Της Μαρίας Φράγκου,
Είναι δεδομένο πως στη δημοκρατική διεθνή κοινότητα, που τόσο οι ΜΚΟ όσο και οι διεθνείς οργανισμοί με τη στήριξη των πολιτών πασχίζουν να δημιουργήσουν, κανένα είδος κακοποίησης δεν είναι αποδεκτό. Κι όμως, παρά τους αγώνες, τις διαμαρτυρίες, τις πρωτοβουλίες και, φυσικά, τις καταγγελίες των παθόντων, η κατάσταση δε φαίνεται να έχει ακόμα αλλάξει. Ήδη, τόσο οι ολοένα αυξανόμενες γυναικοκτονίες στην Ελλάδα, όσο και η κακοποίηση γυναικών ανά τον κόσμο, αποτελούν ακόμη ζητήματα προς επίλυση. Ειδικά στο Κονγκό το τελευταίο διάστημα, και παρά την υποχώρηση του ιού έμπολα, πλήθος γυναικών εξακολουθεί να καταγγέλλει την κακοποίησή τους από τους εργαζόμενους στον τομέα υγείας. Τι ακριβώς υφίστανται;
Αρχικά, τουλάχιστον 80 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, αλλά και προσωπικό του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, φαίνεται πως ενεπλάκησαν σε περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών κατά τη διάρκεια της μεγάλης κρίσης έμπολα. Πιο συγκεκριμένα, στην περσινή έρευνα του ιδρύματος Thomsons Reuter, καταγράφονται τουλάχιστον 50 καταγγελίες γυναικών, που ισχυρίζονται ότι τους ζητήθηκαν ερωτικές συνευρέσεις, με αντάλλαγμα την απόκτηση ή διατήρηση της εργασίας τους το 2018-2020. Οι κακοποιοί φαίνεται να έχουν σημαντικές θέσεις στον ΠΟΥ, αφού πρόκειται για γιατρούς, συμβούλους, ακόμα και οδηγούς. Οι περισσότεροι θύτες είναι πολίτες του Κονγκό, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και περιστατικά που προκλήθηκαν από ξένους εργαζόμενους, των οποίων η ιθαγένεια δεν έχει ακόμα εντοπιστεί. Μάλιστα, οι 21 από τους 83 θύτες είναι βέβαιο πως εργάζονταν για τον ΠΟΥ, ενώ 9 από τις καταγγέλλουσες, μιλούν για βιασμό, από εθνικό ή διεθνές προσωπικό υγείας. Όμως, ίσως το πιο σοκαριστικό στοιχείο που αποκαλύπτει ο υπάλληλος της Επιτροπής, ο οποίος διεξήγαγε την έρευνα, Malick Coulibaly, είναι πως πολλοί θύτες δεν έκαναν χρήση προφυλάξεων, ενώ 29 εκ των θυμάτων αναγκάστηκαν να προβούν σε εκτρώσεις.
Παρήγορη, σαφώς, είναι η στάση του Γενικού Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Tedros Adhanom Ghebreyesus, που με βαθιά θλίψη δήλωσε μηδενική ανοχή απέναντι στη γυναικεία σεξουαλική κακοποίηση, και συμπαραστάθηκε στα θύματα, μιας και όπως δήλωσε, αυτό που βίωσαν δε χωράει καμία δικαιολογία και είναι πραγματικά τραγικό. Περίλυπος, αναλαμβάνει, όπως πρόσφατα δήλωσε, εξ ολοκλήρου την ευθύνη για το προσωπικό που απασχολείται στον οργανισμό, ενώ, παράλληλα, οργανώσεις, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα” και η Unicef, διεξάγουν έρευνες επί του θέματος. Σύμφωνα με το πόρισμά τους, περισσότερες από 50 γυναίκες στην πόλη Beni βίωσαν σεξουαλική κακοποίηση, ενώ παρόμοια περιστατικά συνέβησαν και στην πόλη Butembo. Εκφράζοντας τις ίδιες απόψεις, η περιφερειακή διευθύντρια του ΠΟΥ, Matshidiso Moeti, χαρακτήρισε τη βάναυση αυτή εμπειρία των γυναικών ως γεγονός που ταπεινώνει, αποκαρδιώνει αλλά και σίγουρα τρομοκρατεί την παγκόσμια κοινότητα υγείας. Περιττό φυσικά να αναφερθεί, πως οι θύτες έχουν ήδη αποκλειστεί από τον οργανισμό τουλάχιστον για το προσεχές μέλλον, ενώ οι τέσσερις εναπομείναντες εξ αυτών ήδη απολύθηκαν, με τις απολύσεις να φτάνουν συνολικά τις 2800. Οι καταγγελίες αυτές, σε συνδυασμό με τα 3500 θύματα του έμπολα στην ανατολική πλευρά του Κονγκό, επιδεινώνουν την εξαθλιωμένη πια κατάσταση ενός πολύπαθου κράτους…
Εκτός των παραπάνω γεγονότων, απέχθεια και πόνο προκαλεί η μαρτυρία ενός δεκατετράχρονου κοριτσιού, με το όνομα Joelinne, που πωλούσε κάρτες τηλεφώνου στην περιοχή Mangina τον Απρίλιο του 2019. Έπεσε θύμα εξαπάτησης από έναν υπάλληλο του οργανισμού υγείας, που προσφέρθηκε να την γυρίσει στο σπίτι της με το αυτοκίνητό του. Προς έκπληξή της όμως, ο άνδρας την οδήγησε σε ένα ξενοδοχείο, όπου την κακοποίησε και την άφησε έγκυο. Αλλά οι ειδεχθείς πράξεις τους, δυστυχώς δεν παύουν εδώ: πλήθος γυναικών κατηγορούν άνδρες με ανώτερες επαγγελματικές θέσεις πως τις παρενοχλούν σεξουαλικά, υποσχόμενοι καλύτερους μισθούς, ή καλύτερες θέσεις εργασίας. Τουλάχιστον 29 γυναίκες βρέθηκαν σε κατάσταση εγκυμοσύνης ύστερα από την κακοποίησή τους, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη, μέσα σε όλον αυτόν τον αναβρασμό, πασχίζουν να προσφέρουν ψυχολογική υποστήριξη σε αυτές τις ταλαιπωρημένες γυναίκες. Ακόμα και εκείνες που υπέκυψαν στους εκβιασμούς, διαπίστωσαν πως οι υποσχέσεις των παρενοχλητών τους δεν ήταν παρά αισχρά ψέματα, που σαφώς δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Όπως είναι λογικό, η Επιτροπή, ούσα άναυδη, ισχυρίστηκε με σθένος ότι τα θύματα δε δέχτηκαν την απαραίτητη φροντίδα και υποστήριξη από το κράτος για ό,τι είχαν βιώσει. Ειδικότερα τώρα, που το Κονγκό ανακήρυξε το τέλος της επιδημίας έμπολα, από την οποία όχι μόνο μαστίζεται εδώ και δύο χρόνια, αλλά θρήνησε και 2200 ψυχές, το κράτος θα έπρεπε να δείξει περισσότερη μέριμνα για τις περιπτώσεις αυτών των γυναικών. Ας σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι προς το παρόν, ο Υπουργός ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κονγκό, δεν έχει κάνει κανένα επίσημο σχόλιο.
Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται κάποιο σκάνδαλο γύρω από το όνομα των Ηνωμένων Εθνών. Σεξουαλική κακοποίηση καταγγέλλουν γυναίκες και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από ειρηνευτική αποστολή του ΟΗΕ, που είχε καταφθάσει εκεί για βοήθεια το 2019, ενώ και στην Αϊτή φαίνεται να διαδραματίστηκαν παρόμοια περιστατικά γυναικείας κακομεταχείρισης. Ο Ghebreyesus ζητά συγγνώμη από τα θύματα και υπόσχεται να αποκαταστήσει τόσο τη φήμη του ΠΟΥ όσο και τη σχέση εμπιστοσύνης που μοιράζεται με τα κράτη-μέλη του όλα αυτά τα χρόνια. Στόχος δύσκολος θα έλεγε κανείς, μιας και περίπου 50 χώρες, μεταξύ αυτών και το ΗΒ, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, δηλώνουν βαθιά ανησυχία για τη στάση που κρατούν τα ΗΕ απέναντι σε ζητήματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Γι’ αυτό και η Julie Londo, ενεργό μέλος της Ένωσης Γυναικών του Κονγκό (UCOFEM), ζητά από τον ΟΗΕ να κάνει περισσότερες δράσεις για τα κορίτσια και τις γυναίκες που κακοποιήθηκαν και ύστερα εκδιώχθηκαν από τις οικογένειές τους λόγω των γεγονότων. Είναι δεδομένο, πώς η απόλυση των αντίστοιχων υπαλλήλων δεν αρκεί για να επουλώσει τις πληγές και τα τραύματα τόσο των γυναικών, όσο και της εικόνας του ΠΟΥ.
Καταλήγοντας, από το φεμινιστικό κίνημα του 19ου αιώνα μέχρι και σήμερα, οι γυναίκες παλεύουν αγόγγυστα με την πληγή της πατριαρχίας, που φαίνεται να τις καταδιώκει ανελέητα σε πολλούς τομείς της ζωής τους, και ιδιαίτερα στον εργασιακό τους χώρο. Ειδικά, όταν συμβαίνουν περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης με θύτες εργαζόμενους του ΠΟΥ, ενός οργανισμού παγκόσμιας φήμης, τα ερωτήματα για το μέλλον αλλά και την εξέλιξη των κοινωνιών σε έναν κόσμο που τείνει να εκδημοκρατιστεί, παραμένουν αναπάντητα και δυσοίωνα. Γι’ αυτό, τόσο η πολιτεία του Κονγκό, όσο και κάθε κράτος που θέλει να λέγεται φιλάνθρωπο και δίκαιο, οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη περιστατικά σαν αυτά και να δράσει υπέρ ενός πιο αλληλέγγυου και ασφαλή κόσμου…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
WHO sex abuse allegations: Agency staff members carried out rapes during Democratic Republic of the Congo Ebola response, report says, Sky News, διαθέσιμο εδώ
- Report details sexual abuse allegations against WHO staffers during Congo Ebola outbreak, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
-
WHO employees took part in Congo sex abuses in Ebola crisis, report says, CNN, διαθέσιμο εδώ
