Της Μαριλένας Παπαδημητροπούλου,
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, αποτελώντας πολλά χρόνια αντικείμενο μελέτης για την ιατρική επιστήμη, μπορεί πολύ εύκολα να χαρακτηριστεί ως το πιο πολύπλοκο όργανο του ανθρώπινου οργανισμού. Ελέγχει τις κινήσεις, αποθηκεύει τις αναμνήσεις και είναι η πηγή των σκέψεων, των συναισθημάτων και της γλώσσας μας. Άλλες σημαντικές λειτουργίες του σώματος, για τις οποίες είναι υπεύθυνος, είναι η αναπνοή και η πέψη. Για να λειτουργήσει σωστά, χρειάζεται οξυγόνο και μάλιστα το 20% του οξυγόνου που αναπνέουμε. Η μεταφορά του στον εγκέφαλο γίνεται μέσω των αρτηριών, οι οποίες καλύπτουν όλη την έκτασή του και τον τροφοδοτούν κάθε στιγμή με πλούσιο σε οξυγόνο αίμα.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν διαταράσσεται αυτή η λειτουργία; Όταν η παροχή αίματος σε μέρος του εγκεφάλου διακοπεί ή μειωθεί, εμποδίζοντας τον ιστό του εγκεφάλου να λάβει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν σε λίγα λεπτά. Η βλάβη αυτή ονομάζεται εγκεφαλικό επεισόδιο και οι δύο βασικές κατηγορίες είναι:
Το Ισχαιμικό Εγκεφαλικό Επεισόδιο: Ο πιο συνηθισμένος τύπος εγκεφαλικού επεισοδίου. Συμβαίνει, όταν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου στενεύουν ή φράσσουν, προκαλώντας σοβαρά μειωμένη ροή αίματος (Ισχαιμία).
Το Αιμορραγικό Εγκεφαλικό Επεισόδιο: Συμβαίνει, όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλο διαρρέει ή σπάει, με συνέπεια το αίμα να συσσωρεύεται και να καταστρέφει τον περιβάλλοντα ιστό.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο εξελίσσεται γρήγορα και τα συμπτώματά του μπορούν να ποικίλουν. Αρχίζουν άλλοτε αργά και άλλοτε πολύ γρήγορα, ενώ ανάλογα με το τμήμα του εγκεφάλου που προσβάλλεται, προκύπτουν τα αντίστοιχα συμπτώματα, με κύριο χαρακτηριστικό την αιφνίδια εμφάνιση. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η δυσκολία στην ομιλία και την κατανόηση, η παράλυση ή το μούδιασμα στο πρόσωπο, το χέρι ή το πόδι (συνήθως στη μία πλευρά του σώματος), τα προβλήματα στην όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια, ο ξαφνικός πονοκέφαλος και το ξαφνικό πρόβλημα στο βάδισμα, η ζάλη, ή ακόμη και η απώλεια ισορροπίας ή η έλλειψη συντονισμού.
Μία ακόμα κατηγορία εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η παροδική ισχαιμική κρίση, γνωστή και ως κλονισμός. Είναι μια προσωρινή περίοδος συμπτωμάτων παρόμοια με αυτά που θα υπήρχαν σε ένα κανονικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Προκαλείται από μια προσωρινή μείωση της παροχής αίματος σε ένα μέρος του εγκεφάλου, η οποία μπορεί να διαρκέσει μόλις πέντε λεπτά. Λαμβάνεται υπόψη ως προειδοποιητικό σημάδι ενός μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Πάνω από το 1/3 των ατόμων που βίωσαν αυτήν την κατάσταση και δεν έλαβαν θεραπεία, ήρθαν αντιμέτωποι με τουλάχιστον ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μέσα στον επόμενο χρόνο, ενώ το 10% με 15% των ανθρώπων με περιστατικό κλονισμού θα υποστεί σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο μέσα στους επόμενους 3 μήνες από το περιστατικό.
Για να αποφευχθεί, λοιπόν, μια τέτοια κατάσταση, πρέπει να δοθεί η απαραίτητη προσοχή στους παράγοντες που την προκαλούν. Ξεκινώντας, υπάρχουν εκείνοι που προκύπτουν ως απόρροια του τρόπου ζωής και είναι η ανθυγιεινή διατροφή, η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Η επόμενη κατηγορία είναι οι ιατρικοί παράγοντες κινδύνου και περιλαμβάνουν την ανεξέλεγκτα υψηλή αρτηριακή πίεση, την υψηλή χοληστερόλη, τον σακχαρώδη διαβήτη, την αποφρακτική άπνοια ύπνου, τις καρδιαγγειακές νόσους και το οικογενειακό ιστορικό σε εγκεφαλικά επεισόδια. Τέλος, η ηλικία, η φυλή, το φύλο και οι ορμόνες έχουν αποδειχτεί πως παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της βλάβης αυτής.
Ο αντίκτυπος του εγκεφαλικού επεισοδίου στην υγεία εξαρτάται από την περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται και την ποσότητα του ιστού που έχει υποστεί τη βλάβη. Εάν έχει επηρεαστεί η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου, η κίνηση και η αίσθηση στην αριστερή πλευρά του σώματος ενδέχεται να επηρεαστούν. Αντίστοιχα, εάν έχει επηρεαστεί η αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, μπορεί να προκληθεί διαταραχή της ομιλίας. Οι περισσότεροι επιζώντες εντάσσονται σε πρόγραμμα αποκατάστασης ώστε να ανακτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες σωματικές λειτουργίες και να επιστρέψουν στην ανεξάρτητη ζωή.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση και η έγκαιρη θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας. Κάθε λεπτό μετράει! Η γρήγορη θεραπεία μπορεί να μειώσει την εγκεφαλική βλάβη που μπορεί να προκαλέσει το εγκεφαλικό. Γνωρίζοντας τα σημάδια και τα συμπτώματά του, μπορείτε να αναλάβετε δράση και ίσως να σώσετε μια ζωή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Stroke, mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- About Stroke, cdc.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Types of Stroke, cdc.gov. Διαθέσιμο εδώ
- About Stroke, stroke.org. Διαθέσιμο εδώ
- Stroke, nhlbi.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ
