Της Ιωάννας Μηνδρινού,
Εννέα μήνες έχουν παρέλθει από τις εκλογές του Δεκεμβρίου που έφεραν τους Φιλελεύθερους στην εξουσία μέσω ενός τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού. Και όμως, σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, η χώρα διέρχεται μια πολιτική κρίση που δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη συγκυρία, δεδομένης της εξάπλωσης της πανδημίας στο κράτος που καταγράφει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό εμβολιασμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πολιτική κρίση πυροδοτήθηκε από την αποπομπή του Υπουργού Δικαιοσύνης Stelian Ion από τον Πρωθυπουργό Florin Citu χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με τον συνασπισμό προηγουμένως, καθώς ο πρώτος δε δέχτηκε να συνυπογράψει σχέδιο χρηματοδότησης ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το πρόγραμμα χρηματοδότησης που σχεδιάστηκε από τον Citu για την αναβάθμιση ερειπωμένων υποδομών τοπικών κοινοτήτων εγκρίθηκε από την κυβέρνηση, όμως το Κόμμα για τη Διάσωση της Ρουμανίας (USR-PLUS) το απέρριψε. Ερμήνευσε την κίνηση του Πρωθυπουργού ως προσπάθεια να παράσχει ένα ισχυρό δέλεαρ προς τους δημάρχους με απώτερο σκοπό την εξαγορά ψήφων και θεώρησε πως σαν αποτέλεσμα θα είχε την πρόσβαση πλουσίων σε εύκολη χρηματοδότηση χωρίς τον έλεγχο που προβλέπουν τα σχέδια που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ (αρκετές ΜΚΟ παραμένουν διστακτικές απέναντι στο σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης, καθώς αντίστοιχα προηγούμενα προγράμματα οδήγησαν μονάχα στην κατασπατάληση χρημάτων). Το USR-PLUS υπογράμμισε πως θα συνεχίσει να αντιτίθεται στην επένδυση έως ότου η κυβέρνηση συμπεριλάβει ελεγκτικούς μηχανισμούς. Γι’ αυτό το λόγο, έχει ήδη αποστείλει στον Πρωθυπουργό λίστα με δέκα τροποποιήσεις στο σχέδιο, με πολλές να θεωρούνται αδιαπραγμάτευτες από τα άλλα δύο κόμματα της κυβέρνησης συνεργασίας (PNL και UDMR).
Ως προς την αποπομπή του Υπουργού Δικαιοσύνης, ο Citu δήλωσε πως δεν θα επιδείξει ανοχή σε Υπουργούς που εναντιώνονται στον εκσυγχρονισμό της χώρας, κατηγορώντας τον για υπονόμευση του διακοινοτικού σχεδίου ανάπτυξης, με τον Stelian Ion να υποστηρίζει πως ο Πρωθυπουργός απέδειξε την περιφρόνησή του ως προς τους νόμους και το Σύνταγμα. Το κόμμα του, USR-PLUS, περιέγραψε την αποπομπή ως ανυπόστατη και καταχρηστική, κάλεσε τον Citu να παραιτηθεί και προέβη στην απόσυρση του κόμματος από τον συνασπισμό μέσω της παραίτησης πέντε Υπουργών και του Αναπληρωτή Πρωθυπουργού. Μετά την παραίτηση των Υπουργών, ο Πρωθυπουργός Florin Citu παρότρυνε τους συνεργάτες του να παραμείνουν ενωμένοι για την ανάκαμψη της οικονομίας και τόνισε πως μόνο η υφιστάμενη κυβέρνηση δύναται να χειριστεί το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ και την τοπική ανάπτυξη. Η απόσυρση του USR-PLUS από τον κυβερνητικό συνασπισμό στοίχισε στον Citu την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο (56% των εδρών), με το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών να παραμένει μέχρι στιγμής απίθανο. Σίγουρα, όμως, μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα συναντήσει εμπόδια ως προς τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και στη μάχη έναντι στην πανδημία, ενώ θα χρειαστούν και συμβιβασμοί από πλευράς της για να παραμείνει στην εξουσία.
Η πρόταση μομφής
Μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων διεκπεραιώθηκαν συζητήσεις για την αντιμετώπιση της πολιτικής κρίσης. Το USR-PLUS επέμενε στην απομάκρυνση του Citu από την εξουσία, με τον Citu να ορθώνει ανάστημα και να μην καταλήγουν σε συμφωνία. Έτσι, το USR-PLUS, μετά την παραίτηση των Υπουργών και σε συνδυασμό με το ακροδεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης AUR, (Alliance for the Union of Romanians) υπέβαλλε πρόταση μομφής έναντι της κυβέρνησης. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι αυτή η συνεργασία εξέγειρε αντιδράσεις, καθώς στο παρελθόν κορυφαίες προσωπικότητες του USR είχαν χαρακτηρίσει το ευρωσκεπτικιστικό AUR ως εξτρεμιστικό. Για να εγκριθεί η πρόταση δυσπιστίας χρειάζονται τουλάχιστον 234 ψήφοι. Σύμφωνα με τον αρχηγό του USR-PLUS, Dan Barna, έχουν συγκεντρωθεί 122 υπογραφές – γεγονός που σημαίνει πως θα χρειαστεί η υποστήριξη στων Σοσιαλδημοκρατών (PSD) της αντιπολίτευσης, με το τρίτο κόμμα του συνασπισμού (UDMR) να υποστηρίζει τον Citu.
Η διαδικασία της ψηφοφορίας επί της πρότασης μομφής έχει αναβληθεί, καθώς την έχουν μπλοκάρει οι Φιλελεύθεροι και οι Σοσιαλδημοκράτες, παρατείνοντας την πολιτική κρίση. Η στήριξη των Σοσιαλδημοκρατών προς αυτή την αναβολή έχει προκαλέσει αντιδράσεις, διότι είχαν διακηρύξει πως θα ψηφίσουν υπέρ της ανατροπής της κυβέρνησης και πως το PSD δεν έχει πρόθεση να στηρίξει μια κυβέρνηση μειοψηφίας καθοδηγούμενη από τον Citu. Πρότασσαν ως δικαιότερη λύση την ανακοίνωση πρόωρων εκλογών. Απέχοντας από την ψηφοφορία, όμως, δεν υπήρχε απαρτία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διεξαχθεί. Έτσι, παρουσιάστηκε η πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης σε μικτή συνεδρίαση του Κοινοβουλίου και έγινε ανάγνωση της διαδικασίας. Για να παρατείνει ακόμα περισσότερο αυτή την αναβολή, ο Πρωθυπουργός προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο, αμφισβητώντας την πρόταση για τεχνικούς λόγους και ζητώντας του να εξετάσει αν τηρήθηκαν οι συνταγματικές διατάξεις ως προς το πώς η πρόταση μομφής ξεκίνησε, υποβλήθηκε και «επικοινωνήθηκε» στην κυβέρνηση. Το κυβερνών κόμμα των Φιλελευθέρων υπογράμμισε πως πριν την ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής πρέπει να προηγηθεί η έκδοση της δικαστικής απόφασης που αναμένεται στις 28 Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, μαζί με τους συμμάχους του, ο Citu υποστήριξε πως οι υπογραφές που συλλέχθηκαν είναι ψεύτικες και απευθύνθηκε στις Βρυξέλλες, προειδοποιώντας πως η συμμαχία μεταξύ USR-PLUS & AUR δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάδειξη στην εξουσία ενός νεοφασιστικού κόμματος.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η αναβολή της ψηφοφορίας εξυπηρετεί τον Πρωθυπουργό. Πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης στις 28/09 θα έχουν προηγηθεί στις 25/09 οι εσωκομματικές εκλογές των Φιλελευθέρων στις οποίες αναμένεται να κερδίσει την προεδρία, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τη θέση του. Ο βουλευτής του PNL, Ionel Danca, χαρακτηριστικά δήλωσε στο Euronews πως οι προσπάθειες των Φιλελευθέρων να μπλοκάρουν την πρόταση μομφής πέρα από το ζήτημα της διαφάνειας θέτει και αυτό της δημοκρατίας. Ως προς την απόφαση του Citu να συνεργαστεί με το PSD, υποστήριξε πως αντιβαίνει την εντολή του λαού.
Συνοψίζοντας, η ρήξη στον καθοδηγούμενο από τους Φιλελευθέρους κυβερνητικό συνασπισμό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις προσπάθειες αντιμετώπισης της πανδημίας και μείωσης των δίδυμων ελλειμμάτων (κρίσιμο για τη διατήρηση της αξιολόγησης του επιπέδου επένδυσης της χώρας). Συνάμα, ανησυχητική παραμένει η τακτική εμφάνιση πολιτικών κρίσεων στη Ρουμανία τα τελευταία χρόνια. Πέρα από τις αντιπαλότητες μεταξύ πολιτικών κομμάτων, η πραγματική πολιτική κρίση διαφαίνεται από την αποχή στις τελευταίες εκλογές. Μόλις το 32%, ιστορικά χαμηλό ποσοστό, προσήλθε στις κάλπες, με τους εκλογείς να παρουσιάζονται ιδιαίτερα απαθείς και απογοητευμένοι λόγω των σκανδάλων διαφθοράς και της αδυναμίας των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τις εισοδηματικές ανισότητες και το brain drain.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Reformist bloc resigns from Romanian government as political crisis continues, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Ρουμανία: Πολιτική κρίση, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Ρουμανία: Ρωγμή στην κυβέρνηση συνασπισμού – Αποχωρεί το κόμμα USR-Plus, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Romania’s Ruling Liberals Delay No-Confidence Vote, ampproject.org, διαθέσιμο εδώ
- Romania’s government faces confidence vote after ministers resign from coalition, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Romania lurches into another political crisis as Florin Citu clings to power, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Romania’s ruling coalition in crisis after PM Florin Cîțu dismisses justice minister, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- No confidence vote looms in Romania, as Covid cases spike, euobserver.com, διαθέσιμο εδώ
- Romanian PM Sacks Justice Minister, Endangering Coalition Government, rferl.org, διαθέσιμο εδώ
- Romania: No-confidence vote stalled, political crisis grows, apnews.com, διαθέσιμο εδώ
- Romanian Parliament takes note of no-confidence motion against Govt., Romania Insider, διαθέσιμο εδώ
- Romanian coalition crisis talks fail, junior ally eyes PM removal, Devdiscourse, διαθέσιμο εδώ
- Romania on BRINK as after justice minister sacked – crisis amid coalition fracture, Express.co.uk, διαθέσιμο εδώ
- Justice Minister’s Dismissal Puts Romanian Coalition at Risk, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
