Του Τάσου Μοσχονά,
Μετά από πολλαπλές αναβολές, είναι γεγονός. Η νέα ταινία του James Bond με τίτλο “No Time To Die” επιτέλους κυκλοφόρησε. Η φετινή ταινία του πασίγνωστου franchise με πρωταγωνιστή τον πράκτορα 007 σπάει όλα τα ρεκόρ, ούσα η ακριβότερη που έχει γυριστεί ποτέ στη σχεδόν 60ετή ιστορία της σειράς, με budget που αγγίζει τα 300 εκατομμύρια δολάρια.
Οι παραγωγοί της σειράς σίγουρα δεν ήταν φειδωλοί για την ταινία που είχε ανακοινωθεί ως το «κύκνειο άσμα» του Daniel Craig στο ρόλο. Ξεκινώντας το 2006 με το “Casino Royale”, 15 χρόνια μετά ο Craig θεωρείται ίσως ο καλύτερος ηθοποιός που έχει ενσαρκώσει τον εμβληματικό ρόλο, αναγεννώντας το franchise και φέρνοντάς το στον 21ο αιώνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Για να δούμε το πώς, όμως, θα πρέπει να πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή.
Προσοχή: Ακολουθούν spoilers.
Casino Royale (2006): Η «γέννηση» του πράκτορα 007
Ήταν Οκτώβριος του 2005, όταν οι παραγωγοί των ταινιών ανακοίνωσαν πως το ρόλο του Βρετανού πράκτορα θα αναλάμβανε ένας άσημος 37χρονος ηθοποιός, με το όνομα Daniel Craig. Οι αντιδράσεις ήταν πολλές. Σχεδόν κανείς δεν πίστευε πως ο Craig θα μπορούσε να ενσαρκώσει τον πράκτορα. Μέχρι τότε, το ρόλο αναλάμβαναν ως επί το πλείστον μελαχρινοί ηθοποιοί, με έναν «αέρα» πρεστίζ και αδιαφορίας. Το παρουσιαστικό του Craig, όμως, διέφερε. Ο ίδιος ξανθός και με τραχιά χαρακτηριστικά δεν ταίριαζε στο αρχέτυπο του 007. Λίγοι, όμως, γνώριζαν πως οι παραγωγοί επιθυμούσαν μία αλλαγή. Και ακόμα λιγότεροι περίμεναν το θρίαμβο της πρώτης του ταινίας, “Casino Royale”.
Το “Casino Royale” αποτελεί μία κλασική ταινία του franchise, και ίσως την καλύτερή του. Αυτό οφείλεται τόσο στην τεχνική της αρτιότητα, όσο και στο γεγονός πως το σενάριο βασίζεται στο πρώτο και ομώνυμο βιβλίο του Ian Fleming με πρωταγωνιστή τον πράκτορα 007. Η ταινία πραγματεύεται την αλλαγή στο χαρακτήρα του James Bond, και στο πώς από πράκτορας της Βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών κατέληξε να γίνει μία φονική μηχανή χωρίς συναισθήματα. Επιστρατεύοντας τον σκηνοθέτη Martin Campbell, που είχε αναλάβει επιτυχώς ένα ανάλογο reboot, με το “Goldeneye” του 1995, το “Casino Royale” έσπασε όλους τους κανόνες. Δεν υπάρχει πια ο Q με τα gadgets, ούτε και η γραμματέας Miss Moneypenny. Ο Μποντ δε ζητά το martini του “shaken, not stirred”, και το θρυλικό “gun barrel sequence” λαμβάνει χώρα στο τέλος της ταινίας. Το χιούμορ είναι σχεδόν ανύπαρκτο.
Στο Casino Royale, ο Bond είναι ένα «αγρίμι», το οποίο ημερεύει ο έρωτας για τη Vesper Lynd, σε μία μοναδική ερμηνεία της Eva Green. Η κεντρική σεκάνς στο καζίνο, καθώς και οι κοσμοπολίτικες τοποθεσίες, όπως η Τσεχία και η Βενετία, δίνουν το έναυσμα για μία προσωπική ιστορία «ενηλικίωσης» του Βρετανού πράκτορα. Η επιγενόμενη προδοσία και ο θάνατος της Vesper στο τέλος «σημαδευουν» τον Bond και του αφαιρoύν οποιαδήποτε αίσθηση ανθρωπιάς. Το «αγρίμι» επέστρεψε και το μόνο που το ένοιαζε ήταν η εκδίκηση. Κοινό και κριτικοί αποθεώνουν την ταινία, και μία νέα περίοδος ξεκινά.
Quantum of Solace (2008): Και μετά την προδοσία, τι;
Στο άκουσμα του τίτλου “Quantum of Solace”, αρκετοί απόρησαν. Το “Quantum of Solace” αποτελεί τη μόνη ταινία της σειράς που αποτελεί sequel. Ξεκινώντας από εκεί που τελείωσε το “Casino Royale”, η ταινία δε θυμίζει James Bond. Μικρή διάρκεια, γρήγορο και κοφτό μοντάζ και δράση και απουσία χιούμορ, αποτελούν τα χαρακτηριστικά μίας γνήσιας ιστορίας εκδίκησης.
Αφήνοντας πίσω τα πολυτελή σκηνικά του “Casino Royale”, το “Quantum of Solace” τοποθετείται κυρίως στη Λατινική Αμερική. Στις γεμάτες εγκληματικότητα πόλεις της, στα πολύβουα λιμάνια και στις άνυδρες ερήμους της. Σκοπός του σκηνικού, η ανάδειξη του κενού του πρωταγωνιστή μετά τον θάνατο της αγαπημένης του Vesper Lynd. Αναζητώντας τους υπαίτιους, ο Bond ανακαλύπτει μια εγκληματική οργάνωση με πολιτικές επιδιώξεις. Συνοδοιπόρος του στο ταξίδι, η Καμίλ της Όλγκα Κιριλένκο, μια γυναίκα που όπως και ο Bond αναζητεί την προσωπική της εκδίκηση. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το QoS αποτελεί τη μόνη ταινία του franchise που τόσο ο Bond όσο και η Καμίλ βρίσκονται δίπλα-δίπλα στην αφίσα. Η Καμίλ δεν ήταν το κλασικό “bond girl” και το QoS σίγουρα δεν ήταν η κλασική ταινία James Bond.
Η ταινία δυστυχώς απογοήτευσε κοινό και κριτικούς. Παρά το κλείσιμο στην ιστορία του “Casino Royale”, η ταινία υπέφερε από έλλειψη ενδιαφέρουσας πλοκής, έναν από τους χειρότερους του franchise και μία υπερβολική βία, που φαινόταν εντελώς ξένη ακόμα και για τον πράκτορα με «άδεια να σκοτώνει». Η απεργία των σεναριογράφων του 2008 δε βοήθησε, με τον ίδιο τον Craig να δηλώνει πως ο ίδιος (!) έχει γράψει μέρος του σεναρίου. Νεότερες κριτικές, πάντως, αντιμετωπίζουν την ταινία πιο θετικά.
Skyfall (2012): O Bond βγαίνει από τη σύνταξη και γυρίζει σπίτι του
Το 2012, ο Bond επιστρέφει και αυτή τη φορά από τη σύνταξη. Το “Skyfall” σε σκηνοθεσία Sam Mendes ήταν η επιστροφή που χρειαζόταν το franchise, μετά τις κακές κριτικές του Quantum of Solace. Στο “Skyfall” ο Βond αναγκάζεται, αφού περιπλανηθεί σε εξωτικές ασιατικές τοποθεσίες όπως η Σαγκάη και το νησί Hashima της Ιαπωνίας, να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η ταινία αφήνει πίσω τους κακούς που θέλουν να καταστρέψουν τον κόσμο για το έτσι θέλω, και φέρνει στο φως μία προσωπική ιστορία.
Ο Ραούλ Σίλβα, σε μία έξοχη ερμηνεία του Χαβιέ Μπαρδέμ, αποτελεί την ιδανική νέμεση του Βρετανού πράκτορα. Με μία εξαιρετική φωτογραφία του Roger Deakins, ο Βοnd καλείται να ξεπεράσει τους προσωπικούς του δαίμονες και έναν σχεδόν θανατηφόρο τραυματισμό, ώστε να εξοντώσει τον δαιμόνιο Σίλβα, έναν πρώην πράκτορα, που επιθυμεί τον αφανισμό τόσο της Mi6 όσο και του πρώην αφεντικού της και νυν αφεντικού του Μποντ, Μ. Η Τζούντι Ντεντς, θρύλος του Βρετανικού θεάτρου και κινηματογράφου, ερμηνεύει για τελευταία φορά το ρόλο του αυστηρού μα και βοηθητικού αφεντικού του πράκτορα και αποτελεί μία μητρική φιγούρα για τον πρωταγωνιστή, που μπορεί να τον καθοδηγήσει και να τον ελέγξει όταν δρα ασυναίσθητα.
H τελευταία σεκάνς της ταινίας βρίσκει τον Bond και την M στο παιδικό του σπίτι, στη Σκωτία, κυνηγημένους από τον Σίλβα. Σε καμία άλλη ταινία δεν υπήρχε πιο προσωπικό διακύβευμα. Ο Μποντ καλείται να παλέψει με τους προσωπικούς του δαίμονες, τον σωματικό αλλά και ψυχολογικό πόνο από το χαμό των γονιών του σε μικρή ηλικία. Ο θάνατος της M σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής. Αξιοσημείωτη, δε, είναι η επιστροφή του Q και της Miss Moneypenny. Μαζί με αγαπημένα πρόσωπα, επιστρέφει επιτέλους και το χιούμορ. Η ταινία έγινε δεκτή με ενθουσιώδεις κριτικές, και το ομώνυμο τραγούδι τίτλων της Αντέλ ακόμα προκαλεί ανατριχίλες στο άκουσμά του.
Spectre (2015): Ο παλιός (δεν) είναι πάντα αλλιώς
Tρία χρόνια μετά την επιτυχία του “Skyfall”, οι παραγωγοί του franchise αποφασίζουν την επιστροφή του σκηνοθέτη Sam Mendes, για τη δημιουργία της νέας ταινίας της σειράς, με τίτλο “Spectre”. Το “Spectre” σηματοδοτεί την επιστροφή της θρυλικής εγκληματικής οργάνωσης «Σπέκτρα», που σχεδόν μονοπωλούσε τη θέση του «κακού» στο παρελθόν. Ο λόγος της επιστροφής της; Το γεγονός πως οι παραγωγοί της ταινίας, λίγα χρόνια πριν, απέκτησαν τα πνευματικά δικαιώματα για την ονομασία.
Προφανώς η επιστροφή της «Σπέκτρα» δε θα μπορούσε να μείνει αναξιοποίητη. Το budget της ταινίας ήταν το υψηλότερο από ποτέ, και πραγματικά η ταινία σπάει κάθε ρεκόρ. Με σκηνές δράσης στο κέντρο της Ρώμης, στις Άλπεις, αλλά και στην Πόλη του Μεξικού (σε μία αρχική σεκάνς που λαμβάνει χώρα στην περίφημη «Μέρα των Νεκρών»), το “Spectre” εντυπωσιάζει. Mία έκρηξη που λαμβάνει χώρα, δε, προς το τέλος της ταινίας είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ σε κινηματογραφικό σετ. Κρίμα που η ιστορία δεν ήταν το ίδιο εξαιρετική.
Παρά το love story με τη Madeleine Swann της Léa Seydoux, που φαίνεται πως αναγκάζει τον 007 να πάψει να είναι εργένης, η ταινία ως επί το πλείστον βασίστηκε στο χιούμορ και τη νοσταλγία, για να καλύψει μία ανέμπνευστη πλοκή. Η αποκάλυψη, δε, πως ο «κακός» Franz Oberhauser ήταν στην πραγματικότητα η μεγάλη νέμεση των πρώτων ταινιών της σειράς Ernst Stavro Blofeld έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο ανούσια plot twist στην ιστορία του κινηματογράφου. Το “Spectre” φαίνεται να κλείνει την αφήγηση της εποχής Κρεγκ αρμονικά, αλλά όπως αποδείχθηκε υπήρχε χώρος για ένα ιδανικότερο «κύκνειο άσμα».
No Time To Die (2019-2021): Καθυστερήσεις και απολογισμός
Η πανδημία σίγουρα ταλαιπώρησε τον πράκτορα 007, αλλά μετά από προβλήματα στα γυρίσματα, αλλαγή σκηνοθέτη, με τον Ντάνι Μπόιλ να αντικαθίσταται κακήν κακώς από τον Κάρι Τζότζι Φουκουνάγκα και αναβολές, η νέα ταινία με τίτλο “No Time To Die” επιτέλους προβάλλεται στις οθόνες και φαίνεται πως θα αποτελέσει ένα συναισθηματικό κλείσιμο στον κύκλο αυτής της 15ετίας. Πρόσωπα απ’ όλες τις ταινίες του Κρεγκ επιστρέφουν, με τον Τζέιμς Μποντ (που πλέον δεν κατέχει τον τίτλο του πράκτορα 007) να πρέπει να αντιμετωπίσει έναν μυστηριώδη κακό με το όνομα Σάφιν, τον οποίο ενσαρκώνει ο Ράμι Μάλεκ του “Mr. Robot” και του “Bohemian Rhapsody”. To “endgame” της εποχής Κρεγκ διαφαίνεται επικό, με την ταινία να είναι με διαφορά η μεγαλύτερη της σειράς, με διάρκεια 163 λεπτών.
Ο Ντάνιελ Κρεγκ, παρά τα σκαμπανεβάσματα των ταινιών του, σε κάθε περίπτωση δίνει κάθε φορά όλο του το είναι σε μία ερμηνεία με μεγάλες σωματικές και ψυχικές απαιτήσεις. Μέσα στη 15ετία του ως 007, έχει καταφέρει, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο ηθοποιό, να μετατρέψει τον Μποντ από καρικατούρα σε πραγματικό χαρακτήρα. Χάρη σε αυτόν, ο Μποντ προσαρμόστηκε στο παρόν, και πλέον η παρακαταθήκη του στο franchise είναι τεράστια.
Σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο, στον οποίον ο 007 ίσως δεν έχει θέση με τις ορισμένες φορές αναχρονιστικές και σεξιστικές του πεποιθήσεις, ο Κρεγκ προσέθεσε μία εξέλιξη και έναν πραγματισμό, φέρνοντας τον χαρακτήρα προ των ευθυνών του και των συνεπειών των πράξεών του. Σίγουρα ο δρόμος που θα πρέπει να καλύψει ο επόμενος ηθοποιός είναι μακρύς, και μένει να δούμε με το “No Time To Die” πώς ακριβώς θα κλείσει αυτός ο κύκλος, και ποια εμπόδια θα πρέπει να υπερβεί αυτή τη φορά ο εμβληματικός πράκτορας, για να σώσει ξανά την παρτίδα.
