Της Αγγελικής Κόκκαλη,
829: Ο Θεόφιλος διαδέχτηκε στον θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον πατέρα του, Μιχαήλ Β΄, μετά τον θάνατο του τελευταίου. Προερχόμενος από αριστοκρατικό γένος, απέκτησε από νωρίς εξέχουσα καλλιέργεια. Πράγματι, δάσκαλός του υπήρξε ο Ιωάννης Γραμματικός, κληρικός και διδάσκαλος της εποχής, ο οποίος ήταν γνωστός για τις εικονοκλαστικές του πεποιθήσεις. Αυτές τις μεταλαμπάδευσε και στον Θεόφιλο. Η πολιτική που χάραξε, λοιπόν, ο νέος αυτοκράτορας ήταν εικονομαχική -επιλογή που τον απομάκρυνε από την επαμφοτερίζουσα και ασταθή εκκλησιαστική πολιτική του πατέρα του. Η αναβίωση της εικονομαχικής σύγκρουσης καθόριζε όλες τις πτυχές της ζωής του. Όταν, για παράδειγμα, πέθανε ξαφνικά ένας εχθρός του, με τον οποίο βρίσκονταν σε σύγκρουση, ο Θεόφιλος ερμήνευσε τον θάνατό του ως βέβαιο σημάδι επιδοκιμασίας της Εικονομαχίας από τον Θεό. Πάντως, στα δεκατρία περίπου χρόνια εξουσίας του προέβη σε σημαντικές στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, αυξάνοντας τον στρατιωτικό μισθό και ενισχύοντας τον επαγγελματισμό των ενόπλων δυνάμεων. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, κατόρθωσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία ποικίλες αραβικές επιδρομές σε διάφορα Θέματα της Αυτοκρατορίας και να προσαρτήσει χαμένες περιοχές. Πολλοί ιστορικοί, μάλιστα, θεωρούν πως η βασιλεία του σηματοδότησε την αρχή της αναγέννησης των βυζαντινών τεχνών και δη, των κοσμικών. Βασίλεψε έως τις 20 Ιανουαρίου του 842, οπότε και απεβίωσε σε ηλικία είκοσι οκτώ ετών, αφήνοντας πίσω τον ανήλικο γιο του, Μιχαήλ Γ΄, και τη σύζυγό του, Θεοδώρα.
1627: Η Κινεζική Δυναστεία των Μινγκ απέκτησε τον τελευταίο της αυτοκράτορα, τον Τσονγκζέν, ο οποίος διαδέχτηκε τον αδελφό του, Τιανκί. Ο Τσονγκζέν προσπάθησε να κυβερνήσει υπό το όνομα «τιμητικός και ευνοϊκός», μοχθώντας να περισώσει μια άλλοτε ισχυρή δυναστεία. Ωστόσο, οι πολιτικές του αδυναμίες, σε συνδυασμό με την εσωτερική διαφθορά και τη φθίνουσα οικονομία, κατέστησαν αδύνατη την εύρεση ικανών υπουργών που θα αναλάμβαναν σημαντικές κυβερνητικές θέσεις. Παράλληλα, η κοινωνική πίεση που δεχόταν εξαιτίας του λιμού και της υπερφορολόγησης ενέτεινε τα αισθήματα αποδοκιμασίας και απογοήτευσης. Η βασιλεία του, λοιπόν, χαρακτηρίστηκε από ενδοσκόπηση και καχυποψία. Η τελευταία υπήρξε βασική αιτία της προσπάθειας εκκαθάρισης του παλατιού από αντιφρονούντες. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, διέταξε τη τιμωρία των Γουέι Ζονγκσίαν και Μάνταμ Κε, η ανέλιξη των οποίων θεωρούνταν επίφοβη. Μάλιστα, μέχρι το 1631, είχε προχωρήσει σε δεκάδες απομακρύνσεις και εκτελέσεις. Ακόμη και οι πιο έμπιστοι συνεργάτες του δεν κατάφεραν να αποφύγουν τα πυρά του. Ο κάποτε αξιόπιστος στρατηγός Γιουάν Τσονγκχουάν, ο οποίος φρουρούσε το βόρειο σύνορο της Αυτοκρατορίας από τις επιδρομές των Μαντσού, έπεσε θύμα των ενεργειών του Τσονγκζέν. Μετά τη θανάτωσή του, η Αυτοκρατορία εισήλθε σε τροχιά παρακμής. Ο Τσονγκζέν, συνειδητοποιώντας την επικείμενη κατάρρευση, όταν εισήλθε ο επαναστατικός στρατός του Λι Ζίτσενγκ στη Σινική πρωτεύουσα, το 1644, απαγχονίστηκε, τερματίζοντας έτσι τη δυναστεία των Μινγκ.
1718: Γεννήθηκε στο Γιορκσάιρ της Αγγλίας η διανοούμενη Ελίζαμπεθ Μόνταγκιου. Επρόκειτο για ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Blue Stockings Society, ενός κινήματος γυναικείας ελευθερίας και επιμόρφωσης, που στόχο είχε να αντικαταστήσει τις βραδιές χαρτοπαιξίας και εφήμερης διασκέδασης. Η Ελίζαμπεθ και οι ομοϊδεάτες της ανήκαν στη κουλτούρα της Επίσημης Επίσκεψης σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όπου οι απολαύσεις, το κουτσομπολιό και η διάκριση των φύλων είχαν κυρίαρχη θέση. Η ομάδα της, η οποία έλαβε την ονομασία της μετά από ένα περιπαικτικό αστείο, υποστήριζε συνομιλίες διανοητικού και λογοτεχνικού περιεχομένου, ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες της υψηλής κοινωνίας. Η κοινωνική της θέση της επέτρεψε να αποκτήσει διασυνδέσεις σε αριστοκρατικά σαλόνια, ενώ το νεοαποκτηθέν κύρος, μετά τον γάμο με τον Έντουαρντ Μόνταγκιου, της απέφερε πλούτο. Ούσα ευκατάστατη και δικτυωμένη, χρηματοδότησε την ανέγερση ενός οίκου στο Λονδίνο, ο οποίος αποτέλεσε «προπύργιο» της λονδρέζικης υψηλής κοινωνίας. Πνευματική διέγερση, κριτική παρουσίαση έργων, καλλιτεχνική παραγωγή, δίκτυα πατρωνίας και φιλοτεχνίας είναι ορισμένες από τις φράσεις που μπορούν να περιγράψουν τις μαζώξεις της κοινότητας των πεφωτισμένων ελίτ. Η Μόνταγκιου περιέβαλε τον εαυτό της από μια κοινότητα γυναικών διανοουμένων και ταυτόχρονα, αναδείχτηκε σημαντική κριτικός Σαιξπηρικών έργων. Πέθανε το 1800.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Warren Treadgold, Βυζάντιο: Επίτομη Ιστορία, Θεσσαλονίκη 2007
- Judith Herrin, Γυναίκες στην πορφύρα: Ηγεμόνες του Μεσαιωνικού Βυζαντίου, Αθήνα 2002
- Frederick W. Mote, Imperial China 900-1800, Harvard University Press 2003
- Chongzhen: emperor of Ming dynasty, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Chongzhen Emperor Zhu Youjian — Tragic Last Monarch of the Ming Dynasty, China Fetching, διαθέσιμο εδώ
- Reign of Chongzhen Emperor: The 16th Emperor of the Ming Dynasty, World History Project, διαθέσιμο εδώ
- Elizabeth Montagu, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Elizabeth Montagu (1718-1800), York Civic Trust, διαθέσιμο εδώ
- Nicole Pohl, «Introduction “The Commerce of Life”: Elizabeth Montagu (1718–1800)» στο Huntington Library Quarterly vol. 81, no. 4, Φιλαδέλφεια 2018, σσ. 443-463
