Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Η Κολομβία, αποτελεί μία χώρα με πολιτικές αναταραχές και άνθιση του εμπορίου ναρκωτικών. Παρόλα αυτά, βρίσκεται στις τέσσερεις μεγαλύτερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και υδρογονανθράκων. Γενικά, χαρακτηρίζεται από υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, όμως παραμένει μία αναπτυσσόμενη χώρα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, δηλαδή μέσα σε ένα βίαιο πολιτικό σκηνικό και σε μία τερατώδη σκιώδη οικονομία, λόγω παράνομων δραστηριοτήτων, η Κολομβία καταφέρνει να διατηρήσει μία μεγάλη εμπορική δραστηριότητα με τρίτες χώρες, εκμεταλλευόμενη τους φυσικούς της πόρους. Πόσο μεγάλη είναι, όμως, η δραστηριότητα αυτή και κατά πόσο συνεισφέρει στο Α.Ε.Π. της χώρας;
Όπως αναφέραμε και πριν, το μεγαλύτερο μέρος του Α.Ε.Π. της Κολομβίας προέρχεται από τους φυσικούς της πόρους. Αυτοί είναι τα διάφορα καύσιμα, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η γεωργία. Αυτή η παραγωγική δομή είναι τυπική για όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι ανεπτυγμένες χώρες αντίστοιχα βασίζονται περισσότερο στις υπηρεσίες. Όπως είναι, λοιπόν, λογικό, οι αναπτυσσόμενες χώρες εξάγουν πρώτες ύλες και αγροτικά προϊόντα, ενώ οι ανεπτυγμένες εξάγουν υπηρεσίες και «επεξεργασμένα αγαθά» που απαιτούν εξειδίκευση για να κατασκευαστούν, όπως μηχανήματα και εργαλεία. Η δομή αυτή κυριαρχεί και στο διεθνές εμπόριο της Κολομβίας. Αντίστοιχα, η κάθε ομάδα χωρών εισάγει τα αγαθά που της «λείπουν». Δηλαδή, οι αναπτυσσόμενες χώρες εισάγουν μηχανήματα και εξειδικευμένη γνώση, ενώ οι ανεπτυγμένες πρώτες ύλες και τρόφιμα. Αυτή, λοιπόν, είναι και η δομή του Εμπορικού Ισοζυγίου της Κολομβίας.
Η παραπάνω διαδικασία ωφελεί και τις δύο ομάδες χωρών. Και αυτό συμβαίνει γιατί η κάθε χώρα μπορεί να επενδύσει τους πόρους που διαθέτει, δηλαδή εργατικό δυναμικό, εξοπλισμό, γνώσεις, σε εκείνον τον τομέα, στον οποίο μπορεί να είναι πιο αποδοτική. Κατά συνέπεια, παράγονται προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και με πολύ χαμηλότερο κόστος, απ’ ό,τι εάν παράγονταν από μία άλλη χώρα. Το γεγονός αυτό ωφελεί τόσο τους καταναλωτές ατομικά όσο και τις χώρες συνολικά. Για να κατανοήσουμε πόσο σημαντικό είναι το φαινόμενο αυτό, το οποίο οι ακαδημαϊκοί ονομάζουν «Εξειδίκευση», εάν ένα σάντουιτς παραγόταν εξολοκλήρου στην Ελλάδα, χωρίς να εισάγουμε κανένα αγαθό, θα έφτανε να κοστίζει μέχρι και 500€!
Σύμφωνα με στοιχεία το 2017, το διεθνές εμπόριο της Κολομβίας αποτελεί το 34,9% του Α.Ε.Π. της. Ο όγκος του εμπορίου της χώρας έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια. Το 2012, υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του δεύτερου μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου της χώρας, και της Κολομβίας για τη διενέργεια ελεύθερου εμπορίου, χωρίς δασμούς, ποσοστώσεις και άλλα εμπόδια. Η υπογραφή της συμφωνίας αυτής είναι ένας από τους κύριους λόγους που αυξήθηκε ο όγκος των εμπορευόμενων αγαθών.
Την ίδια χρονιά, υπογράφηκε μία παρόμοια συμφωνία μεταξύ της Χιλής, του Μεξικού και του Περού και της Κολομβίας με διάφορες αναδυόμενες αγορές της Ασίας. Το γεγονός αυτό προσέφερε στις παραπάνω χώρες την ευκαιρία να αποκτήσουν εναλλακτικούς εμπορικούς εταίρους και να διαπραγματευθούν μέσα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο τις εισαγόμενες και εξαγόμενες ποσότητες αγαθών, καθώς και τις τιμές τους.
Όμως, παρόλη την αύξηση του όγκου εμπορίου, το ισοζύγιο της χώρας παραμένει αρνητικό. Αυτό ενδεχομένως να συμβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον, τα αγαθά που εξάγουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Κολομβία, έχουν χαμηλότερη αξία ανά μονάδα σε σχέση με τα επεξεργασμένα αγαθά που εξάγουν οι ανεπτυγμένες χώρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες να πρέπει να αυξήσουν κατά πολύ περισσότερο τις εξαγόμενες ποσότητές τους, προκειμένου να κάνουν τα ισοζύγιά τους θετικά. Ο όγκος των εξαγόμενων αγαθών, καθώς και η τιμή τους, σχετίζεται άμεσα, εκτός από άλλους οικονομικούς παράγοντες, και με τις διαπραγματευτικές ικανότητες της κάθε χώρας αλλά και με το ευρύτερο πλαίσιο διεθνών σχέσεων που έχει με τους εμπορικούς της εταίρους.
Ο δεύτερος λόγος που η Κολομβία έχει αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο, πιθανότατα είναι η μεγάλη σκιώδης οικονομία της. Μέχρι τη δεκαετία του 1970 και του 1980, το παράνομο εμπόριο μαριχουάνας και κοκαΐνης της Κολομβίας, ειδικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε γίνει σημαντική πηγή εισοδήματος, ξεπερνώντας κατά καιρούς την αξία των νόμιμων εξαγωγών. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να καταπολεμήσει τα καρτέλ ναρκωτικών της Κολομβίας, να αναχαιτίσει τις αποστολές κοκαΐνης και να εξαλείψει τα πεδία της κοκαΐνης μέσω αεροψεκασμών, η κοκαΐνη παρέμεινε ένας ισχυρός παράγοντας στην εθνική οικονομία. Επιπλέον, η καλλιέργεια παπαρούνας και το εμπόριο ηρωίνης αυξήθηκαν σημαντικά στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το εμπόριο ναρκωτικών παραμένει μία μεγάλη πληγή για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας.
Οι εξαγωγές της χώρας αποτελούνται γενικότερα σε μεγάλο βαθμό από ακατέργαστο πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου, καφέ, χημικά, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, φρέσκα λουλούδια και άνθρακα. Το πετρέλαιο αποτελεί το πιο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας και συνεισφέρει στο 57% της αξίας των συνολικών εξαγωγών. Δεύτερα σε αξία εξαγώγιμα προϊόντα είναι οι μπρικέτες άνθρακα και ο οπτάνθρακας.
Επόμενο σε αξία προϊόν είναι ο καφές και τα διάφορα μπαχαρικά, τα οποία καταλαμβάνουν μαζί το 5,6% της αξίας των συνολικών εξαγωγών, ενώ ακολουθούν τα διαμάντια και άλλα πολύτιμα μέταλλα με της αξία τους να αγγίζει το το 3,9%. Μετά ακολουθούν τα πλαστικά με 3,7%, τα διάφορα φυτά και φρούτα με 7%, ο σίδηρος με 1,6%, κ.ά. τα οποία καταλαμβάνουν περίπου το 3% της αξίας των συνολικών εξαγωγών.
Οι εισαγωγές της Κολομβίας αποτελούνται αντίστοιχα κυρίως από μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφοράς, χημικά προϊόντα, αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου, βασικά μέταλλα και μεταλλικά προϊόντα και προϊόντα χαρτιού.
Συγκεκριμένα, το πρώτο σε αξία εισαγμένο προϊόν είναι τα μηχανήματα και οι υπολογιστές. Τα μηχανήματα αφορούν κυρίως την παραγωγή αγαθών στην κτηνοτροφία και τη βιομηχανία. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν το 11,3% των συνολικών εξαγωγών. Ακολουθούν τα λοιπά ηλεκτρονικά προϊόντα με ποσοστό επίσης 11,3%, τα αυτοκίνητα με 8,5% κ.ά. Όσον αφορά τα αυτοκίνητα, η Κολομβία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς της Λατινικής Αμερικής.
Συνοψίζοντας, βλέπουμε και στο παραπάνω διάγραμμα ότι τα τελευταία 25 χρόνια η Κολομβία έχει αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ποικίλα προβλήματα και, μαζί με άλλους παράγοντες, εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Για να λυθεί το πρόβλημα αυτό, θα πρέπει να γίνουν βαθιές μεταρρυθμίσεις στη χώρα, οι οποίες με τη σειρά τους απαιτούν ένα ειρηνικό και δημοκρατικό πολιτικό σκηνικό. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να στοχεύουν κυρίως στο νομικό και οικονομικό πλαίσιο, το οποίο ρυθμίζει τη σκιώδη οικονομία. Εν ολίγοις, το παραεμπόριο και οι παράνομες δραστηριότητες αποτελούν το σημαντικότερο πρόβλημα της Κολομβίας, το οποίο θα πρέπει να επιλυθεί μέσα στην επόμενη πενταετία, προκειμένου να υπάρξει ένα θετικό εμπορικό ισοζύγιο και γενικότερα ένα βιώσιμο οικονομικό περιβάλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Possessing one of the grandest economies in South America, the country holds maximum potential from colombia exports and imports with return on investment, The Bogota Post, Retrieved from here
- Colombia Finance and Trade, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- Columbia Trade Summary, WITS, Retrieved from here
