Της Χριστίνας Γιαμούζη,
Τι είναι για σένα το μουσείο; Τι ορισμό θα έδινες αν στον ζητούσαν; Θεωρώ ότι είναι μια δύσκολη ερώτηση για να απαντηθεί με έναν και μονό ορισμό. Για μένα, σίγουρα το μουσείο είναι ένας υπέροχος χώρος που μπορεί να προσφέρει πολλά, από γνώσεις μέχρι ψυχαγωγία. Το όμορφο με τα μουσεία, όμως, είναι ότι υπάρχουν πολλά και διαφορετικά, με το καθένα να φιλοξένει διαφορών ειδών εκθέματα.
Κάποιοι ορισμοί από ειδικούς:
«Το μουσείο είναι ένα μη-κερδοσκοπικό ίδρυμα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοιχτό στο κοινό, που αποκτά, συντηρεί, μελετά, εκθέτει και μεταδίδει την υλική και άυλη κληρονομιά της ανθρωπότητας και το περιβάλλον της με σκοπό τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία…» —Juliette Raoul–Duval (Πρόεδρος ICOM Γαλλίας)
«Το μουσείο ανέκαθεν ήταν όπως ο Ιανός, ο οποίος κοιτά προς δύο κατευθύνσεις ταυτόχρονα και πρέπει να συμφιλιώσει φαινομενικά αντιφατικές παρορμήσεις. Είναι μια χρονοκάψουλα με αντικείμενα από το παρελθόν, ένα αποθετήριο μνήμης μιας ιστορίας αξιών που είναι άρρηκτα δεμένες με τα αντικείμενα αλλά δεν ανάγονται μόνο σε αυτά…» —Simon Groom (Διευθυντής Scottish National Gallery of Modern Art)
«Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει και τα μουσεία συμμετέχoυν στην αλλαγή. Το μουσείο δεν είναι πλέον μόνο χώρος συλλογής, συντήρησης και μελέτης παλαιών αντικειμένων. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ανοιχτός σε όλους, χωρίς καμία κοινωνική, πολιτική, θρησκευτική ή άλλου είδους διάκριση…» —Σάντρα Μαρινοπούλου (Πρόεδρος Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης)
Πέρα από τα γνωστά σε όλους μας μουσεία, υπάρχουν και άλλα λιγότερο διάσημα αλλά εξίσου σημαντικά, όπως τα παρακάτω:
ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Το μουσείο ιδρύθηκε το 1932-33 από τον Ιωάννη Γεωργιάδη, ως εκπαιδευτικό έργο του Πανεπιστήμιου Αθηνών, με σκοπό να βοηθήσει τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές να προσεγγίσουν το έγκλημα από διαφορετικές σκοπιές. Όλα έγιναν σε συνεργασία με τις αστυνομικές και δικαστικές αρχές. Αρχικά, την περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, το Μουσείο βρισκόταν στην οδό Σωκράτους, κοντά στην Ομόνοια. Μετά από κάποια χρονιά, μεταφέρθηκε σε άλλον χώρο, στη διασταύρωση των οδών Ακαδημίας και Μασσαλίας, όπου σήμερα στεγάζεται το εντευκτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών «Κωστής Παλαμάς». Εκεί, παρέμεινε για αρκετό διάστημα ως το 1974, όταν μεταφέρθηκε μαζί με το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας στην περιοχή Γουδή. Το 1977, ο Αντώνης Κουντέλης ανέλαβε την προστασία, τη φύλαξη και την περαιτέρω έρευνα της εγκληματολογικής συλλογής.
Εκθέματα: Το μουσείο φιλοξένει πάνω από χίλια πεντακόσια ιστορικά αντικείμενα, τα οποία παρουσιάζουν διάφορες πτυχές του εγκλήματος. Κάθε έκθεμα κρύβει από πίσω του ένα ιστορικό γεγονός. Όλα αυτά τα αντικείμενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας όσον αφορά την Εγκληματολογία στην Ελλάδα κατά τον 19ο με 20ό αιώνα. Σίγουρα τα εκθέματα που φιλοξένει το μουσείο δεν είναι για όλους, καθώς είναι πιο βάρια και σκοτεινά.
Το μουσείο δεν είναι πάντα ανοικτό για το ευρύ κοινό, λόγω των εκθεμάτων, και η επίσκεψη μπορεί να γίνει κατόπιν συνεννόησης.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΦΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα μουσείο με μια ιδέα προοδευτική και εξαιρετική για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης και όχι μονό. Δίνει την ευκαιρία σε αυτούς τους ανθρώπους να έρθουν σε άμεση επαφή με διάφορα αντικείμενα που μας έχουν σωθεί από την αρχαιότητα, τα όποια κατά κύριο λόγο στο μουσείο αυτό είναι αγάλματα. Τι πιο όμορφο να έχουμε όλοι την ευκαιρία να γνωρίσουμε την πολιτιστική μας κληρονομία, να την εκτιμήσουμε και να την αγαπήσουμε για όσα μας προσφέρει;
Η ιδέα ξεκίνησε το 1983, όταν η τότε Πρόεδρος του Δ.Σ. του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος (ΦΤΕ), Λ. Πρωτοπαπαδάκη, και ο Διευθυντής του ΦΤΕ, Κεφάκης Εμμανουήλ προσπαθούσαν να βρουν έναν τρόπο, ώστε να δώσουν την ευκαιρία στους ανθρώπους με προβλήματα όρασης να γνωρίσουν την αρχαιότητα. Σιγά σιγά, άρχισαν να μαζεύονται τα εκθέματα μέσα από οργανισμούς και διάφορες δωρεές. Το μουσείο ξεκινά τη λειτουργία του το 1984 και στεγαζόταν στο παλαιό διώροφο νεοκλασικό κτίριο του ΦΤΕ. Δυστυχώς, όμως, ο σεισμός του 1999 προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο κτίριο και αυτό κατέστησε αδύνατη τη λειτουργία του μουσείου. Το 2004 επαναλειτούργησε μετά από επιχορηγήσεις του Υπουργείου Υγείας και της Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αλλά και τις χορηγίες της Οργάνωσης American Friends of the Blind in Greece. Το σημαντικότερο με αυτό το μουσείο, όμως, είναι ότι όλοι μπορούν να αγγίξουν τα εκθέματα και να κατανοήσουν τον τρόπο παραγωγής τους, κάτι που δεν συμβαίνει σε άλλα μουσεία.
Εκθέματα: Το μουσείο φιλοξένει εκθέματα από διάφορες περιόδους της αρχαιότητας: την Κυκλαδική, Μινωική, Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Κλασική περίοδο, αλλά και από την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο. Στον χώρο του μουσείου φιλοξενούνται, επίσης, εκθέματα από τη βυζαντινή περίοδο, καθώς και έργα ατόμων με προβλήματα όρασης.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΕΡΙΝΩΝ ΟΜΟΙΩΜΑΤΩΝ
«Το κτίριο έχει μορφή Ηπειρωτικής αστικής φρουριακής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα. Διαβάζεται στο σύνολο των όγκων και στα στοιχεία που φέρει, με τον ανάλογο διάλογο κλειστής (τοίχοι, στέγες) και ανοιχτής (παράθυρα, πόρτες) φόρμας. Προσπαθώ, επίσης, να σεβαστώ: πρώτον, την παράδοση, από την οποία πήρα όλα τα στοιχεία για να σχεδιάσω και να φτιάσω αυτό που βλέπετε, δεύτερον, τον περιβάλλοντα χώρο (φύση) και τρίτον, τον επισκέπτη, που ανάλογα με τις γνώσεις και την αγάπη του, θα αποκαλύπτει ένα-ένα τα στοιχεία στην εξέλιξή τους, στη μερική και γενική θέα του όλου έργου.» —Παύλος Βρέλλης.
Ένα μουσείο που έχει ως στόχο να φέρει τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με την ιστορία του τόπου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και να συστήσει στο κοινό προσωπικότητες και τοποθεσίες της ελληνικής ιστορίας. Η ίδρυση του μουσείου αποτελεί ιδέα του Παύλου Βρέλλη, ο οποίος μονός του επί πολλά χρονιά προσπάθησε να φτιάξει ένα μουσείο που παίζει σημαντικό ρόλο για να γνωρίσουμε την ιστορία μας. Το μουσείο βρίσκεται στο Μπιζάνι, μια περιοχή κοντά στα Ιωάννινα, και άνοιξε τις πύλες του 1983, αλλά έγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδας το 1995 και μετά. Το εξωτερικό του κτιρίου πραγματικά εντυπωσιάζει, καθώς μοιάζει κτίριο φρουριακής αρχιτεκτονικής της Ηπείρου του 18ου αιώνα και φέρει μαζί του σαχνισιά, καταχύτρες, ψηλούς τοίχους πέτρινους, πολεμίστρες, καμινάδες.
Εκθέματα: Το μουσείο φιλοξένει πάνω από 150 κέρινα ομοιώματα, τα όποια είναι σε φυσικό μέγεθος και περιβάλλονται από έναν χώρο που θυμίζει τα τότε χρονιά. Εντυπωσιακό είναι, επίσης, ότι στον χώρο παρουσιάζονται 36 θεματολογίες εμπνευσμένες από την ελληνική ιστορία και πραγματικά δημιουργούν την αίσθηση στους επισκέπτες ότι εκείνη τη στιγμή ταξιδεύουν μέσα σε μονοπάτια, παλιά οικήματα, βουνά, εκκλησίες και σπηλιές, ακολουθώντας μια ξενάγηση κυκλικού χαρακτήρα. Τα θέματα του Μουσείου διακρίνονται σε:
- Το Κρυφό σχολείο επί Τουρκοκρατίας
- Το μαρτύριο του Διονύσιου του Φιλόσοφου (1611)
- Ο όρκος των Φιλικών (1814)
- Κλέφτες και Αρματολοί
- Η σφαγή του Αλή Πασά στο νησί των Ιωαννίνων (Ιανουάριος 1822) κ.ά.
Στο δεύτερο μέρος αυτού του αφιερώματος, θα μάθετε ακόμα περισσότερα γνωστά-άγνωστα μουσεία της Ελλάδας, τα οποία περιμένουν την επίσκεψή σας —γι’ αυτό, μείνετε συντονισμένοι!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mέσα στο Εγκληματολογικό Μουσείο της Αθήνας, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων, visit-ioannina.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Μουσείο Αφής, tactualmuseum.gr, διαθέσιμο εδώ.
