Του Αλέξανδρου Κίφορ,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εδώ και αρκετά χρόνια, βρίσκεται αντιμέτωπη με διάφορες υποθέσεις βρόμικου χρήματος. Παρά το γεγονός πως η Ένωση έχει μια από τις πιο αυστηρές νομοθεσίες παγκοσμίως για τις περιπτώσεις βρόμικου χρήματος, δεν φαίνεται να υπάρχει απόλυτη συνέπεια εκ μέρους των κρατών-μελών. Αρκετά κράτη-μέλη φαίνεται να μην τηρούν τα προβλεπόμενα μέτρα, ενώ αρκετές είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν υπάρχει έλεγχος σε ύποπτες συναλλαγές. Αυτοί είναι δύο από τους λόγους που οδήγησαν την Κομισιόν να προτείνει την ίδρυση της AMLA. Στη συνέχεια αυτού του άρθρου, λοιπόν, θα παρουσιαστεί η λειτουργία της AMLA, αλλά και οι λόγοι που οδήγησαν την Κομισιόν σε αυτήν την απόφαση.
Η AMLA, ή Anti-money Laundering Authority, είναι μια νέα ευρωπαϊκή αρχή η οποία και θα ελέγχει τις εθνικές αρχές των κρατών-μελών. Επιπλέον, θα είναι υπεύθυνη για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και θα έχει την εξουσιοδότηση να εκδίδει πρόστιμα εκατομμυρίων ευρών σε περιπτώσεις στις οποίες παρατηρούνται παραβάσεις. Εκτός αυτού, η AMLA θα είναι υπεύθυνη και για την επιτήρηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ώστε να μην υπάρξει διακίνηση χρήματος από εγκληματίες και τρομοκράτες. Αυτό το νέο θεσμικό όργανο θα ξεκινήσει το έργο του σε τρία χρόνια από τώρα, και φαίνεται πως θα χρειαστούν πέντε χρόνια τουλάχιστον για την ανάπτυξη της πλήρης δυναμικής του.
Ένας από τους κύριους λόγους που οδήγησαν την Κομισιόν στην απόφαση ίδρυσης αυτού του οργάνου, εκτός από την έλλειψη τήρησης των μέτρων και την απουσία ελέγχων από τα κράτη-μέλη, είναι μια σειρά τραπεζικών σκανδάλων που διαδραματίστηκαν από το 2018 και μετά, φέρνοντας στην επιφάνεια μια σοβαρή αδυναμία της Ε.Ε. στην εποπτεία (για την ιστορία, το 2018 έγινε γνωστό πως η Danske Bank από τη Δανία είχε ξεπλύνει περί τα 200 δις ευρώ μέσω υποκαταστήματός της στην Εσθονία). Επίσης, κινητήρια δύναμη σε αυτήν την απόφαση αποτέλεσε και η ανάγκη για γενικότερη διαφάνεια ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των επιχειρήσεων και την αγορά ακινήτων, ενώ αναγκαία είναι και η εξαφάνιση εταιρειών που λειτουργούν χωρίς όνομα ή μέσω «ανθρώπων-βιτρίνα».
Επιπλέον, το ξέπλυμα χρήματος αποτελεί μία χρόνια απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους ευρωπαίους πολίτες, τους θεσμούς της δημοκρατίας και το δημοσιονομικό σύστημα της Ένωσης. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τζίρο 133 δις ευρώ μετά από συναλλαγές με χρήση βρόμικου χρήματος (1,5% του συνόλου της Ευρωπαϊκής οικονομίας). Οι μέθοδοι συγκάλυψης των χρημάτων που προέρχονται από παράνομες δραστηριότητες όπως, εμπόριο ναρκωτικών, παράνομη πορνεία, παράνομα τυχερά παιχνίδια, αλλά και εμπορία ανθρώπων, ποικίλουν. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες της Κομισιόν, μερικοί τρόποι συγκάλυψης του παράνομου χρήματος είναι, ο κατακερματισμός παράνομων περιουσιών σε μικρότερα ποσά, η σύσταση εταιρειών που διασυνδέονται μεταξύ τους, αλλά και η διασπορά εσόδων σε τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού. Μέθοδοι συγκάλυψης θεωρούνται και τα κρυπτογραφημένα νομίσματα, αλλά και η οικονομία των μετρητών.
Στην πρώτη περίπτωση, όπως έχει αναφερθεί και σε παλιότερο άρθρο, οι εγκληματίες προτιμούν τα κρυπτογραφημένα νομίσματα για τη διεκπεραίωση συναλλαγών, αφού ευνοούνται από το καθεστώς ανωνυμίας τα οποία αυτά προσφέρουν στους χρήστες. Στη δεύτερη περίπτωση, δηλαδή στην οικονομία των μετρητών, το φαινόμενο το οποίο εξετάζουμε ευνοείται αφού σε αρκετές καταστάσεις ή συναλλαγές, δεν εξετάζεται η προέλευση των μετρητών. Δεδομένου του γεγονότος ότι το 70% των συναλλαγών στην Ευρώπη γίνεται με μετρητά, ενώ σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχει όριο στο ποσό για συναλλαγές με μετρητά, οι παραβάσεις αυξάνονται δημιουργώντας όλο και μεγαλύτερα προβλήματα για την Ε.Ε. και τους πολίτες της.
Συνοψίζοντας, φαίνεται πως οι προκλήσεις και τα προβλήματα είναι μεγάλα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναμένουμε, λοιπόν, να τεθεί σε ισχύ το νέο θεσμικό όργανο και να δούμε αν το χρόνιο αυτό πρόβλημα της Ένωσης θα λυθεί ή θα εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες θα γίνεται ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νέα Αρχή της Ε.Ε. για την πάταξη υποθέσεων «μαύρου» χρήματος, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
