Της Γλυκερίας Σταύρου,
Η παραπληροφόρηση έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, που πλέον αποτελεί κυβερνοαπειλή υψηλής προτεραιότητας για τα κράτη, και ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το ζήτημα βρίσκεται σε έξαρση. Από fake news μέχρι και θεωρίες συνωμοσίας, η παραπληροφόρηση καλά κρατεί στις Η.Π.Α. Απότοκο της απειλής αυτής φαίνεται να είναι η διάβρωση του χαρακτήρα της δημοκρατίας λόγω των διαδικασιών περιορισμού της. Δηλαδή, η ρύθμιση της πληροφορίας από το ίδιο το κράτος παραπέμπει στη ρύθμιση της ελευθερίας του λόγου, γεγονός που θέτει την εξής παράδοξη ερώτηση: μπορεί το κράτος να διαφυλάξει τον δημοκρατικό του χαρακτήρα, ενώ ταυτόχρονα ρυθμίζει την κυκλοφορία της πληροφορίας;
Η έξαρση της παραπληροφόρησης στις Η.Π.Α. μπορεί να εξηγηθεί στις οδηγίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Σύμφωνα με αυτές, η ελευθερία του λόγου προσφέρει μια «αγορά ιδεών» (marketplace of ideas), υπό την οποία λαμβάνει χώρα η φυσική επιλογή. Έτσι, μπορεί κάποιος να πει ό,τι αρνητικό ή προσβλητικό θέλει για τις μειονότητες ή κατά της δημοκρατίας, χωρίς να είναι παράνομος. Ωστόσο, οι ιδέες που θα ειπωθούν, δεν θα επιβιώσουν.
Από την πρώτη τροπολογία του Συντάγματος μέχρι και την Ενότητα 230 της Πράξης για την «Ευπρέπεια της Επικοινωνίας» (Communications Decency Act), προστατεύεται η ελευθερία του λόγου. Η πράξη αυτή θεσμοθετήθηκε για την προστασία των ανηλίκων από ακατάλληλο υλικό στο διαδίκτυο, και παροτρύνει τις αρμόδιες εταιρείες και υπηρεσίες να το αφαιρούν από μόνες τους, χωρίς να επεμβαίνει το κράτος απευθείας. Παρά το γεγονός ότι όλες οι άλλες ενότητες της Πράξης αυτής θεωρούνται πλέον αποτυχημένες, η 230 συνεχίζει να εφαρμόζεται ενεργά.
Στην προσπάθεια περιορισμού της παραπληροφόρησης έγιναν φέτος προσπάθειες ώστε να αναδιαμορφωθούν οι πολιτικές διαφημίσει,ς και η Ενότητα 230, και ήδη, δύο σχετικά νομοσχέδια έχουν εγκριθεί από τη Γερουσία. Το πρώτο νομοσχέδιο είναι η πράξη «SAFE TECH», η οποία αναφέρεται στην Ενότητα 230, και πιο συγκεκριμένα στο περιεχόμενο που προβάλλεται επί πληρωμή. Το δεύτερο νομοσχέδιο είναι η πράξη «Honest Ads» και αφορά τις πολιτικές διαφημίσεις, καθώς πλέον δεν θα μπορούν να αναρτηθούν από ξένους υπηκόους. Έτσι, θα βελτιωθεί η διαφάνεια, αφού οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να παραθέτουν πληροφορίες για τις πολιτικές διαφημίσεις, όπως το ποσό που πλήρωσαν ή το κοινό που στοχεύουν και οι κανόνες για την αποκάλυψη πληροφοριών θα επεκταθούν.
Οι αλλαγές αυτές, ωστόσο, στοχεύουν περισσότερο στη διαφάνεια της πληροφορίας παρά στον περιορισμό της. Η στρατηγική αυτή θα διαφυλάξει τόσο την ελευθερία του λόγου όσο και το δημόσιο συμφέρον. Παράλληλα, οι ψευδείς πληροφορίες και η ξένη επιρροή θα περιοριστούν, κάτι το οποίο έγινε ιδιαίτερα εμφανές στις εκλογές του 2016 με τη νίκη Trump.
Βέβαια, οι υπάρχοντες νόμοι ίσως να είναι πιο ανεκτικοί σε σχέση με αυτούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για παράδειγμα, αλλά ο πρωταρχικός στόχος, που είναι η διατήρηση της ελευθερίας του λόγου, δύσκολα μπορεί να αμεληθεί. Ειδικά όταν κάποιος αναφέρεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και στα θεμέλια του «American Dream», δηλαδή την ελευθερία των πολιτών. Αυτό που μένει είναι να δούμε την αποτελεσματικότητα των δύο νέων νομοσχεδίων και να κρίνουμε καταλλήλως.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Almeida, F. Filgueiras and D. Doneda, “The Ecosystem of Digital Content Governance,” in IEEE Internet Computing, vol. 25, no. 3, pp. 13-17, 1 May-June 2021, doi: 10.1109/MIC.2021.3057756, Διαθέσιμο εδώ.
- Zangl, “Internet Governance and the Freedom of Speech: Analysis of Current Frameworks on Disinformation in the US and EU,” in Central European University, 2021, Διαθέσιμο εδώ.
