Της Κατερίνας Φιλακούρη,
Και οι μέρες περνούσαν και ο χρόνος δεν έφτανε για να σταθώ και να αναλογιστώ το νέο μου θέμα. Και τότε: «Εύρηκα!», Θα γράψω, θα διερωτηθώ και θα εξερευνήσω την έννοια του χρόνου. Τη σχετικότητα και τη ρευστότητα αυτής. Ένα από τα σημάδια της θνησιμότητας του ανθρώπου είναι η φθορά του χρόνου. Αυτή αποτελεί τον κοινό παρονομαστή του είδους μας. Δεν κάνει διακρίσεις και δεν έχεις προτιμήσεις. Ο χρόνος άλλοτε με βίαιο τρόπο κι άλλοτε απαλός, σαν χάδι τρυφερό θα συμπεριφερθεί. Και περνάει το λεπτό, η ώρα, η μέρα, ο μήνας και δεν το έχεις καταλάβει. Και οι στιγμές χάνονται και βρίσκεσαι να αναρωτιέσαι: «πού πήγε;» και να περιπλανιέσαι στα σοκάκια του μυαλού σου. Και να αυτοτιμωρείσαι που δεν κοντοστάθηκες λίγο ακόμη. Δεν θαύμασες όσο θα έπρεπε το ουράνιο τόξο ή το ηλιοβασίλεμα.
Ιδανικότερη ταινία από την προ δεκαετίας “The curious case of Benjamin Button” (2008), του David Fincher δεν θα μπορούσε να βρεθεί. Σ’ αυτήν, ο χρόνος αποκτά μια άλλη υπόσταση. Αναποδογυρίζει, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης. Μια από τις πρώτες σκηνές του φιλμ είναι η ιστορία του εντυπωσιακού ρολογιού, που κοσμούσε έναν σιδηροδρομικό σταθμό. Μεγαλοπρεπές, φάνταζε σαν να κρέμεται, με μοναδικό ελάττωμα τους δείκτες του. Πήγαιναν ανάποδα. Ο κατασκευαστής αυτού είχε μόλις χάσει το γιο του και αυτή του η κίνηση συμβόλιζε την επιθυμία του να γυρίσει πίσω ο χρόνος και όσοι χάθηκαν στον πόλεμο να συνεχίσουν τις ζωές του. Μ’ αυτόν τον πρόλογο εκκινεί Η περίεργη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον, ενός ανθρώπου που γεννήθηκε στα βαθιά γεράματα και πέθανε στην κούνια ενός μωρού. Πρόκειται για ένα ερωτικό δράμα με πρωταγωνιστές τον (συναισθηματικό ώριμο για τον ρόλο) Brad Pitt και την εκθαμβωτική Cate Blanchett και μέλλον σκληρότερο από αυτό του Romeo και της Juliet. Θα παρομοίαζε κανείς τις ζωές τους με δύο τεθλασμένες γραμμές. Μόνο για μια φορά θα ενωθούν -κάπου στη μέση- και θα ξαναχωρίσουν. Και βλέπουμε τη ζωή του Benjamin να κυλάει αντίστροφα, να βιώνει εμπειρίες ετεροχρονισμένα και να δέχεται τη μοίρα του με θάρρος και χάρη.
Η φράση «ο χρόνος είναι χρήμα» αποκτά άλλο νόημα, στο “In Time” (2011) του Andrew Niccol, με πρωταγωνιστές τους Justin Timberlake και την Amanda Seyfried. Τοποθετούμαστε σε μια κοινωνία, όπου στα εικοσιπέντε έτη σου, παύεις να μεγαλώνεις και πρέπει να «κερδίσεις» τον χρόνο σου. Όπως σε κάθε οργανωμένη κοινωνία, έτσι και σ’ αυτή πρέπει να διατηρείται η δικαιοσύνη – ισορροπία. Στον ρόλο του Timekeeper, βρίσκεται ο ταλαντούχος Cillian Murphy με βλέμμα ψυχρό να προσπαθεί να εκτελέσει το καθήκον του. Βλέπεις το ρολόι να γυρίζει αντίστροφα, να μειώνονται οι ώρες, τα λεπτά, τα δευτερόλεπτα. Αυτός είναι το νέο νόμισμα. Το ζευγάρι καταλήγει να είναι ένα μείγμα Robin Hood και Bonnie and Clyde – με τρομερή χημεία. Κλέβουν χρόνο και τον χαρίζουν σε μια προσπάθεια να σπάσουν το σύστημα. Αλλά πώς μπορείς να κλέψεις τον ήδη κλεμμένο χρόνο; Κανείς δε θα έπρεπε να ζει για πάντα κι αν ήταν δυνατόν, θα ζούσε όντως; Οι μέρες θα περνούσαν δίχως αξία, σαν να επαναλαμβάνεται η ίδια μέρα ξανά και ξανά. Η ασφάλεια της αθανασίας θα μεταμορφωνόταν σε απτή νοσηρότητα.
Δεν έχει σημασία αν είναι γραμμικός, με flashbacks ή flash forwards, ο χρόνος έχει μια ροή μη διακοπτόμενη. Κυλάει αέναος, κύριος όλων των εγκόσμιων όντων. Ο άνθρωπος δεν έχει παρά ν’ αφεθεί και να μην προσπαθήσει να πάει κόντρα. Δεν εξετάζουμε το “The time-traveller’s wife” ή το “About time”, γιατί το θαύμα βρίσκεται στη μοναδικότητα της στιγμής. Η επανάληψη αυτής είναι ανώφελη. Ποιο το νόημα να ζεις την ίδια εμπειρία για δεύτερη φορά; Χάνεται η μαγεία της μοναδικότητας.
