Της Σπυριδούλας Βλάχα,
Χορτοφαγία, φυτοφαγία ή βιγκανισμός είναι τα πιο συχνά ονόματα που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την διατροφή που δεν περιλαμβάνει κρέας ή και τα παράγωγά του, και γιορτάζεται κάθε 1η Οκτωβρίου. Η Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1977 από την «Εταιρεία Χορτοφάγων Βορείου Αμερικής» και ένα χρόνο αργότερα υιοθετήθηκε και από τη «Διεθνή Ένωση Χορτοφάγων» (IVU). Σκοπός αυτής της ημέρας είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τον χορτοφαγικό τρόπο ζωής και να αναδείξει τα οφέλη του.
Ο όρος «χορτοφάγος» χρησιμοποιούνταν από το 1840, για να δηλώσει τη διατροφή που αποτελείται αποκλειστικά από φυτά και πρέσβευε τις αξίες που υιοθετεί σήμερα ο βιγκανισμός. Επίσημα, χρησιμοποιήθηκε εφτά χρόνια αργότερα στις 30 Σεπτεμβρίου στο Kent της Αγγλίας στα εγκαίνια της Χορτοφαγικής Κοινότητας. Η πρώτη κοινότητα αυστηρών χορτοφάγων (Vegan Society) προέκυψε από τον Donald Watson στην Αγγλία, την 1η Νοεμβρίου 1944 και από τότε θεωρείται ως «Παγκόσμια Ημέρα Αυστηρής Χορτοφαγίας».
Χορτοφάγος (vegetarian) θεωρείται όποιος δεν καταναλώνει κρέας, πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά και στην περίπτωση της αυστηρής χορτοφαγίας (vegan) δεν καταναλώνει ούτε τα παράγωγά τους όπως γαλακτοκομικά και αυγά, καθώς και μέλι. Ωστόσο υπάρχουν κι άλλες κατηγορίες χορτοφάγων όπως οι:
- Μερικώς χορτοφάγοι: ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή αλλά κάποιες φορές καταναλώνουν κρέας, θαλασσινά, πουλερικά ή ψάρια.
- Αυγο-χορτοφάγοι: πρόκειται για αυστηρούς χορτοφάγους, οι οποίοι όμως καταναλώνουν αυγά.
- Λακτο-χορτοφάγοι: είναι όσοι δεν περιλαμβάνουν στην διατροφή τους κρέας, ψάρια, θαλασσινά, πουλερικά και αυγά, αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά.
- Λακτο-ωο-χορτοφάγοι: πρόκειται για όσους χορτοφάγους τρώνε αυγά και γαλακτοκομικά.
- Πεσκατέριανς: ενώ ακολουθούν τον χορτοφαγικό τρόπο ζωής, καταναλώνουν ψάρια και θαλασσινά.
Η αυστηρή χορτοφαγία (veganism) δεν περιορίζεται μόνο στον τομέα της διατροφής, αλλά πρόκειται περισσότερο για μια στάση ζωής. Ο βιγκανισμός είναι ενάντια σε οποιαδήποτε πράξη βίας ή εκμετάλλευσης των ζώων είτε αυτή αφορά την διατροφή είτε την παραγωγή ρούχων και άλλων προϊόντων. Επομένως, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να συναντήσουμε vegans που αποφεύγουν ρούχα και καλλυντικά που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα ή παράγονται από ζώα.
Οι λόγοι για να ακολουθήσει κανείς οποιαδήποτε μορφή χορτοφαγίας ποικίλουν. Πολλοί προτιμούν αυτή τη διατροφή για λόγους υγείας, καθώς η χορτοφαγία μειώνει τις πιθανότητες για καρκίνο, καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, εγκεφαλικά επεισόδια και οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης. Συχνά, δεν εκλείπουν και ηθικοί λόγοι για αυτή τη μεταστροφή. Οι κακές συνθήκες διαμονής και συντήρησης των ζώων, η τροφή που τους δίνεται και η διαδικασία θανάτωσης του ζώου προκαλούν σε πολλούς ανθρώπους όχι μόνο αποστροφή αλλά και αγανάκτηση.
Τέλος, πολλοί χορτοφάγοι επικαλούνται τις συνέπειες που έχει η εκτροφή των ζώων στο περιβάλλον. Ενώ φαινομενικά, η ζωική παραγωγή μοιάζει να επηρεάζει μόνο τα ίδια τα ζώα, η αλήθεια είναι πως επιβαρύνει το περιβάλλον σε μεγάλο βαθμό. Οι τεράστιες ποσότητες νερού που απαιτούνται για την παραγωγή διαφόρων ειδών κρέατος, τα σιτηρά που καλλιεργούνται με σκοπό το θρέψιμο των ζώων, η ρύπανση που προκαλείται από την μεταφορά των ζώων και η απελευθέρωση τεράστιων τόνων μεθανίου στην ατμόσφαιρα, είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες της κτηνοτροφίας.
Αδιαμφισβήτητα, η χορτοφαγική διατροφή προσφέρει μια σειρά από οφέλη στον οργανισμό. Εκτός από εκείνα που αναφέρθηκαν παραπάνω χρειάζεται να προσθέσουμε την καλή λειτουργία του εντέρου και το χαμηλό δείκτη μάζας σώματος, που οφείλονται στις μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών που προσλαμβάνουν τα άτομα. Ακόμα, λόγω των φρούτων και λαχανικών που καταναλώνει ένας χορτοφάγος μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης πέτρας στα νεφρά και θωρακίζεται το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ωστόσο, όποιος αποφασίζει να ακολουθήσει έναν χορτοφαγικό τρόπο ζωής, χρειάζεται να προσέξει συγκεκριμένα πράγματα στην διατροφή του. Ο οργανισμός “Vegan Outreach” προτρέπει τους χορτοφάγους να μεριμνούν για την επαρκή λήψη της βιταμίνης B12, καθώς η πρόσληψή της γίνεται κυρίως μέσω της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων και των προϊόντων τους. Επίσης, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην πρόσληψη σιδήρου, καθώς η έλλειψή του μπορεί να οδηγήσει σε κούραση και σιδηροπενική αναιμία. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές φυτικές τροφές που προσφέρουν μεγάλες ποσότητες σιδήρου, όπως ξηροί καρποί, όσπρια, λαχανικά και φρούτα, καθώς και συνδυασμοί τροφών. Ακόμα, οι χορτοφάγοι εμφανίζουν συχνά ελλείψεις σε ασβέστιο, βιταμίνη D, ιχνοστοιχεία και Ω3 λιπαρά οξέα, οι οποίες όμως μπορούν να αντισταθμιστούν μέσω των κατάλληλων τροφών και των συνδυασμών τους.
Καθώς η Ελλάδα είναι μια χώρα στην οποία το κρέας αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής, ίσως ο χορτοφαγικός τρόπος ζωής να μοιάζει με έναν ακατόρθωτο άθλο. Ωστόσο, αν αναλογιστείτε τα οφέλη του για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, ίσως να σας φανεί λιγότερο δύσκολο. Εάν δεν θέλετε να αποχωριστείτε για πάντα το κρέας ή και τα παράγωγά του από τη ζωή σας, μπορείτε απλώς να το μειώσετε. Εάν από την άλλη επιθυμείτε να ακολουθήσετε την χορτοφαγική διατροφή, φροντίστε να ενημερωθείτε κατάλληλα, ώστε να προσλαμβάνετε όλα τα απαραίτητα συστατικά για τον οργανισμό σας. Όπως και να έχει, κάθε αλλαγή είναι ευπρόσδεκτη!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Χορτοφαγία και Vegan: τα υπέρ και τα κατά πέρα από τη «μόδα», Υγεία, διαθέσιμο εδώ
- Χορτοφαγία: Υγεία χωρίς ελλείψεις, medNutrition, διαθέσιμο εδώ
- Χορτοφαγία και βεγκανισμός, i-psychologos, διαθέσιμο εδώ
- Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας σήμερα, itrofi, διαθέσιμο εδώ
- Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
