Του Νικόλαου Νεκτάριου Δημητρά,
1938: Στο Μόναχο της Γερμανίας, λαμβάνει χώρα η Διεθνής Συνδιάσκεψη του Μονάχου, απότοκο της οποίας υπήρξε η Συμφωνία του Μονάχου, η οποία αποσκοπούσε στην αποτροπή της σύρραξης μεταξύ Γερμανίας και Τσεχοσλοβακίας. Στη Συνδιάσκεψη αυτή συμμετείχαν από την πλευρά των Συμμάχων ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Άρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν, και ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας, Εντουάρ Νταλαντιέ, και από την πλευρά των Δυνάμεων του Άξονα ο Μπενίτο Μουσολίνι και ο Αδόλφος Χίτλερ. Από τη διάσκεψη αποκλείσθηκε η εκπροσώπηση της Τσεχοσλοβακίας. Αποφασίστηκε η προσάρτηση της Σουδητίας στο Γ’ Ράιχ, η οποία και κατελήφθη τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Τα υπόλοιπα εδάφη της Τσεχοσλοβακίας έγιναν, ουσιαστικά, γερμανικός δορυφόρος. Η απόφαση αυτή ήταν τέχνασμα «πολιτικής κατευνασμού» από τους Συμμάχους, προκειμένου να αποφευχθεί ο πόλεμος, αλλά και χωρίς να δίνονται όλα τα εδάφη της Τσεχοσλοβακίας. Για τους Τσεχοσλοβάκους αυτή η απόφαση ήταν προδοτική και απαίτησαν αμέσως την αναίρεσή της. Η ΕΣΣΔ θεώρησε τη Συμφωνία του Μονάχου ως μια προσπάθεια «στροφής» του Γ’ Ράιχ στα ανατολικά, στο πλαίσιο μιας μεθόδου αντιπερισπασμού. Για τον Χίτλερ, η Συμφωνία αποτελούσε εδαφική νίκη, αλλά διπλωματική ήττα, αφού ήθελε να χρησιμοποιήσει την προσάρτηση της Σουδητίας ως αφορμή πολέμου (casus belli) εναντίον των Συμμαχικών Δυνάμεων. Ωστόσο, η περιοχή αποτελούσε στρατηγικό πλεονέκτημα, αφού θα τον διευκόλυνε να επιτεθεί και να προσαρτήσει την υπόλοιπη Τσεχοσλοβακία, αλλά και να δημιουργήσει αμυντικό έδαφος σε πιθανές επιθέσεις των Συμμάχων από τα βορειοδυτικά.
1968: Διενεργείται το πρώτο δημοψήφισμα των Συνταγματαρχών, γνωστό ως δημοψήφισμα-παρωδία, εξαιτίας της έλλειψης διαφάνειάς του. Μετά τη δημοσίευση του Συντάγματος, οι πολίτες κλήθηκαν να απαντήσουν «Ναι» ή «Όχι» για την εφαρμογή του. Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν οι πολιτικοί κρατούμενοι, που είχαν εξοριστεί από το 1967. Η Χούντα φρόντισε ώστε να προβάλλει συνεχώς το «Ναι», με πληθώρα μέσων προπαγάνδας. Τα μηνύματα του «Ναι» βρίσκονταν παντού: σε αφίσες, σε έντυπο υλικό, σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και, φυσικά, σε εφημερίδες. Αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος ήταν 92.21% «Ναι» και 7.79% «Όχι». Το Σύνταγμα εφαρμόστηκε από τις 15 Νοεμβρίου 1968 έως το 1973 και είχε έντονα δικτακτορικό χαρακτήρα. Έδινε υπερβολικές εξουσίες στον στρατό. Ο διορισμός της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, οι διορισμοί και οι προαγωγές έγιναν αποκλειστικές αρμοδιότητες του στρατού, ενώ ο Βασιλιάς έχανε, ουσιαστικά, κάθε θεσμική επαφή μαζί του. Μετά την πτώση της Χούντας, η Μεταπολίτευση απέδειξε την αδιαφάνεια αυτού του δημοψηφίσματος και συνεπώς, την έλλειψη κύρους του.
1995: Αποσύρεται ο Ελληνοαμερικάνος καλαθοσφαιριστής Νίκος Γκάλης. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους αθλητές της σύγχρονης εποχής. Είχε ιδιαίτερες φιλονικίες με τον προπονητή του Παναθηναϊκού, Κώστα Πολίτη, ο οποίος τον είχε περιορίσει, θεωρώντας πως οι αποδόσεις του στον αγώνα παρήκμαζαν. Ο Νίκος Γκάλης θεώρησε την αντιμετώπιση αυτή ως αδικία και θέλησε να αποχωρήσει. Ο πρόεδρος της ομάδας, Παύλος Γιαννακόπουλος, προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να λύσει το πρόβλημα, ενώ η μεταγραφή του Γκάλη στον Άρη απορρίφθηκε και άλλωστε, ο ίδιος ο Γκάλης ήθελε να πάει στην ΑΕΚ. Αποτέλεσμα αυτού του αδιεξόδου ήταν, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1995, ο Γκάλης να ανακοινώσει την παραίτησή του. Μετά την απόσυρσή του ασχολούταν με την αθλητική κατασκήνωση για παιδιά, στη Χαλκιδική έως το 2006, ενώ το 2004 ήταν αυτός που μετέφερε την Ολυμπιακή Φλόγα στο Ολυμπιακό Στάδιο, σηματοδοτώντας την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων. Σήμερα, είναι επισήμως ο πρώτος σκόρερ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις όλων των εποχών και μάλιστα, έχει ενταχθεί στο Μουσείο Μπάσκετ της Αμερικής “Naismith Memorial Basketball Hall of Fame”.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- William L Shirer, The Rise and Fall of the 3rd Reich, New York, 1961, σελ. 370
- Ρεϊμόν Καρτιέ, Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Πάπυρος, Αθήνα, 1964, τόμος Α’
- Αλιβιζάτος Νικόλαος, Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974, Θεμέλιο, Αθήνα, 1983.
- Βερέμης Θάνος, Ο στρατός στην Ελληνική Πολιτική. Από την ανεξαρτησία έως τη δημοκρατία, Κούριερ, Αθήνα, 2000
- Ed Odeven, Basketball News, «Best European Basketball Players of All Time», διαθέσιμο εδώ
- Περικλής Στέλλας, Νίκος Γκάλης, Ένας Θρύλος όπως τον έζησα, Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα, 2003
