Της Θεώνης – Μαρίας Σιμιτζή,
Ο Παναγιώτης Σέγκος γεννήθηκε στο Τραχήλι Ευβοίας το 1940 και απεβίωσε το 2017. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η αγάπη του για τις επιστήμες της αρχαιολογίας, της λαογραφίας και της ποίησης ξεκίνησε από τα γυμνασιακά του χρόνια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον του ήταν η μελέτη της περιοχής του τόπου καταγωγής του, καθώς από μικρή ηλικία οι ανησυχίες του για τη διερεύνηση και τη μελέτη των τοπικών τοπωνυμίων, της διαλέκτου και της γεωμορφολογίας αυτής τον ωθούσε στην εντατική έρευνα. Αποκορύφωμα της έρευνάς του αποτελεί το πρώτο του βιβλίο, το οποίο έγραψε το 2006, σε δική του έκδοση, Τραχήλι, Οιχαλία: Μια πόλη Φάντασμα;
Το βιβλίο αυτό αποτυπώνει τις σκέψεις και τα συμπεράσματα του συγγραφέα, ο οποίος χωρίς να έχει την ιδιότητα του αρχαιολόγου, του ιστορικού ή του λαογράφου, προσπάθησε να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που του είχαν γεννηθεί και προσπάθησε να ρίξει φως στον τόπο όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, καθώς το ανήσυχο πνεύμα του δεν μπορούσε να αφήσει απαρατήρητο το πλήθος των -αρχαιολογικών κυρίως- ευρημάτων που βρίσκονται στη συγκεκριμένη περιοχή. Το βιβλίο, λοιπόν, προσπαθεί να αποδείξει μέσα από την ερμηνεία των ιστορικών και προφορικών πηγών και των ευρημάτων, πως το σημερινό χωριό Τραχήλι, το οποίο βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Αλιβερίου Ευβοίας, ίσως αποτελεί τη θέση της αρχαίας πόλης Οιχαλίας.
Η Οιχαλία τοποθετείται χρονικά κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο, μεταξύ του 1.400 και 1.200 π.Χ. Ο Όμηρος την τοποθετεί στη Μεσσηνία, άλλοι στη Θεσσαλία και αρκετοί μεταγενέστεροι στην επικράτεια της πόλης της Ερέτριας. Με σημείο αναφοράς τον χάρτη των δήμων της Ερέτριας του William Pitkin Wallace, ο συγγραφέας καταδεικνύει την περιοχή του Τραχηλίου για την πιθανότερη θέση της Οιχαλίας. Η μελέτη του εκτείνεται σε πολλές θέσεις γύρω από τον οικισμό του σημερινού χωριού και παραθέτει τα αρχαία ευρήματα που βρίσκονται σε αυτές και καταγράφοντας εκτός των ερευνητικών του αποτελεσμάτων και τις προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων.
Σημαντική θέση που αποκαλύπτεται είναι η περιοχή της Στενής, στην οποία βρέθηκαν βάσεις κιόνων, κεραμικές ταφόπλακες, θεμέλια παλαιών κτισμάτων, στρογγυλές και ελλειψοειδείς λίθινες σφαίρες. Σε διπλανή περιοχή (Λάκκες) βρέθηκε τάφος, τριπτήρας λίθος, στόμια και λαβές λίθων και άλλοι λαξευμένοι λίθοι και όστρακα. Λίγο πιο κάτω από αυτές τις περιοχές, στη θέση Μάρμαρα βρέθηκαν λαξευμένα μάρμαρα, γεγονός που ενισχύει τις υποθέσεις για ύπαρξη αρχαίου ορυχείου εξόρυξης μαρμάρου στην περιοχή.
Επίσης, σημαντική τοποθεσία αποτελεί η θέση Κεραμάς ή Τσεραμάς όπου, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε κεραμοποιείο (εξ ου και η ονομασία) με πλούσιο υπέδαφος φαιού και ερυθρού αργίλου. Εκεί βρέθηκαν πιθάρια, τάφοι, και κίονες μαζί με κιονόκρανο βυζαντινής, βέβαια, περιόδου. Εξαιρετικής σημασίας ευρήματα αποτελούν δύο μαρμάρινες λάρνακες (σαρκοφάγοι) στην περιοχή Λούγκα, οι οποίες πλαισιώνονταν από άλλα ευρήματα, όπως όστρακα, θεμέλια κτηρίων, τάφων, νομισμάτων, λιθόστρωτου δρόμου και επιτύμβιας στήλης, η οποία φιλοξενείται σήμερα στο μουσείο Χαλκίδας.
Τέλος, το βιβλίο περιέχει και πολιτισμικές αναφορές για την περιοχή σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της θεωρίας του συγγραφέα, οι οποίες έχουν αρκετά ισχυρό λαογραφικό ενδιαφέρον, καθώς σχετίζονται κυρίως με τη λατρεία του θεού Διονύσου, γεγονός που υποστηρίζεται από την πλούσια παραγωγή κρασιού στην περιοχή, λόγω της αυξημένης ενασχόλησης των κατοίκων με την αμπελουργία.
Όπως αναφέρεται και παραπάνω, το παρόν βιβλίο δεν είναι επιστημονικό σύγγραμμα, αλλά το πνεύμα και οι σκέψεις του συγγραφέα σε απτή μορφή. Ως τέτοιο, λοιπόν, ανάγνωσμα θα πρέπει να το προσεγγίσει και ο επίδοξος αναγνώστης, που θα οδηγηθεί σε ένα ταξίδι ανακάλυψης της αρχαίας Οιχαλίας, μέσα από μια επιδέξια πένα ενός ερευνητή που κατέγραψε το δικό του ταξίδι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Σέγκος, Π., Τραχήλι, Οιχαλία: Μια πόλη φάντασμα; Αυτοέκδοση, Αθήνα, 2006.
