Η 18η Οκτωβρίου στην Ιστορία

Του Τάσου Γρηγοριάδη,

1851: Το διαχρονικό και αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Herman Melville, Μόμπι Ντικ, εκδίδεται για πρώτη φορά, στο Λονδίνο. Ο Melville ήταν Αμερικανός συγγραφέας, που επαγγελλόταν ως εκπαιδευτικός για κάποιο διάστημα, αλλά βασικότερα, ως ναυτικός στο φαλαινοθηρικό Acushnet. Καταφανέστατα, είχε ταξιδέψει πολύ, ιδιαίτερα στις νήσους του Νότιου Ειρηνικού, ενώ κάποια στιγμή άφησε τη σκληρή αυτή ζωή και αποφάσισε να ζήσει σε διάφορες περιοχές, γράφοντας βιβλία. Αργότερα, επιθυμώντας να δώσει ξεχωριστή χροιά στα έργα που δημοσίευε, στράφηκε προς τις αληθινές ιστορίες ναυαγίων και τις κολοσσιαίες λευκές φάλαινες αλμπίνο. Πιο συγκεκριμένα, εμπνεύστηκε από την ιστορία του φαλαινοθηρικού Έσσεξ, που βυθίστηκε από επίθεση φάλαινας αλμπίνο. Επιπρόσθετα, έναυσμα αποτέλεσε και η λευκή φάλαινα Μότσα Ντικ, με τη θρυλική φήμη που κατείχε ανάμεσα στους ναυτικούς για τις φονικές επιθέσεις της. Αποτέλεσμα αυτής της «σύμπραξης» κατέστη το έργο The Whale (Η Φάλαινα), που εκδόθηκε στο Λονδίνο την 18^η Οκτωβρίου του 1851. Σημειώνεται πως τον Νοέμβριο του ίδιο έτους το μυθιστόρημα μετονομάστηκε σε Μόμπι Ντικ. Το έργο, ωστόσο, δεν έλαβε την απήχηση που του αναλογούσε (μόνο 3.200 αντίτυπα έως το 1891), ενώ μόλις στις αρχές του 20^ου αιώνα άρχισε να γίνεται αντιληπτή η πραγματική αξία του. Σήμερα, αποτελεί από τα πιο ξακουστά και πολυδιαβασμένα λογοτεχνικά έργα παγκοσμίως, με αντίστοιχες εκδοχές του να εμφανίζονται σε ταινίες και σε κινούμενα σχέδια.

1867: Η περιοχή της Αλάσκας μεταφέρεται επισήμως στις Η.Π.Α. από την αποδυναμωμένη Ρωσική Αυτοκρατορία. Η καταβεβλημένη Ρωσία, ούσα η ηττημένη του Κριμαϊκού Πολέμου (1853-1856), αποζητούσε χρηματική ενίσχυση για να αναζωογονήσει την Αυτοκρατορία. Ο Τσάρος Αλέξανδρος Β’ αντιλήφθηκε ότι τα απομακρυσμένα εδάφη στη Βόρεια Αμερική (Αλάσκα) είναι ασύμφορα και, ακολούθως, προσέγγισε τους Αμερικανούς, που επιθυμούσαν να επεκταθούν στα πέριξ των ακτών του Ειρηνικού. Παρά την αντίδραση της αμερικανικής κοινής γνώμης, που θεωρούσε την Αλάσκα μια άγονη, παγωμένη γαία, επετεύχθη συμφωνία. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Γουίλιαμ Σιούαρντ (William Seward), μαζί με τον Πρόεδρο Άντριου Τζόνσον (Andrew Johnson), κατηγορήθηκαν δριμύτατα από πολλούς για τα 7,2 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 120 εκατομμύρια δολάρια σήμερα) που «θυσίασαν» για την Αλάσκα. Επιπροσθέτως, το νομιμοποιητικό ψήφισμα της συμφωνίας «πέρασε» μόνο με μια ψήφο, δείγμα του ευρύτατου διχασμού και σε πολιτικό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, την 18^η Οκτωβρίου του 1867, η αχανής και τότε ανεξερεύνητη Αλάσκα αφομοιώνεται πλήρως στην επικράτεια των Η.Π.Α. Εν καιρώ, οι Σιούαρντ και Τζόνσον δικαιώθηκαν, όταν η κοινή γνώμη αντιλήφθηκε την αξία της περιοχής. Στα τέλη του 20^ου αιώνα, ανακαλύφθηκαν πλούσια κοιτάσματα χρυσού, ενώ αργότερα αξιοποιήθηκαν οι άφθονες ποσότητες αλιευμάτων, ξυλείας και πετρελαίου της Αλάσκας. Καταληκτικά, η γεωπολιτική και πλουτοπαραγωγική σημασία της Αλάσκας είναι πλέον αντιληπτές ευρέως και η αγορά της -πλέον- 49^ης πολιτείας των Η.Π.Α. θεωρείται μια καταφανής διαπραγματευτική επιτυχία.

1912: Φτάνει εις πέρας ο επονομαζόμενος «Λιβυκός Πόλεμος», ανάμεσα στην Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την υπογραφή της Συνθήκης του Ouchy. Η Ιταλική Κυβέρνηση επιθυμούσε να επανακτήσει τη χαμένη αίγλη της χώρας, δημιουργώντας αποικίες στη Βόρεια Αφρική. Στην αντίπερα όχθη, στη «δύνη» της εγχώριας αναταραχής, η δεινοπαθούσα Οθωμανική Αυτοκρατορία έκανε απέλπιδες προσπάθειες να ανασυγκροτηθεί. Η Ιταλία, διαισθανόμενη τη μειονεκτική θέση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά από τελεσίγραφο, τον Σεπτέμβριο του 1911, κηρύττει επισήμως τον πόλεμο. Ακολουθεί εισβολή στη Λιβύη από τον Ιταλικό Στρατό, τον οποίο στήριζαν αρκετοί τοπικοί Μουσουλμάνοι φύλαρχοι κατά των Οθωμανών. Επιπλέον, αν και οι παράκτιες περιοχές δεν άργησαν να υποπέσουν σε ιταλικό έλεγχο, η δυσπρόσιτη Λιβυκή ενδοχώρα και η λυσσαλέα αντίσταση μερικών τοπικών αρχηγών δυσκόλεψαν τις ανέτοιμες ιταλικές δυνάμεις. Στη συνέχεια, οι Ιταλοί, για να ασκήσουν πίεση στην «Υψηλή Πύλη», κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα, τον Μάιο του 1912. Έπειτα από νέα επέλαση των Ιταλών, το καλοκαίρι του 1912, και την αναζωπύρωση στη Βαλκανική Χερσόνησο -απαρχές Α’ Βαλκανικού Πολέμου-, η Οθωμανική Αυτοκρατορία εξαναγκάζεται να συνθηκολογήσει. Έτσι, στις 18 Οκτωβρίου, υπεγράφη στην Ελβετία, στην περιοχή Ouchy της Λωζάνης, η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα στην Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η ασάφεια των συμφωνηθέντων καθιστά τελικά τη συνθήκη δυσεφάρμοστη, με αποτέλεσμα το καθεστώς της Λιβύης να «αιωρείται» διαρκώς τις επόμενες δεκαετίες.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Italo-Turkish War, Britannica, διαθέσιμο εδώ
• U.S. takes possession of Alaska, History, διαθέσιμο εδώ
• Moby Dick, Novel by Melville, Britannica, διαθέσιμο εδώ
• Moby Dick, by Herman Melville (1851), ZSR Library, διαθέσιμο εδώ
• October 18th 1851: Moby-Dick published, Today in History, διαθέσιμο εδώ
• October 18, 1851: Herman Melville’s ‘Moby-Dick’ Is Published, The Nation, διαθέσιμο εδώ
• Purchase of Alaska, March 30, 1867, America’s Story from America’s Library, διαθέσιμο εδώ
• Italo-Turkish War 1911-1912, International Encyclopedia of the First World War, διαθέσιμο εδώ
• There Are Two Versions of the Story of How the U.S. Purchased Alaska From Russia, Smithsonian Magazine, διαθέσιμο εδώ