Του Τάσου Καλαντζή,
Το πολίτευμά μας, η Δημοκρατία μας, το οποίο παίρνει διάφορες μορφές ανάλογα με το είδος της κοινωνίας και την χρονική περίοδο, «νόσησε» και αυτό από την πανδημία του κορωνοϊού. Η Δημοκρατία, όπως και ολόκληρος ο κόσμος, επηρεάστηκε σημαντικά από την πανδημία. Θα μπορούσε να πει κανείς πως χτυπήθηκε ως προς την ποιότητά της σε ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο σε ένα ορισμένο γεωγραφικό μέρος.
Η ετήσια έρευνα του Economist Intelligence Unit ανέφερε πως μόνο το 8,4% του πληθυσμού του πλανήτη ζει σε πλήρη Δημοκρατία, ενώ περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει κάτω από αυταρχικούς κανόνες. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι δημοκρατικές ελευθερίες περιορίστηκαν στο 70% σε παγκόσμιο επίπεδο το 2020, λόγω της πανδημίας του ιού SARS-COV-2.
Στο όνομα της υγειονομικής κρίσης οδηγήθηκαν σε μεγάλη υποχώρηση οι δημοκρατικές ελευθερίες. Οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο αναγκάστηκαν, για το γενικό καλό της κοινωνίας τους, να θεσπίσουν έκτακτα μέτρα που στόχευαν και περιόριζαν, κατά κύριο λόγο, τις δημοκρατικές ελευθερίες ώστε να διασφαλισθεί η υγεία του πληθυσμού έως ότου η επιστήμη να δώσει τις επιζητούμενες απαντήσεις και ο κόσμος να επιστρέψει στην κανονικότητα. Οπότε, ναι, οι δημοκρατικές ελευθερίες περιορίστηκαν, αλλά μόνο μέχρι να δοθεί μία ουσιαστική λύση που θα διατηρεί και θα διασφαλίζει το δικαίωμα του καθενός στη ζωή.
Η Ελληνική Δημοκρατία εν καιρώ πανδημίας
Η Ελληνική Δημοκρατία φάνηκε δυνατή στα χρόνια της πανδημίας, τα οποία συνεχίζει να διανύει με διαφοροποιημένους όρους. Μπορεί να δέχτηκε σκληρά χτυπήματα, αλλά έδειξε πως είναι ισχυρή και πως μπορεί να υπάρχει κάτω από οποιεσδήποτε ειδικές συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα, η χώρα μας στην παγκόσμια κατάσταση χωρών που βάσει κατηγοριοποιημένων δεικτών αναδεικνύει την δημοκρατική ποιότητα του ανά κράτους πολιτεύματος, έτσι όπως διαμορφώθηκε από το Economist Intelligence Unit, βρίσκεται στην 37η θέση μεταξύ 167 χωρών. Το γεγονός αυτό φανερώνει πως οι δημοκρατικοί θεσμοί της χώρας έχουν ισχυρό υπόβαθρο και διάρκεια στον χρόνο, παρά τις δυσκολίες που έχουν υποστεί.
Ο ελληνικός λαός αναγκάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα να στερηθεί κάποιες θεμελιώδεις συνταγματικές ελευθερίες, εντούτοις, απέκτησε στην πλειονότητά του την ωριμότητα να κατανοήσει πως οι δημοκρατικοί θεσμοί είναι τόσο υπεύθυνα πλασμένοι ώστε, όταν καταστεί ανάγκη, μπορούν να προστατέψουν το σύνολο της κοινωνίας και να διασφαλίσουν τη συνέχειά της με μακροπρόθεσμη προοπτική. Η πολιτική εξουσία, από την άλλη πλευρά, έδειξε, αυτό το διάστημα, ότι πηγάζει από το λαό και ασκείται προς όφελός του με τις αποφάσεις, αλλά και τα ρίσκα που πήρε η Κυβέρνηση.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα πουν πως η Ελληνική Δημοκρατία, εν μέσω πανδημίας, δεν κατάφερε να φανεί αντάξια των προσδοκιών. Σε αυτό σημείο πρέπει να τονιστεί πως μπορεί οι κρατικές αποφάσεις να μην ήταν οι καλύτερες, όμως, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό το κρίσιμο διάστημα η χώρα μας δεν ακολούθησε ούτε το πολιτειακό καθεστώς ούτε τις πολιτικές πρακτικές που συναντώνται σε χώρες όπως η Βόρεια Κορέα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Συρία ή η Τουρκία, όπου η «οπισθοχώρηση» σε τομείς, όπως η πολιτική κουλτούρα, η εκλογική διαδικασία, ο πλουραλισμός και η λειτουργία της κυβέρνησης, βρήκε ένα φαύλο νομιμοποιητικό έρεισμα στην πανδημία του κορωνοϊού.
Σημαντικό πρόβλημα παραμένει το γεγονός πως σε πολλές δημοκρατίες, όπως και στη δική μας, ο κόσμος δεν έχει την αναγκαία κοινωνική και πολιτική συνείδηση, ώστε να θέσει το συλλογικό συμφέρον πάνω από το ατομικό, καθώς έχει παρέλθει η εποχή των μαζικών πολιτευμάτων. Συνεπώς, όταν, πλέον, κρίθηκε αναγκαίο ο πολίτης να δείξει έμπρακτα τη δημοκρατική του συνείδηση ως προς το κοινό όφελος, δυσκολεύτηκε. Παρόλα αυτά, η εν λόγω δυσκολία δε στάθηκε μεγάλο εμπόδιο. Τέλος, δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε και τη φέρουσα κυβερνητική ευθύνη απέναντι σε αυτό το κώλυμα με το οποίο βρέθηκε αντιμέτωπος ο κάθε πολίτης με τις προσωπικές του επιφυλάξεις απέναντι στην ούτως ή άλλως κλονισμένη θέση οποιασδήποτε κυβερνήσεως. Το συμπέρασμα, ωστόσο, είναι το εξής: με την κοινωνία μας να έχει χάσει χρόνια τώρα τον σεβασμό της και την εμπιστοσύνη της στις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις, η βαθιά δημοκρατική πίστη στη σημασία και την αναγκαιότητα του θεσμού ήταν αυτή που μας βοήθησε να μη χάσουμε το πολίτευμά μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Economist : Βαριά «ασθενής» η Δημοκρατία εν μέσω πανδημίας – Η θέση της Ελλάδας, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Economist: «Νόσησε» η Δημοκρατία εν μέσω πανδημίας – Η θέση της Ελλάδας, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
