Του Τάσου Γρηγοριάδη,
1884: Υιοθετείται παγκοσμίως, ως ο 1ος Μεσημβρινός, η νοητή γραμμή που διέρχεται από το Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς στο Λονδίνο. Ο 1ος Μεσημβρινός αποτελεί σημείο πρώτης αναφοράς στο κάθετο -προς τους πόλους- γεωγραφικό μήκος, ενώ χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα στις ζώνες ώρας (λ.χ. ώρα Ελλάδος: GMT +2, που σημαίνει 2 ώρες μετά την ώρα του 1ου Μεσημβρινού-Γκρήνουιτς). Η τεχνολογική ανάπτυξη του 19ου αιώνα οδήγησε ποικίλα κράτη να αναζητούν μια καθολική λύση στο ζήτημα της ώρας. Θυμίζουμε πως τότε κάθε περιοχή ρύθμιζε αυτοβούλως την τοπική ώρα. Κάπως έτσι, προέκυπταν διάφορα ζητήματα στις κυβερνήσεις των εθνών και στους επαγγελματίες και μη που ταξίδευαν εγχώρια ή στο εξωτερικό. Τον Οκτώβριο του 1884, συγκλήθηκε διεθνές συνέδριο στην Ουάσινγκτον με 41 εκπροσώπους 25 χωρών, για να αποφανθεί μια λύση. Με το πέρας των διαβουλεύσεων, την 13η Οκτωβρίου και με τη σύμφωνη ψήφο 22 από τα 25 μετέχοντα κράτη, ορίστηκε ως 1ος Μεσημβρινός, αυτός του Γκρήνουιτς. Τα διαφαινόμενα αίτια επιλογής αποτελούν: πρώτον ότι αρχικά οι Η.Π.Α. είχαν ήδη αφομοιώσει τις ζώνες ώρας του Γκρήνουιτς, ενώ δεύτερον πως, εκείνη την εποχή, περίπου το 82% των θαλάσσιων γραφημάτων-διαγραμμάτων υπολόγιζαν ως πρώτο τον Μεσημβρινό Γκρήνουιτς. Εν κατακλείδι, ο διεθνής ορισμός του 1ου Μεσημβρινού πριμοδότησε εμμέσως την παγκοσμιοποίηση, ενώ συνέβαλε καίρια στη διακρατική οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη.
1923: Με απόφαση του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, μετακινείται η πρωτεύουσα της Τουρκίας στην Άγκυρα. Η υπέρλαμπρη «Πόλη» των Ελλήνων και μετέπειτα İnstabul κατείχε τον τίτλο της πρωτεύουσας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για 470 χρόνια. Στις αρχές του 20ου αιώνα, η «Πόλη» ακόμη αποτελούσε για τους Τούρκους σύμβολο της ευγενούς τάξης, των Σουλτάνων και της Οθωμανικής παράδοσης. Ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο φερόμενος ιδρυτής του σύγχρονου Τουρκικού κράτους, αναζητούσε τρόπο να απαλλάξει τη χώρα από συγκεκριμένες αναχρονιστικές αντιλήψεις που επικρατούσαν. Όταν κατέφθασε η ώρα επιλογής της έδρας του κράτους, η προφανής προοπτική της Κωνσταντινούπολης ηθελημένα αγνοήθηκε. Εντούτοις, στις 13 Οκτωβρίου του 1923, η Άγκυρα χρίζεται πρωτεύουσα της Τουρκίας. Τοποθετημένη στο κέντρο της Ανατολίας, η Άγκυρα κατείχε εξέχουσα θέση επί της Τουρκικής επικράτειας και αναπτύχθηκε ραγδαία από μια μικρή πόλη, την εποχή εκείνη, σε μια μητρόπολη άνω των 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων σήμερα. Συνιστά μια πόλη με συσσωρευμένη ιστορία από την αρχαία, τη Ρωμαϊκή, τη Βυζαντινή και σαφώς την Οθωμανική εποχή. Επιλέχθηκε από τους Νεότουρκους ως αρχηγείο, το 1919, που εξέδιδε αποφάσεις για τα φρικαλέα εγκλήματα κατά των Ελλήνων, Αρμενίων κ.α. Σήμερα, θεωρητικά τουλάχιστον, η Άγκυρα διαμορφώθηκε -και αρχιτεκτονικά- ως σύμβολο του εκσυγχρονισμού στη συνείδηση των Τούρκων, συνεισφέροντας στην απομάκρυνση της χώρας από το σκοτεινό της παρελθόν.
1943: Η απελευθερωμένη από τους Συμμάχους Ιταλία, έχοντας αποπέμψει τον Μπενίτο Μουσολίνι, κηρύττει τον πόλεμο στη Ναζιστική Γερμανία. Η Ιταλία, ούσα μέλος του Άξονα, πολεμούσε στο πλευρό του Χίτλερ, τα πρώτα έτη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 1943, μετά από «πυρετώδεις» ετοιμασίες, οι Σύμμαχοι εισβάλουν στη Σικελία. Με τον καιρό, οι επιτυχίες των Συμμάχων αφύπνισαν την ιταλική κοινή γνώμη, η οποία στράφηκε κατά του φασιστικού καθεστώτος. Η κεφαλή της δικτατορίας, ο Μπενίτο Μουσολίνι, αποπέμφθηκε από το ίδιο του το κόμμα, με τελική εντολή του βασιλιά, στις 23 Ιουλίου. Μετέπειτα, το πρωθυπουργικό αξίωμα ανέλαβε ο βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, Πιέτρο Μπαντόλιο. Ο Μπαντόλιο, όντας πιο ρεαλιστής του προκατόχου του, εκκίνησε διαπραγματεύσεις με τους Συμμάχους, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στις 8 Σεπτεμβρίου, με την υπογραφή ανακωχής. Οι Γερμανοί δεν άργησαν να απαντήσουν, καταλαμβάνοντας τη Ρώμη. Τελικά, την 13η Οκτωβρίου, η Ιταλία κηρύττει επισήμως τον πόλεμο στη Γερμανία, με πρωταρχικό στόχο την απελευθέρωση της Ρώμης. Κάπως έτσι, η Ιταλική Χερσόνησος μετατράπηκε σε πεδίο λυσσαλέων μαχών και αψιμαχιών. Για περίπου ενάμιση χρόνο, οι Σύμμαχοι και η Ιταλική Αντίσταση έκαναν ό,τι είναι δυνατό για να εκδιωχθούν οι Ναζί από τη χώρα. Στο πέρας της παγκοσμίου συρράξεως, η Ιταλία ήταν ένα κατεστραμμένο κράτος, αποτελώντας θύμα της μάστιγας του πιο θανατηφόρου πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ankara, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Italy – World War II, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Ankara, New World Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ
- Italy declares war on Germany, History, διαθέσιμο εδώ
- The Capital of Turkey, Ankara, Summer Homes, διαθέσιμο εδώ
- Why is Ankara the Capital of Turkey, Sporcle Blog, διαθέσιμο εδώ
- Greenwich, the historic home of the prime meridian, The Hindu, διαθέσιμο εδώ
- The Greenwich Meridian at the Royal Observatory, London, Historic UK, διαθέσιμο εδώ
- Oct. 13, 1943 | Italy Switches Sides in World War II, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- What is the Prime Meridian – and why is it in Greenwich?, Royal Museums Greenwich, διαθέσιμο εδώ
