Του Βασίλη Χουρσανίδη,
Στην Ελλάδα τείνουμε να παριστάνουμε τους ειδήμονες επί παντός επιστητού. Ακόμα και αν δεν έχουμε την αναγκαία πληροφόρηση για ένα ζήτημα, σπεύδουμε να εκφράσουμε την άποψή μας, να σχολιάσουμε (κυρίως αρνητικά) κάθε τι λαμβάνει χώρα σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο και άπτεται άμεσα της καθημερινής μας ζωής. Ένα εξ αυτών των ζητημάτων που πριν λίγους μήνες απασχόλησε έντονα την κοινή γνώμη είναι η αναγνώριση ως ισότιμων των «κολλεγιακών» πτυχίων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με αυτά των κρατικών πανεπιστημίων. Αλήθεια όμως, ήταν όντως πολιτική επιλογή της παρούσας κυβέρνησης η πράξη αυτή, όπως σύσσωμη η αντιπολίτευση διατείνεται; Ξεκάθαρα όχι, και είναι κρίμα να προβάλλονται τέτοιες θέσεις ξεκάθαρα με πρόθεση παραπλάνησης των πολιτών.
Η μία και μοναδική αλήθεια είναι ότι η εξίσωση αυτή αποτελούσε παλαιόθεν ενωσιακή υποχρέωση της Ελλάδας. Πρόκειται για μέτρο που έχει ληφθεί υπό τη μορφή ευρωπαϊκής οδηγίας και συγκεκριμένα με την οδηγία 36/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ότι είναι οδηγία σημαίνει πρακτικά ότι σε επίπεδο Ε.Ε. ελήφθη η απόφαση, διαμορφώθηκε το γενικό θεσμικό πλαίσιο που θα έπρεπε να ισχύσει σε όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη, αφέθηκε όμως σκόπιμα στο κάθε κράτος-μέλος η ευχέρεια επιλογής των εσωτερικών νομικών εργαλείων που θα επιστρατεύσει για να υλοποιήσει εντός της επικράτειάς του αυτά που αποφασίσθηκαν σε κεντρικό επίπεδο και τα οποία υποχρεούται σε κάθε περίπτωση να εφαρμόσει. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της Ε.Ε. με την απόφαση C-274/05, επειδή δεν έλαβε μέτρα συμμόρφωσης εντός της προθεσμίας που προέβλεπε η οδηγία αυτή.
H οδηγία αυτή προβλέπει ότι κάθε πτυχίο ή άλλο πιστοποιητικό το οποίο πιστοποιεί την επιτυχή παρακολούθηση 3ετούς τουλάχιστον κύκλου σπουδών, που κατά το μεγαλύτερο μέρος του τελέστηκε εντός της Ε.Ε. (σε ένα ή και περισσότερα κράτη), και το οποίο χορηγείται από αρμόδια αρχή οποιουδήποτε κράτους μέλους, εφόσον κατά την εσωτερική νομοθεσία του κράτους αυτού παρέχει στον κάτοχό του δικαίωμα πρόσβασης σε νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα εντός αυτού, παρέχει το ίδιο δικαίωμα και σε όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Δεν γίνεται, δηλαδή, κανένα άλλο κράτος να αρνηθεί δια των δικών του αρμοδίων αρχών να αναγνωρίσει αυτά τα επαγγελματικά δικαιώματα στους κατόχους των τίτλων εντός της επικράτειάς του. Μόνο κατ’ εξαίρεση είναι δυνατόν να υποβάλει τον κάτοχό του σε αντισταθμιστικά μέτρα, όταν το ακαδημαϊκό περιεχόμενο του κύκλου σπουδών που αυτός ολοκλήρωσε, παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από τον αντίστοιχο κύκλο σπουδών που απαιτείται να ολοκληρωθεί βάσει της δικής του νομοθεσίας, ώστε να αποκτηθεί πρόσβαση στο ίδιο νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα εντός της επικράτειάς του.
Σκοπός της οδηγίας δεν είναι να επέμβει στη διαμόρφωση του περιεχομένου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των κρατών-μελών. Άλλωστε η εν γένει διαμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί βάσει της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. αρμοδιότητα των κρατών-μελών και όχι της Ένωσης, γι’ αυτό και η οδηγία αυτή δεν αναφέρει απολύτως τίποτα για κοινό πρόγραμμα σπουδών κτλ. Απλά προσπαθεί να διασφαλίσει ότι τυχόν (αυτονόητες) διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ως προς το περιεχόμενο της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης που απαιτείται βάσει της νομοθεσίας τους για την πρόσβαση σε ρυθμιζόμενα επαγγέλματα δεν θα αποτελέσουν εμπόδιο στην κατοχυρωμένη από τη Σ.Λ.Ε.Ε. ελευθερία εγκατάστασης σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος με σκοπό την εύρεση εργασίας.
Εξάλλου η όλη φιλοσοφία της οδηγίας εδράζεται στην αυξημένη εμπιστοσύνη που οφείλουν να επιδεικνύουν μεταξύ τους τα κράτη-μέλη στο ότι οι εσωτερικές τους νομοθεσίες είναι ποιοτικά ισότιμες, άρα ακόμα κι αν υπάρχουν διαφορές στον τομέα των επαγγελματικών προσόντων για την άσκηση ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων, αυτές οι διαφορές θα πρέπει να γίνονται σεβαστές από τα κράτη-μέλη και να διασφαλίζεται ότι η αξιολόγηση στην οποία το καθένα στήριξε τη σχετική νομοθεσία του είναι εξίσου ποιοτική και σταθμισμένη με αυτές των υπολοίπων. Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς αμοιβαία εμπιστοσύνη και αναγνώριση δεν δύναται να υπάρξει.
Στην Ελλάδα αυτονόητα το ζήτημα αφορά στα κολλέγια και όχι άμεσα σε ξένα πανεπιστήμια, μιας και βάσει του άρθρου 16 του Ελληνικού Συντάγματος η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα με τη μορφή αυτοδιοικούμενων Ν.Π.Δ.Δ. Τα κολλέγια, όμως, είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις που βάσει συμφωνιών franchising με ξένα πανεπιστήμια παρέχουν προγράμματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ίδιου περιεχομένου με αυτό των ξένων πανεπιστημίων, τα οποία προγράμματα παρέχουν σε όσους τα παρακολούθησαν επαγγελματικά δικαιώματα σε άλλα κράτη-μέλη. Τα κολλέγια, λοιπόν, δεν παρέχουν δικά τους προγράμματα αλλά προγράμματα πανεπιστημίων αναγνωρισμένα σε χώρες της Ε.Ε. Βάσει όσων εκτέθηκαν, η χώρα μας υποχρεούται να τα αναγνωρίζει και να παρέχει και εντός της ελληνικής επικράτειας τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα που αυτά παρέχουν στους κατόχους τους σε άλλη χώρα της Ε.Ε.
Συμπερασματικά, ανεξαρτήτως του αν κανείς διαφωνεί ή όχι με τη ρύθμιση αυτή, αναμφίβολα δεν αποτέλεσε πολιτική επιλογή της παρούσας κυβέρνησης, αλλά πράξη συμμόρφωσης προς διεθνείς υποχρεώσεις μας. Από τη στιγμή που μπήκαμε στην Ε.Ε., υποχρεούμαστε να συμμορφωνόμαστε προς όσα εκεί αποφασίζονται και όχι μόνο σε όσα μας ωφελούν, τα οποία κατά καιρούς είναι πολλά. Αν κάθε κράτος-μέλος αθετούσε τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει με την υπογραφή των ιδρυτικών συνθηκών της Ε.Ε. επειδή δεν το συμφέρουν ενίοτε, τότε το ευρωπαϊκό εγχείρημα θα έμενε αιώνια στάσιμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Official Journal of the European Union”, διαθέσιμο εδώ
