Της Άννας Τσέλα,
Ένα σημαντικό θέμα που ταλανίζει την ανθρωπότητα σε διεθνή κλίμακα είναι η τρύπα του όζοντος. Μέσω πρόσφατων επιστημονικών ερευνών που διεξήχθησαν, γίνεται φανερό πως η τρύπα του όζοντος στον Νότιο πόλο είναι πλέον μεγαλύτερη από την Ανταρκτική. Βέβαια, είναι γεγονός ότι η αύξηση σημειώνεται στο 75%, σε σύγκριση με το 1979. Φυσικά, τους μήνες μεταξύ Αύγουστο και Οκτώβριο, όπου χαρακτηρίζεται ως η εποχή της άνοιξης στο νότιο ημισφαίριο της Γης, το όζον αραιώνει πάνω από την Ανταρκτική με την τρύπα να φθάνει στο μέγιστο μέγεθός της από τα μέσα Σεπτέμβρη έως τα μέσα Οκτώβρη. Το 2020 οι επιστήμονες παρατήρησαν την έκτασή της, η οποία είχε φτάσει περίπου 24 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις αρχές Οκτώβρη.
Θα αποτελούσε σημαντική παράλειψη να μην τονίσουμε κάποιες γενικές πληροφορίες για το θέμα που μας απασχολεί. Ειδικότερα, ως τρύπα του όζοντος ορίζεται το φαινόμενο εκείνο που το στρώμα του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της γης, δηλαδή τη στρατόσφαιρα, μειώνεται σε πάχος πάνω από την Ανταρκτική, οπότε η μείωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την ονομαζόμενη «τρύπα» στο στρώμα του όζοντος. Το 1985 ήταν η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε. Επιπλέον, λόγω του ότι το όζον προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία, απορροφώντας ένα αρκετά σημαντικό τμήμα της υπεριώδους ακτινοβολίας, το φαινόμενο αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. Αξιοσημείωτη αναφορά αποτελεί και το γεγονός πως παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη, με απόρροια το λιώσιμο των πάγων. Μέσω συχνών επιστημονικών ερευνών, έχει παρατηρηθεί πως το φαινόμενο δημιουργήθηκε από τη κατάχρηση χλωροφθορανθρακών που χρησιμοποιούνται κυρίως σε προωθητικά αέρια και σε ψυκτικές συσκευές, όπως είναι για παράδειγμα τα κλιματιστικά. Σημαντικό ρόλο στην επέκταση έχουν τα καυσαέρια και τα αέρια απόβλητα των εργοστασίων.
Από την προ-βιομηχανική εποχή έως την τρέχουσα δεκαετία, ο πλανήτης έχει γίνει θερμότερος κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου, κάτι που βασίζεται κυρίως στην αύξηση των συγκεντρώσεων του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μαζί με άλλα αέρια του θερμοκηπίου, όπως για παράδειγμα το μεθάνιο. Δεν είναι λίγα τα αυξανόμενα σημάδια της κλιματικής κρίσης που παρατηρούνται. Οι εξάρσεις της διαφαίνονται μέσω καταστροφικών καιρικών φαινομένων, όπως ήταν οι μαζικές πλημμύρες στη Γερμανία και την Κίνα, τεράστιες πυρκαγιές στις Η.Π.Α. και τον Καναδά, και, γενικότερα, καύσωνες που σαρώνουν τις χώρες. Χρειάζεται, επίσης, να αναφερθεί και η επιβλαβής χρήση των ορυκτών καυσίμων. Συνέπεια αυτού είναι η δραματική αλλαγή στο κλίμα της γης και η απαίτηση άμεσων περικοπών των αερίων του θερμοκηπίου για την καλύτερη δυνατή αποφυγή της κλιματικής διάσπασης. Ο άνθρακας, που θεωρείται το πιο ρυπογόνο ορυκτό καύσιμο, εξακολουθεί να αναπτύσσεται σε αρκετά μεγάλη κλίμακα από την Ινδία και την Κίνα, ενώ η υποδομή του φυσικού αερίου επεκτείνεται από την Αυστραλία μέχρι την Ε.Ε. Η μείωση των εκπομπών είναι σημαντικό να ανέρθει στο 45% έως το 2030, έτσι ώστε να επικρατήσει ουδετερότητα του άνθρακα μέχρι τα μέσα του επόμενου αιώνα.
Εκτός των ανωτέρων, χρήζει μνείας και το Πρωτόκολλο Μόντρεαλ. Ειδικότερα, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές συμφωνίες που ζητούν την εκμηδένιση των εκπομπών CFC. Τα επιβλαβή χημικά για την ατμόσφαιρα απαγορεύτηκαν στις αναπτυγμένες χώρες το 2000 και στις αναπτυσσόμενες το 2010. Ο περιορισμός αυτός των CFC έδινε τη δυνατότητα στον πλανήτη «για μια ανάσα», αφού τον γλίτωσε από άμεση αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,7 βαθμούς Κελσίου έως το 2100.
Η ετήσια συγκέντρωση των ισχυρών παγκόσμιων ηγετών, COP26, αποτελεί ένα «ασφαλές μέρος» στο οποίο οι πρόεδροι, οι πρωθυπουργοί, οι μονάρχες και γενικά οι ανώτεροι αξιωματούχοι είναι σε θέση να συζητήσουν τοπικές, περιφερειακές και παγκόσμιες ανησυχίες είτε σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό κλίμα. Ένα μέρος από αυτούς του ηγέτες -συγκεκριμένα 40- θα έχουν τη δυνατότητα να παρευρεθούν σε μια κλειστή συνάντηση που θα έχει ως κεντρικό άξονα την κλιματική αλλαγή, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Antonio Guterres, και σαφώς του Βρετανού Πρωθυπουργού, Boris Johnson, ενόψει της σημαντικής εκδήλωσης του Νοεμβρίου στη Γλασκόβη της Σκωτίας. Καθοριστικές και απαραίτητες θεωρούνται οι κινήσεις που γίνονται από την Πρέσβειρα της Βρετανίας στον ΟΗΕ, Barbara Woodward, η οποία συγκέντρωσε 100 δισεκατομμύρια δολάρια για άμεση βοήθεια στις ευάλωτες οικονομικά χώρες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σημαντική ήταν και η δήλωση του Bill Hare, διευθύνοντα συμβούλου της Climate Analytics, ο οποίος ανέφερε πως δεν είναι μικρό το ποσοστό των ανθρώπων εκείνων που υποφέρουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ακόμη και οι χώρες με ισχυρούς κλιματικούς στόχους δεν είναι στο τελικό στάδιο για την ολοκλήρωσή τους. Κάποιες από αυτές είναι η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Ρωσία, οι οποίες εντέλει δεν κατάφεραν να μειώσουν τις εκπομπές τους από το 2015. Πάνω από 70 χώρες δήλωσαν υπεύθυνα ότι βρίσκονται στη θετική θέση του να υιοθετήσουν τους στόχους της ουδετερότητας άνθρακα μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα, το οποίο θα αποφέρει τη μείωση των εκπομπών κατά 26% έως το 2030. Μέσω επιστημονικών ερευνών που διεξήχθησαν σε 16.000 ανθρώπους στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία, βρέθηκε πως το 72% ανέφερε ότι η κλιματική αλλαγή θα τους επηρεάσει σε προσωπικό κομμάτι, οπότε είναι δυνατόν να αντιληφθούμε πόσο σοβαρή είναι η τρέχουσα κατάσταση.
Ακόμη, χρειάζεται να αναλυθεί και η συμφωνία του Παρισιού. Μέσω αυτής ορίζεται πως τα έθνη δεσμεύονται να αποτρέψουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από την προβιομηχανική εποχή, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι καταστροφικοί καύσωνες, οι πλημμύρες, οι καταιγίδες, οι ξηρασίες και, σε γενική κλίμακα, άλλες τόσες συνέπειες που ξεδιπλώνονται σταδιακά. Παρά τη συμφωνία, καμία από τις μεγαλύτερες χώρες που εκπέμπουν αέρια θερμοκηπίου δεν έχει κάνει βασικά σχέδια, ώστε να παρατηρηθεί κάποια μείωση στη ρύπανση και να επιτύχουν αυτό που εν τέλει συμφωνήθηκε.
Κατά συνέπεια, βάσει των όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω είναι πασιφανές πως ο κόσμος βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή και πρέπει το συντομότερο δυνατό να αλλάξει πορεία σε ένα πιο πράσινο και ασφαλέστερο μέλλον. Το κάθε όραμα, που υποστηρίζεται από την εκάστοτε χώρα, χρειάζεται και άμεση δράση. Τα έθνη χρειάζεται να αντιληφθούν πως πρέπει να υπάρξουν εντονότερες προσπάθειες, έτσι ώστε να αποτραπεί η καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η τρύπα του όζοντος στον Νότιο πόλο είναι πλέον μεγαλύτερη από την Ανταρκτική, Green Agenda, διαθέσιμο εδώ
- Η αποκατάσταση του όζοντος αναχαιτίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη, LIFO, διαθέσιμο εδώ
- As leaders reconvene at UN, climate and COVID top the list, AP news, διαθέσιμο εδώ
- Governments falling woefully short of Paris climate pledges, study finds, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Paris climate deal could go up in smoke without action: Guterres, UN NEWS, διαθέσιμο εδώ
