Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Διανύουμε αισίως τον 21ο αιώνα, ο οποίος μας έχει φέρει μια ανάπτυξη, δίχως προηγούμενο, στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, των τεχνών, των ελευθεριών. Οι κοινωνίες και οι άνθρωποι έχουν πλέον όλα τα εφόδια για να ευημερούν και να ζουν με τον τρόπο που επιθυμούν. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα ή μήπως «κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»;
Μπορεί οι κοινωνίες να προχωρούν και να εξελίσσονται, ωστόσο, δυστυχώς, δε λείπουν τα φαινόμενα βίας, σωματικής ή ψυχολογικής, σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης και τρομοκρατίας στον οικογενειακό, σχολικό ή εργασιακό χώρο. Οι καταστάσεις αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα και ταλαιπωρούν γυναίκες και άντρες, που μπορεί να βρίσκονται ακόμη και δίπλα μας!
Τέτοιες ιστορίες συναντά ο αναγνώστης στο καινούριο βιβλίο της φιλολόγου Αθηνάς Μαλαπάνη, με τίτλο «Σπάσε την πατριαρχία», που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι από τις Εκδόσεις Οσελότος. Διαβάζοντας κανείς τις σελίδες του έργου αυτού, συναντά μια συλλογή από μικρά διηγήματα, με τα γεγονότα τους να είναι άλλοτε οικία στο κοινό, καθώς απασχόλησαν τα φώτα της δημοσιότητας, κι άλλοτε να του αποκαλύπτουν καταστάσεις από προσωπικά βιώματα που δεν τα γνώρισε η κοινωνία.
Μια από τις περιπτώσεις που συναντάμε είναι αυτή μιας γυναίκας 21 ετών, από τον χώρο του αθλητισμού, που έπεσε θύμα βιασμού από έναν άνδρα, που στα μάτια της, μέχρι εκείνη τη στιγμή, ήταν ο καθοδηγητής της. Τελικά, όμως, μετά από χρόνια βρήκε το θάρρος να βγει και να το καταγγείλει, σπάζοντας τα δεσμά του φόβου της. Σε μια άλλη ιστορία, βρίσκουμε μια ηθοποιό, η οποία γνωρίζει στη δουλειά της κακοποιητική και προσβλητική συμπεριφορά από συνάδελφό της, πράγμα που αλλοιώνει τη φύση του επαγγέλματος, διότι ο σκοπός του είναι να προάγει τον πολιτισμό κι όχι να τον υπονομεύει.
Υπάρχουν, ωστόσο, και άνθρωποι που βιώνουν καταπιεστικές ή και κακοποιητικές καταστάσεις ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, τον χώρο, που κάτω από άλλες συνθήκες, θα ήταν το προσωπικό τους καταφύγιο και οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτό ένα οικείο λιμάνι, για να προσαράξουν. Αντίθετα, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο, η χειροδικία και ο εξαναγκασμός διακοπής της κύησης είναι περιστατικά που εξακολουθούν να ενυπάρχουν μέχρι και σήμερα πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών. Άλλες έχουν τη δύναμη να σπάσουν τις αλυσίδες και να ελευθερωθούν, άλλες πάλι υπομένουν καρτερικά.
Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκονται και οι άντρες ή οι γυναίκες με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, που ζουν υπό τη σκιά του ρατσισμού και της υποτίμησης. Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να ξεκινούν από το οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον και εξαπλώνονται στους υπόλοιπους τομείς του κοινωνικού βίου.
Τα πράγματα, όμως, δυσκολεύουν περισσότερο, όταν έρχεται κανείς αντιμέτωπος με οργανωμένα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων, με τον διεθνή όρο που τα χαρακτηρίζει να ονομάζεται “trafficking”. Εκεί, όπως διαβάζουμε, οι συνθήκες εκμετάλλευσης γίνονται πιο σκληρές και τα θύματα μπλέκονται σε έναν ιστό από τον οποίο δύσκολα μπορούν να ξεμπλεχτούν.
Αυτές ήταν μόνο μερικές από τις ιστορίες που θα συναντήσει κάποιος, εάν πάρει στα χέρια του το βιβλίο αυτό. Ιστορίες που άλλοτε είναι γνώριμες κι άλλοτε προξενούν εντύπωση. Αυτό που συμπεραίνουμε είναι πως στόχος του βιβλίου δεν είναι απλώς η δημοσιοποίηση αυτών των καταστάσεων, αλλά η στροφή του αναγνώστη «σε μια προσωπική, εσωτερική αναζήτηση», όπως λέει η συγγραφέας και η ενδυνάμωση των ανθρώπων που βρέθηκαν ή βρίσκονται αντιμέτωποι με παρόμοιες καταστάσεις, έτσι ώστε να «σπάσουν την πατριαρχία». Θα κλείσουμε με τον ίδιο τρόπο που κλείνει και το βιβλίο: «Κάθε είδους εκμετάλλευση και κακοποίηση ήρθε η ώρα να τιμωρηθεί. Και θα το κάνω εγώ. Κι εσύ. Γιατί τώρα είμαστε πιο δυνατοί, πιο ώριμοι, πιο έτοιμοι από ποτέ…».
