς θα επιχειρηθεί!
Ορισμός
Πριν ξεκινήσουμε να απαριθμούμε είδη ζώων που τείνουν προς την εξαφάνιση, είναι εξαιρετικά σημαντικό να ορίσουμε τον όρο «απειλούμενο είδος». Ανατρέχοντας στην Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN), η οποία είναι υπεύθυνη για την προστασία των ειδών που κινδυνεύουν, μαθαίνουμε ότι: «απειλούμενο ονομάζεται κάθε είδος ζωντανού οργανισμού το οποίο απειλείται με εξαφάνιση στο άμεσο μέλλον». Ακόμη, η IUCN κατανέμει τα απειλούμενα είδη σε τρεις βασικές κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιέχει τα είδη που βρίσκονται σε «κρίσιμη απειλή» (critically endangered), η δεύτερη τα είδη που είναι «απλώς απειλούμενα» (endangered) και η tρίτη και τελευταία κατηγορία τα είδη που είναι «εκτεθειμένα» (vulnerable).
Οργανώσεις
Για την προστασία των ειδών που απειλούνται στη χώρα μας, δραστηριοποιείται η WWF Greece, ενώ είδη που αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο να εξαφανιστούν, προστατεύονται και από την οργάνωση Αρκτούρος. Αν και παραπάνω αναφέρονται οι πιο γνωστές οργανώσεις, δεν πρέπει να ξεχνάμε όλες τις οργανώσεις –μικρές και μεγάλες– που πασχίζουν να προστατέψουν την σπάνια πανίδα της πατρίδας μας.
Ποια είναι τα είδη αυτά;
Στο σημείο αυτό, έφτασε η ώρα να ονοματίσουμε τα απειλούμενα ελληνικά ζώα:
Θαλάσσια είδη
Καρέτα Καρέτα
Ένα από τα γνωστότερα απειλούμενα είδη είναι η Χελώνα Καρέτα-Καρέτα. Πρόκειται για ένα είδος θαλάσσιας χελώνας, που σήμερα απειλείται σε σημαντικό βαθμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το 60% των φωλιών του είδους συναντώνται στη Ζάκυνθο, όπου και υπάρχει το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, και τη Δυτική Πελοπόννησο.
Μονάχους μονάχους
Σε ένα άλλο –αρκετά φορτισμένο ιστορικά– ελληνικό νησί βρίσκεται το μέρος όπου διαβιεί ένα ακόμη σπάνιο απειλούμενο είδος∙ η φώκια μονάχους-μονάχους. Το νησί αυτό είναι η Γυάρος και φαίνεται ότι στις θάλασσες και τις ακτές της ζει το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού. Φυσικά, τα σπάνια αυτά θαλάσσια όντα ζουν και σε άλλες περιοχές, όπως η Αλόννησος, τόσο στον χώρο του Αιγαίου, όσο και στο Ιόνιο πέλαγος.
Φυσητήρες
Όπως μας ενημερώνει η σελίδα της WWF, η φυσητήρας φάλαινα αποτελεί το «τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο που έχει καταγραφεί ποτέ» και φυσικά πληθυσμός τους εντοπίζεται και στα ελληνικά νερά. Πιο συγκεκριμένα, η Ελληνική Τάφρος, που αποτελεί ταυτόχρονα και το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, είναι το μέρος που φιλοξενεί τα τεράστια αυτά θαλάσσια κήτη. Η Ελληνική Τάφρος είναι το μοναδικό μέρος όπου οι θηλυκές φυσητήρες γεννούν τα μικρά τους, ενώ στο σημείο υπάρχουν και αρσενικά. Εκεί ζουν περί τα 200 θηλαστικά, ενώ απειλούνται με εξαφάνιση λόγω των ήχων που παράγουν τα εργαλεία σεισμογραφικής έρευνας, της έρευνας για υδρογονάνθρακες, οι προπέλες των σκαφών και φυσικά η κλιματική αλλαγή, η θαλάσσια ρύπανση και τα πλαστικά.
Είδη ξηράς
Τσακάλι
Όλοι γνωρίζουμε την έκφραση «Είσαι τσακάλι!», ωστόσο, αυτό που λίγοι ξέρουν είναι πως τα τσακάλια, αν και κάποτε αποτελούσαν κοινό είδος, σήμερα τείνουν να εξαφανιστούν, κυρίως λόγω του κυνηγιού καθώς και των φυσικών καταστροφών. Σήμερα, σε περιοχές όπως η ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η Χαλκιδική, η παραλιακή ζώνη της Φωκίδας, η Πελοπόννησος, η Σάμος και σε μικρότερες ομάδες στην Κερκίνη και τον Αξιό, στον ελληνικό χώρο υπολογίζονται περίπου 1500 τσακάλια.
Ελληνικός Ποιμενικός
Γίνεται μια ράτσα σκύλου να ανήκει στα απειλούμενα είδη; Και όμως, αναφερόμαστε φυσικά στον Ελληνικό Ποιμενικό∙ ένα σκύλο γνωστό για την ιδιότητά του ως φύλακας, ικανό να αναμετρηθεί με λύκους και αρκούδες και κυρίως πιστό φίλο των κτηνοτρόφων. Δυστυχώς όμως, το ανθρώπινο είδος ευθύνεται για την απειλή, που υφίσταται η συγκεκριμένη ράτσα, αφού πολλά ζώα θανατώνονται από ασυνείδητους, που τα δηλητηριάζουν. Έτσι, σύμφωνα με τον Αρκτούρο, σήμερα υπάρχουν λιγότεροι από 3000 Ελληνικοί Ποιμενικοί.
Καφέ αρκούδα
Μόλις 350-400 αρκούδες υπολογίζεται ότι ζουν στη χώρα μας σε δύο ομάδες, οι οποίες δεν επικοινωνούν γεωγραφικά, ευρισκόμενη η μία στην Οροσειρά της Πίνδου (μεγαλύτερος πληθυσμός) και η άλλη στην Οροσειρά της Ροδόπης. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, υπεύθυνος για την απειλή που αντιμετωπίζει το είδος, δεν είναι παρά ο άνθρωπος και οι παρεμβάσεις του στη φύση. Απρόσεκτη οδήγηση, δηλητηριάσεις, καταστροφή των βιοτόπων είναι οι λόγοι που απειλούνται οι καφέ αρκούδες.
Μακάρι σε αυτό το άρθρο να μπορούσαν να αναφερθούν όλα τα απειλούμενα είδη της χώρας, αλλά δυστυχώς είναι πολλά – και το άρθρο θα είχε έκταση μελέτης. Στόχος ήταν: να μάθει ο αναγνώστης τον ορισμό του απειλούμενου είδος, να διαβάσει ορισμένες πληροφορίες για κάποια από αυτά που βρίσκονται (και) στη χώρα μας και κυρίως να κινητοποιηθεί, όπως μπορεί, ώστε να τα βοηθήσει να επιβιώσουν, δεδομένου ότι οργανώσεις, όπως η WWF Greece και ο Αρκτούρος, προσφέρουν τη δυνατότητα «υιοθεσίας» ενός άγριου ζώου. Έχει έρθει η ώρα να λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας το θέμα αυτό και να ενεργήσουμε όπως πρέπει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εθνικοί δρυμοί, drys.weebly, διαθέσιμο εδώ
- Φυσητήρες, WWF, διαθέσιμο εδώ
- Περιβάλλον/WWF Ποια ζώα απειλούνται με εξαφάνιση στην Ελλάδα- Τι δεν πρέπει να κάνουμε όταν τα συναντάμε, , διαθέσιμο εδώ
- Τσακάλι, WWF, διαθέσιμο εδώ
