Του Βασίλη Βασιλάκη,
Σαν σήμερα, στις 28 Σεπτεμβρίου του έτους 1895, έφυγε από την ζωή ένας επιστήμονας για τον οποίον η ανθρωπότητα έχει πολλούς λόγους να ευγνωμονεί. Ο λόγος για το Γάλλο χημικό Luis Jean Pasteur, «πατέρα της μικροβιολογίας» και ενός εκ των πρωτεργατών της ανοσολογίας. Τα έργα του μετέβαλαν την μορφή του κόσμου και τον έφεραν κοντύτερα στην σημερινή. Γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1822 στο Ντολ και μεγάλωσε στην κωμόπολη Αρμπουά της Γαλλίας. Ο πατέρας του ήταν βυρσοδέψης και χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση. Ενώ στο σχολείο ήταν μέτριος μαθητής, η περιέργειά του για τον κόσμο που τον περιβάλλει τον οδήγησαν να σπουδάσει χημεία στο φημισμένο École Normale Supérieure. Το 1847 θα λάβει διδακτορικό, μετά από δύο διατριβές, μία στην χημεία και μία στην φυσική, ενώ παράλληλα εργάζεται σε λύκειο στην πόλη της Ντιζόν. Στο επόμενο έτος θα δεχθεί θέση ερευνητή χημικού στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Από εκεί θα ξεκινήσει έρευνες και θα βρει λύσεις σε προβλήματα, αλλά και επισφαλείς θεωρίες που ταλάνιζαν τον κόσμο.
Όσο ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, στο οποίο θα φτάσει έως την θέση του Κοσμήτορα στην έδρα της Χημείας, θα γνωρίσει την κόρη του πρύτανη Marie Laurent, την οποία και θα παντρευτεί. Το ζευγάρι θα αποκτήσει πέντε παιδιά, αλλά θα δει μόνο τα δύο να φτάνουν έως την ενηλικίωση. Η Μarie εκτός από σύζυγος του θα είναι και βοηθός του στο εργαστήριο, αφού και εκείνη είναι χημικός. Παρόλη τη θλίψη τους, είχαν σκοπό να βρουν θεραπεία για τον τύφο και την φυματίωση, που πήραν μακριά τα παιδιά τους.
Το 1848 ο Pasteur θα έρθει αντιμέτωπος με την πρώτη του ανακάλυψη, όταν κλήθηκε να αναλύσει για λογαριασμό οινοπαραγωγών το λόγο για τον οποίο το κρασί, παρότι ακολουθείται η ίδια διαδικασία ζύμωσης και χρησιμοποιούνται τα ίδια υλικά, δεν έχει πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Πάνω στην έρευνά του θα ανακαλύψει ότι όταν θα εκθέσει στον ήλιο το κρασί με την πρέπουσα γεύση και το άλλο με την ξινή, παρότι η σύνθεσή τους μοιάζει όμοια, τα μόρια αποτελούν αντανάκλαση του ενός από το άλλο. Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε αργότερα μοριακή χειρομορφία. Συνεπώς, ανακάλυψε ότι με το ένα στέλεχος του μορίου παράγεται το κρασί και με την αντανάκλασή του παράγεται το ξύδι.
Το 1854, ο Pasteur έγινε καθηγητής χημείας στο Πανεπιστήμιο της Λιλ. Εκεί θα αναπτύξει τη θεωρία του για του για τα μικρόβια και για τα βακτήρια και θα ανακαλύψει ότι αυτά ευθύνονται για το ξίνισμα του γάλακτος, της μπύρας κτλ. Ανακάλυψε ακόμη πως ο βρασμός τους και στη συνέχεια η ψύξη τους θα οδηγούσε σε εξαφάνιση των βακτηρίων. Αυτή η διαδικασία ολοκληρώθηκε για πρώτη φορά το 1962 και ονομάστηκε παστερίωση.
Το 1865 θα σώσει την βιομηχανία μεταξιού της Γαλλίας, αλλά και ενδεχομένως όλης της οικουμένης. Θα ανακαλύψει ότι τα αυγά των μεταξωσκώληκων ήταν μολυσμένα από μικρόβια και θα προαγάγει μια πρόληψη από την μόλυνση, για να εξαφανίσει τον ιό. Όλα αυτά τον έκαναν να βάλει πλώρη προς τη «Μικροβιακή Θεωρία» του. Ο Παστέρ θεωρούσε πως για την εξάπλωση των ασθενειών ευθύνεται η παρουσία των μικροβίων. Στον Παστέρ αποδίδεται επίσης η γενίκευση της θεωρίας των μικροβίων και σε άλλους τομείς. Δεν του πήρε πολύ να συνειδητοποιήσει ότι τα μικρόβια μόλυναν και ζωικούς οργανισμούς, με τη θεωρητική του εργασία να οδηγεί προοδευτικά στην ανάπτυξη αντισηπτικών μεθόδων στην ιατρική και τη χειρουργική. Αυτό άλλαξε την ιατρική και έβαλε σε προτεραιότητα την απολύμανση του εξοπλισμού. Φυσικά δεν ήταν ο μόνος που διατύπωσε τη θεωρία των μικροβίων, αλλά αυτός την καθιέρωσε ως αυτή καθαυτή με την μορφή που την γνωρίζουμε έως και σήμερα.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Παστέρ με τις επόμενες ανακαλύψεις του σφράγισε με την παρουσία του το μέλλον και τη σωτηρία δισεκατομμύριων ανθρώπινων ζωών. Η επόμενη ανακάλυψή του ήταν το εμβόλιο κατά της νόσου του άνθρακα. Απομονώνοντας ένα κομμάτι του μικροβίου του άνθρακα, στη συνέχεια το εξασθένησε με μια χημική διαδικασία. Έπειτα εισήγαγε τον εξασθενημένο ιό σε μια ομάδα πουλερικών και, αφού τα τοποθέτησε μαζί με άλλα «ανεμβολίαστα», τα μόλυνε όλα μαζί με κανονικό ιό. Το πείραμα στέφθηκε με επιτυχία, καθώς τα πουλερικά που τους είχε χορηγηθεί ο εξασθενημένος ιός επιβίωσαν. Ο Παστέρ στην συνέχεια με τον ίδιο τρόπο αντιμετώπισε και τη «νόσο των πουλερικών», αφού χορήγησε εμβόλιο σε πρόβατα.
Το 1885 όμως θα είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζει τη μέθοδό του σε άνθρωπο. Για μια σειρά ετών δοκίμαζε σκεύασμα για την λύσσα. Η λύσσα, μια ασθένεια που συνοδεύεται από δάγκωμα σκύλου και σχεδόν βέβαιο θάνατο, θα αντιμετωπιστεί με επιτυχία, όταν το εμβόλιο του Pasteur θα χορηγηθεί στον 9χρονο Joseph Meister. Ο μικρός έλαβε δεκατρείς ενέσεις σε διάστημα δέκα ημερών, έμεινε στο κρεβάτι για ένα διάστημα τριών μηνών και εν τέλει κατάφερε να ζήσει. Ο Pasteur βρήκε τη θεραπεία. Μετά το γεγονός αυτό, αρκετοί νοσούντες από λύσσα έσπευσαν στο Παρίσι για να λάβουν τη θαυματουργή θεραπεία. Η επιτυχημένη αγωγή δημιούργησε διεθνώς αίσθηση και έδωσε την ελπίδα στην ανθρωπότητά και για τη θεραπεία άλλων ασθενειών.
Ο Pasteur μέχρι το τέλος της ζωής του εργαζόταν στο Ινστιτούτο που είχε δημιουργήσει ο ίδιος έπειτα από δωρεές. Το 1895 τιμήθηκε με το «Μετάλλιο Leeuwenhoek», τη μέγιστη τιμή της Μικροβιολογίας και με τον «Μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής», παράσημο με το οποίο έχουν τιμηθεί μόνο 75 άνθρωποι στην ιστορία. Πέθανε το 1895 λόγω επιπλοκών από εγκεφαλικά επεισόδια και η ανθρωπότητα απώλεσε έναν μεγάλο εφευρέτη, που έκανε τη ζωή κατά πολύ ασφαλέστερη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι η σωτήρια μέθοδος της παστερίωσης γάλακτος;, H μηχανή του Χρόνου, διαθέσιμο εδώ
- Ο Γάλλος χημικός Λουί Παστέρ, Newsbeast, διαθέσιμο εδώ
- Λουί Παστέρ, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
- Louis Pasteur: The man who saved billions of lives, Biographics on Youtube, διαθέσιμο εδώ
- Research career of Louis Pasteur, Encyclopedia Britannica, διαθέσιμο εδώ
