Της Μαρίας Τασάκου,
Ο εμβληματικός μονόλιθος Ουλουρού με το χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα του, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά αξιοθέατα της Αυστραλίας και ίσως και του κόσμου. Ψηλότερος από τον Πύργο του Άιφελ, αρχαιότερος από τα Ιμαλάια και μεγαλύτερος σε έκταση από ολόκληρο το Μονακό, ο μονόλιθος Ουλουρού έχει μια μακρά ιστορία, άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Αβορίγινες, τους αυτόχθονες κατοίκους της Αυστραλίας. Από το 1987 αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Αποτελείται κυρίως από ψαμμίτη και κάποιους κροκαλοπαγούς. Η σύστασή του είναι συγκεκριμένα 50% άστριοι, 25-35% χαλαζίας και 25% θραύσματα πετρωμάτων. Έχει ύψος 348 μέτρα από τη βάση και 863 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, καθώς το μεγαλύτερο κομμάτι του βρίσκεται κάτω από το έδαφος. Έχει συνολική περίμετρο 9,4 χιλιόμετρα και βρίσκεται 25 χιλιόμετρα ανατολικά του σχηματισμού Κάτα Τιούτα, που επίσης έχει σημαντική πολιτιστική κληρονομιά για τους ιθαγενείς. Γι’ αυτό τον λόγο, πραγματοποιούνται συχνά ξεναγήσεις από τους Αβορίγινες στους χιλιάδες τουρίστες σχετικά με τη μοναδική χλωρίδα και πανίδα του τόπου και μοιράζονται μαζί τους κάποιους από τους μύθους που συνοδεύουν τα δύο αξιοθέατα. Σύμφωνα, βέβαια, με τις πεποιθήσεις τους, δεν επιτρέπεται να μοιράζονται την ιστορία και πολλούς από τους μύθους τους με ξένους και γι’ αυτό είναι λίγα αυτά που γνωρίζουμε για την ιερή σημασία που έχει γι’ αυτούς ο μονόλιθος Ουλουρού. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο μονόλιθος έχει δυο ονόματα (Uluru-Ayers Rock), αλλά και δυο διαφορετικές ιστορίες σχετικά με την ύπαρξη του.
Γεωλογική ιστορία
Η επιστημονική ιστορία του μονόλιθου ξεκινά 500 εκατομμύρια χρόνια πίσω, πριν σχηματιστούν οι ήπειροι με τον τρόπο που τις ξέρουμε σήμερα. Στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Αυστραλία άρχισε να δημιουργείται η οροσειρά Petermann Ranges, ένα κομμάτι της οποίας διαβρώθηκε μέσα στα χρόνια, δημιουργώντας έναν χείμαρρο από ιζήματα. Τα ιζήματα της οροσειράς μετατράπηκαν σε μία γιγάντια σωρό, η οποία ήταν η αρχική μορφή του σημερινού μονόλιθου Ουλουρού. Για να δημιουργηθεί, όμως, η σημερινή του όψη χρειάστηκαν δύο βιβλικές καταστροφές.
Η πρώτη επρόκειτο για μία πλημμύρα, η οποία βύθισε την κεντρική Αυστραλία μετατρέποντας την σε μία ρηχή θάλασσα. Έτσι, ένα κομμάτι λάσπης και ασβεστόλιθου που βυθίστηκε μέσα στην θάλασσα κατέληξε πάνω στη σωρό, η οποία λόγω της λάσπης μετατράπηκε σε στερεό ψαμμίτη. Η δεύτερη καταστροφή ήρθε 100 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, όταν δύο τεκτονικές πλάκες μετατοπίστηκαν τόσο έντονα, ώστε η θάλασσα που είχε δημιουργηθεί ξεράθηκε και ο μονόλιθος επέστρεψε στην επιφάνεια της Αυστραλιανής ερήμου. Τα επόμενα 100 εκατομμύρια χρόνια θύελλες απομάκρυναν κάποιους αδύναμους βράχους κι έτσι παρέμεινε μόνο η ανθεκτική επιφάνεια του ψαμμίτη. Αυτή ήταν και η τελική αλλαγή που υπέστη το Uluru μέχρι και σήμερα. 50 εκατομμύρια χρόνια αργότερα ανακαλύφθηκε από τους πρώτους ανθρώπους που βρέθηκαν στην Αυστραλία, κάποιοι εκ των οποίων δημιούργησαν μία εντελώς διαφορετική ιστορία για το πως δημιουργήθηκε ο μονόλιθος.
Η ιστορία των Αβορίγινων
Σύμφωνα με τους Αβορίγινες το Uluru δεν δημιουργήθηκε από κατάλοιπα της οροσειράς, αλλά από αρχέγονα πλάσματα, τα οποία πήραν την μορφή ζώων, δίνοντας μορφή στον πλανήτη. Για τους Αβορίγινες η κάθε πλευρά του βουνού δημιουργήθηκε με διαφορετικό τρόπο. Η πιο γνωστή ιστορία είναι αυτή της πλευράς Lungata. Σύμφωνα με τον μύθο, η Lungata ήταν ένα αρχέγονο πλάσμα, το οποίο πήρε την μορφή σαύρας που κυνηγούσε τα θηράματά της στην κορυφή του Uluru. Καθώς, όμως, κυνηγούσε παραπάνω θηράματα απ’ όσα της αναλογούσαν, οι εχθροί της την έριξαν κάτω από το βουνό. Την ιστορία αυτή την αφηγούνται οι ιθαγενείς στα παιδιά τους, ώστε να τα διδάξουν να μην είναι άπληστα. Όλοι οι μύθοι σχετικά με το βουνό έχουν μια ξεχωριστή σημασία για τους ιθαγενείς, οι οποίοι και αφηγούνται την κάθε μία σε διαφορετική ηλικιακή ομάδα. Κάποιους μύθους πρέπει να φτάσει κανείς 50 χρονών για να τους ακούσει πρώτη φορά.
Κάθε χρόνο πάνω από 300.000 τουρίστες επισκέπτονται το Uluru για ορειβασία, με αρκετούς απ’ αυτούς να αφήνουν πίσω τους σκουπίδια και να παίρνουν μαζί τους κομμάτια του βράχου. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι αρκετοί άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην προσπάθεια να το ανέβουν, γεγονός που προκαλεί μεγάλο στρες στους Αβορίγινες, που το θεωρούν κακοτυχία. Γι’ αυτούς τους λόγους, το 2019 απαγορεύτηκε δια παντός η αναρρίχηση στο Uluru και οι τουρίστες μπορούν πλέον μόνο να το θαυμάσουν και να περιηγηθούν στη βάση του. Αυτό, βέβαια, δεν απέτρεψε τους τουρίστες από το να επισκέπτονται το μέρος, καθώς η όψη του και μόνο είναι εξαιρετικά εντυπωσιακή, αφού αλλάζει χρώματα κατά την διάρκεια της ημέρας λόγω της αντανάκλασης του ηλίου πάνω στον ψαμμίτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Uluru: Australia’s mythic monolith, Geographics on Youtube, διαθέσιμο εδώ
- Αboriginal Culture, Red Centre, διαθέσιμο εδώ
- History of Uluru-Kata Tjuta National Park, Parks Australia, διαθέσιμο εδώ
